January 04, 2023

Afl. 03: een masochistische martelaar (Alexander Brener V.S. Kazimir Malevich)

15 minutes

In het Stedelijk museum (Amsterdam) spuit Alexander Brener met spuitbus een gifgroene S met twee verticale strepen over een sleutelwerk van landgenoot Kazimir Malevitsj. Het dollarteken wordt snel van het schilderoppervlak verwijderd, maar de verf is in de poriën van het schilderij gaan zitten, waardoor het volgens het museum onherstelbaar is beschadigd. Waarom zou je dat in godsnaam doen?

Destructie als Discours: De kunstgeschiedenis ligt bedolven onder voorbeelden van kunstenaars die het werk van vakgenoten beschadigen en toe-eigenen. Denk hierbij aan Robert Rauschenberg die een originele Willem de Kooning uitgumt. Alexander Brener die met spuitbus dollartekens schildert over werken van Kazimir Maljevich en Piet Mondriaan. Of de Chapman Brothers die in pastelkleuren regenbogen hebben geschilderd over enkele originele schilderijen door Adolf Hitler. Elke kunstwerk dat men te lijf is gegaan danst op het snijvlak van constructie en destructie. In de Graffiti is een dergelijke actie redelijk gebruikelijk. Maar in de traditionele beeldende kunst is het nog vrij controversieel.

Het fenomeen fascineert me. Omdat het de dialoog over waardering en herwaardering op scherp zet. Elke ‘destructieve toe-eigening’ heeft zo zijn eigen dynamische levensverhaal, met up’s en downs, vallen en opstaan. Bij elke ingreep vraag je je als toeschouwer af: Is het werk nu meer of minder waard? Moeten we de actie be-oordelen of ver-oordelen? En kunnen we inmiddels naast impressionisme, kubisme, expressionisme et cetera, ook spreken van een nieuwe stroming: vandalisme? In de Destructie als Discours Podcast serie behandel ik elke aflevering één voorbeeld van Artistiek Vandalisme. Daarmee probeer ik grip te krijgen op het fenomeen, en de overwegingen die eraan ten grondslag liggen.

...more