W dziejach Lublina można odnaleźć wiele czynników miastotwórczych – zjawisk, które sprawiały, że miasto się rozwijało i zmieniało. Na przestrzeni wieków były nimi – tytułem przykładu – wzniesienie umocnionego grodu i zamku, zakładane klasztory, krzyżowanie się nad Bystrzycą szlaków handlowych, funkcjonowanie Trybunału Koronnego, ustanowienie miasta siedzibą urzędów rozmaitego szczebla, budowa kolei czy rozwój przemysłu. Wydaje się, że w XX wieku takim najsilniejszym impulsem miastotwórczym w przypadku Lublina było powstanie dwu uniwersytetów.