Volkan Yalazay ile Ağaçlar, Bahçe, Doğa

Ufuk Özdağ ile Toprak Etiği

Koray Haktanır ile Toprak

12 - Güneşin ve Burcu sohbette

Merhaba, Alıç Ağacı’nda Çiy Tanesi podcast serimizin onbirincisinde yine özel bir konuğumuz vardı: Gülşah Güler.

Gülşah Soma’lı. Hayalini gerçekleştirmiş. Çatısı gökyüzü olan alanlarda, binalardan bağımsız, doğada “Doğa Tarihi çalışan bir Antropolog”. Paleontoloji ve Paleoantropoloji alanında çalışıyor. Başta Gergedangiller (Rhinocerotidae) ailesi olmak üzere çeşitli memeli hayvan gruplarının evrimi ve sistematik sınıflandırma çalışıyor. Çalışmaları günümüzden yaklaşık 23–5 milyon yıl öncesinin, Miyosen Dönem, Anadolu’sunu anlamaya yönelik.

Üniversiteden bu yana kazı alanlarında. 2010 yılından bu yana T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Paşalar Doğa Tarihi Kazısında Kazı Alan Sorumlusu. Sinema ve belgesel çekim teknikleri, çocuklarla doğa tarihi çalışma yöntemleri, doğa bilimleri, ekoloji ve müzecilikle ilgili.

Gülşah’la paleoantropolog olma yolculuğunu,  paleoantropologların ne iş yaptıklarını, Anadolu’da dinozor fosili olup olmadığını, eskiden Anadolu coğrafya olduğu ve milyonlarca yıl boyunca geçirdiği değişimleri, fosillerin neden önemli olduklarını, fosillerin uzmanlar dışında neden toplanmaması gerektiğini konuştuk.

Kitap önerileri de oldu:

Gülşah’a  bu sohbet için çok teşekkür ediyoruz.

Sevgilerimizle,

Güneşin Aydemir & Burcu Meltem Arık

Evrim Karaçetin ile Kelebekler

Biz, Güneşin Oya Aydemir ve ben Burcu Meltem Arık, 12 Nisan 2020 tarihinde Alıç Ağacı‘nda Çiy Tanesi adlı bir podcast serisine başladık. Amacımız doğa, yaşam, insan konularını ele almak, bu konularda çalışan kıymetli dostlarla sohbet etmek.

Serimizin dokuzuncusunda Sualtı Araştırmaları Derneği’nin kurucularından Yalçın Savaş konuğumuz oldu. Sayesinde Türkiye’nin doğa koruma tarihinin önemli bir kesitine tanıklık etmiş olduk. Çok keyifli ve bilgilendirici, hayli düşündürücü bu özel sohbetimiz yayında. 

Yalçın Savaş, Ankara’da büyüdü. Çocukken izcilik yaptı. Hayatının en mutlu zamanları olarak nitelendirdiği tatillerini Balıkesir ‘de geçirdi. Burada doğada olabiliyordu ve doğada olmak onu her zaman daha rahat hissettirdi.

1983'te İTÜ Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri Fakültesi’ne girince sualtı ve yelkenle tanıştı. Bu okuldaki macerası kısa sürdü, ardından ODTÜ’de Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nü kazandı. Burada Sualtı Topluluğu (ODTÜ SAT) ile tanıştı. Bu topluluktaki farklı çalışma konuları içinde kendisine köpekbalıklarını seçti. Ancak, topluluktaki arkadaşlarından biri (Fatih Tunalı) onu Akdeniz Fokları Araştırma Grubu’na (AFAG) katılmaya ikna etti. Hem ODTÜ SAT hem içindeki AFAG Türkiye’de doğa koruma alanında çok önemli çalışmalara imza attı. Bunlardan ikisi Yalçın’ın sohbetimizde de bahsettiği Ulusal Fok Komitesi’nin kurulması (1991) ve Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) destekli ilk büyük çaplı proje olan “Foça Pilot Projesi” (1993).

ODTÜ SAT üyelerinden bazıları öncelikle Akdeniz fokları hakkında bilgilerini güçlendirmeye çalışır. ODTÜ kütüphanesinde araştırma yaparken önlerine iki sürpriz isim çıkar. Bu değerli uzmanların Akdeniz foku ile ilgili çalıştıklarını öğrenince hemen iletişime geçerler. İlki Türkiye’nin çok önemli değerlerinden biri olan Prof. Dr. Bahtiye Mursaloğlu’dur, diğeri de yine çok kıymetli başka bir bilim insanı olan Prof. Dr. Fikret Berkes’tir.

Yaptıkları tüm araştırmaların sonucunda doğa koruma alanındaki yetersizlikleri ve ihtiyaçları fark ederler. Yolları bir noktada Türkiye’de çevre/doğa koruma çalışmalarında yine bir diğer önemli ve kıymetli insanla, Prof. Dr. Nesrin Algan’la kesişir.  Nesrin Algan sayesinde bir türü tanımaktan bir türün korunmasına hızlı bir geçiş yaparlar. ODTÜ SAT, Akdeniz fokuna yönelik ilk koruma projesini WWF desteğiyle başlatır. Bu proje başka bir yapıya olan ihtiyacı daha görünür kılar ve hem Akdeniz fokunun korunmasına yönelik araştırmaları, çalışmaları derinleştirmek ve güçlendirmek hem de sualtına yönelik diğer çalışmaları sürdürmek için 1994 yılında Sualtı Araştırmaları Derneği’ni (SAD) kurarlar.

Yalçın bu müthiş sohbetimizde bizlere, sualtı dünyası ve Akdeniz fokları ile nasıl tanıştığını, Akdeniz fokunun (Monachus monachus) nasıl bir canlı türü olduğunu, bir canlı türünün yok olmasının ne anlama gelebileceğini, nesli tehlike altındaki bir türün korunması için neler yapıldığını, bu sohbet vesilesiyle de Türkiye’nin bir döneminde gerçekleşen doğa koruma tarihini anlattı.

Hem ODTÜ SAT hem de SAD’ı kuran isimlerden biri olan çok kıymetli K. Gökhan Türe’yi de bu vesileyle anmak isteriz.

Bir sonraki sohbetimizde görüşmek dileğiyle,

Güneşin & Burcu

Merhaba,

Alıç Ağacı'nda Çiy Tanesi podcast serimizin sekizincisinde yine özel bir konuğumuz var: Alp Akoğlu

Alp, İster yeryüzü olsun ister gökyüzü, her zaman doğaya ilgi duyan biri. ODTÜ Fizik Bölümündeki öğrenimi boyunca çocukluktan beri ilgi duyduğu gökbilim ve gökyüzü gözlemciliği konusunda kendini geliştirme fırsatı buldu. 1996 yılında TÜBİTAK Bilim ve Teknik dergisinin yazar kadrosunda çalışmaya başladı. Yaklaşık 20 yıl boyunca Bilim ve Teknik ile Bilim Çocuk dergilerinde çeşitli konularda yazılar yazdı, Gökyüzü köşesini hazırladı. Başta TÜBİTAK Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenliği olmak üzere çeşitli etkinliklerde görev alarak amatör gökbilimciliğin yaygınlaştırılması için çalıştı. 2015-2019 yılları arasında Bilim Çocuk dergisinin yayın yönetmenliğini yaptı. Şu anda KAFA Çocuk ve Bilim dergisinin genel yayın yönetmenliğini yapıyor.

Sohbetimize SpaceX’le başlasak da asıl derdimiz gökyüzü gözlemi. Astronomi ile nasıl buluştuğunu,  ODTÜ Astronomi Topluluğu’na katıldığından bu yana hayatında nelerin değiştiği, en etkilendiği gök olayları, gökyüzünün nasıl gözleneceği, gökyüzünü gözlemenin ne işimize yaradığı, şehirde ışık kirliliği olduğu durumda ne yapılabileceği, gökyüzü gözlemi yapmak isteyenlere önerileri, Gökyüzü Gözlem Toplulukları ile şu sıralarda gökyüzünde neler görebileceğimizi paylaştı.

Alp’in sohbetimizde bahsettiği instagram adresi: https://www.instagram.com/amator_astronomi/

Önerileri şurada:

Kitaplar

Kozmos – Carl Sagan – Altın Kitaplar

Ceviz Kabuğundaki Evren – Stephen Hawking – TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları

Evrenin Kısa Tarihi – Joseph Silk – TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları

Michio Kaku – Kozmolojiyle ilgili kitap serisi – ODTÜ Yayınları

Geceleri Gökyüzü – TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları

Gökbilim ve Uzay Kartları – TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları

Uzay Kâşifinin El Kitabı – TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları

Gökyüzünü Tanıyalım – Talay Saygaç, Mehmet Emin Özel -  TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları

Belgeseller

Evrenin Harikaları / Wonders of the Universe – BBC; Sunucu: Brian Cox

Solucan Deliği / Through the Wormhole; Sunucu: Morgan Freeman

Cosmos: A Personal Voyage - 1980; Sunucu: Carl Sagan

Cosmos: A Spacetime Odyssey - 2014; Sunucu: Neil deGrasse Tyson

İnternet Siteleri:

Türk Astronomi Derneği www.tad.org

Astro Bilgi www.astrobilgi.org

Space.com www.space.com

Universe Today www.universetoday.com

Astronomy www.astronomy.com

Heavens-Above Uydu Takip www.heavens-above.com

Sky and Telescope Dergisi www.skyandtelescope.com

Günün Astronomi Fotoğrafı https://apod.nasa.gov/apod/astropix.html

Dolu dolu, keyifli bu sohbet için Alp’e çok teşekkür ediyoruz.

Sevgilerimizle,

Güneşin Aydemir & Burcu Meltem Arık

Merhaba,

Alıç Ağacı'nda Çiy Tanesi podcast serimizin yedincisinde yine özel bir konuğumuz var: Özge Balkız

Özge, lisans ve yüksek lisansı ODTÜ Biyoloji’de  tamamladı. Yüksek lisansı yaban keçisi genetiği üzerineydi. Doktora çalışma konusu ise Fransa Montpellier Üniversitesi’nde Türkiye ve Akdeniz havzasındaki flamingo popülasyonlarının dağılım davranışları. Bu sayede flamingo gibi bir türün ve bu türün yaşadığı sulak alanların korunması üzerine birçok farklı kurumla çalışma fırsatı buldu. Doktora sonrası Doğa Derneği’nde Bilim Koordinatörü olarak çalıştı. 2011 yılından bu yana da Doğa Koruma Merkezi’nde Biyolojik Çeşitlilik Koruma Programı Koordinatörü. Türkiye’de farklı alanların ve ekosistemlerin etkin korunmasına yönelik birçok projede çalıştı ve çalışmaya devam ediyor. Bunların arasında bozkırlar da var.

Sohbetimizde doğa koruma alanındaki yolculuğundan, flamingonun nasıl bir canlı olduğundan, flamingolara yönelik yaptığı çalışmalardan, bu tür hakkında daha iyi bilgiye erişebilmek için yapılan halkalama çalışmasından ve daha birçok konudan bahsettik.

Sohbetinde flamingo uzman grubunu da anlattı. Halkalı bir flamingo görürseniz de ulaşacağınız uzmanlar Tour du Valat ekibi ([email protected]) ve Özge ([email protected]).

TRAKUS adresinde flamingolar hakkında bilgi bulabilirsiniz. Özge'nin doktora çalışması sırasında yürüttüğü bir Tübitak Projesi sonucunda hazırlanan rapora ise Doğa Derneği adresinden erişilebilir. 

Özge'ye bu sohbet için çok teşekkür ediyoruz.

Sevgilerimizle,

Güneşin Aydemir & Burcu Meltem Arık