Mówi o sobie, że wobec klientów musi być czasem jak Magda Gessler, by wnętrze faktycznie odpowiadało ich oczekiwaniom. We własnym otoczeniu lubi vintage, ale marzy się jej też styl zgoła odmienny. O różnicy między architektką a projektantką wnętrz, tyranii trendów z Instagrama, które często nijak mają się do rzeczywistości, a także o tym, jak spotkanie przy kotlecie może odmienić zawodowe życie – rozmawiam z Aleksandrą Hyz, twórczynią i właścicielką studia Hyz Projektuje.

Wawel, Sukiennice, Rynek oraz inne perełki architektury renesansu i baroku to pierwsze skojarzenia z Krakowem. Tymczasem większość mieszkanek i mieszkańców tego najchętniej odwiedzanego przez turystów miasta w Polsce obcuje na co dzień ze zgoła innymi stylami architektonicznymi. Poza utartym szlakiem króluje modernizm, socrealizm i postmodernizm. Michał Wiśniewski z Fundacji Instytut Architektury i współtwórca Krakowskiego Szlaku Architektury, mój gość tego odcinka „Archigłosów”, zabiera nas w podróż architektoniczną po Krakowie, jakiego nie znacie. A przy okazji wyjaśnia, dlaczego to właśnie krakowscy architekci wytyczali nowe tendencje w powojennej urbanistyce i zdradza, skąd w Czyżynach wziął się zamek. 

Od pierwszego projektu, którym była witryna sklepu w rodzinnym Ružonberoku, lubi eksperymenty i wyzwania, nie lubi szufladek. Boris Kudlička - gość tego odcinka „Archigłosów”, tworzył scenografie do teatrów, oper i filmu, ale zawsze pociągała go również architektura, której teraz poświęca najwięcej uwagi. Opowiada, jak doświadczenie z innymi dziedzinami sztuki przekłada się na jego pracę przy projektowaniu budynków i wnętrz zarówno dla instytucji publicznych, jak i klientów komercyjnych. A także - skąd zwrot w kierunku architektonicznym, czym jest dla niego architektura i jak powstają współtworzone przezeń realizacje.

Architektura miast wpływa na nasz dobrostan. Neurolodzy coraz częściej rekomendują spacerowanie po dobrze zaprojektowanym mieście wszystkim, którzy chcieliby być zdrowsi i szczęśliwsi. Razem z moim gościem, Arturem Celińskim z Magazynu Miasta, sprawdzamy, na czym polega idea miastopoczucia i w jaki sposób dobra urbanistyka może nas uchronić przed depresją.

Jej wystawa „Kryjówki. Architektura przetrwania” zdobyła właśnie Nagrodę Architektoniczną Prezydenta Warszawy za 2022 rok. Praktyk architektury - tak często bywa określana Natalia Romik, gościni czwartego odcinka „Archigłosów”. Opowiada w nim, w jaki sposób łączy kompetencje architektki, politolożki i kuratorki wystaw, a także artystki i badaczki żydowskiego dziedzictwa. Jej projekty, związane z zagadnieniami pamięci, idą w poprzek utartym koncepcjom znaków i symboli w przestrzeni publicznej. Dzięki nim jej użytkownicy zaczynają odbierać nawet dobrze znane otoczenie z innej perspektywy.

To jest rozmowa z architektami, ale bynajmniej nie o budowaniu, planowaniu i komercyjnych projektach. Zamiast tego - o architekturze planetarnej, cieniu Ziemi, roślinach ruderalnych i domu na cztery pory roku. Moimi gośćmi w trzecim odcinku „Archigłosów” są Małgorzata Kuciewicz i Simone de Iacobis z grupy Centrala - architekci, którzy od dwóch dekad zmieniają nasz sposób myślenia o architekturze. Ich najnowsza wystawa plenerowa dla Żydowskiego Instytutu Historycznego „Korzenie powstania” (we współpracy z Natalią Budnik) w formie roślinnego kobierca właśnie rośnie - zobaczymy ją w lipcu na Muranowie.

Ostatnio odkrywamy na nowo polskie uzdrowiska. Nie tylko ze względów sentymentalnych. Zdjęcia architektury kurortów budzą zaskoczenie - wielu z nas, choć odwiedzało te miejsca w dzieciństwie, zupełnie ich nie znało. O tym, jak powstawały miejscowości uzdrowiskowe, skąd wzięły się wzorce będące inspiracją przy ich planowaniu i gdzie szukać pereł uzdrowiskowej architektury, opowiada Błażej Ciarkowski - doktor inżynier architekt, ale również znawca Łodzi i autor wielu książek o architekturze, który szykuje niebawem nową publikację - właśnie o uzdrowiskach.

Nie zdążyliśmy jej poznać i docenić w pełni, zanim wybuchła wojna. Modernistyczna architektura na Kresach kryje jeszcze sporo niespodzianek przed badaczami i pasjonatami tematu. Jednym z jej znawców jest gość pierwszego odcinka trzeciego sezonu Archigłosów, Michał Pszczółkowski. Krytyk architektury, profesor ASP w Gdańsku i Uniwersytetu Zielonogórskiego opowiada o swoich odkryciach podczas wędrówek po Ukrainie i Białorusi, o stosunku mieszkańców do architektury powstałej w okresie II Rzeczpospolitej, a także o tym, czy jest szansa na ocalenie i sensowne wykorzystanie tych obiektów.

O blokach wie niemal wszystko. Zwłaszcza tych z wielkiej płyty. Doktorat na wydziale historii Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą poświęciła badaniu tropów potencjalnej współpracy polskich i niemieckich architektów przy budowie wielkopłytowych osiedli. Nieprzypadkowo więc internetowy przydomek dr Magdaleny Kamińskiej w mediach społecznościowych to "Dr Platte". Moja berlińska gościni tego odcinka "Archigłosów" dzieli się wiedzą na temat podobieństw i różnic między polskim a niemieckim budownictwem mieszkaniowym z czasów żelaznej kurtyny. Bloki w jej ujęciu okazują się niemal tak fascynującym materiałem do badań jak organizmy żywe. Wykład obowiązkowy dla wszystkich fanów blokowych osiedli, a także mieszkańców, którzy chcieliby poznać je bliżej, bo wbrew pozorom blok blokowi nierówny.

Jak żyliśmy, jak żyjemy i do czego doprowadziliśmy nasze mieszkania”, brzmiał tytuł jednego ze skeczy Piwnicy Pod Baranami. Z Małgorzatą Czyńską, pisarką, krytyczką designu i historyczką sztuki, również krakowianką, rozmawiamy o tym, jak wygląda i jak zmieniał się dom polski na przestrzeni dziejów. Czemu przedmioty z epoki święcą dziś triumfy we wnętrzach młodych Polaków? Skąd wynikało niegdysiejsze zamiłowanie ich rodziców do okładania ścian blokowych mieszkań boazerią? Czego oczekujemy od domowej przestrzeni?