تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادی

پخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمان

تاریخ انتشار پادکست: ۱۱ فروردین ۱۴۰۱

copyright ©Deutsche Welle

درویش خان از هنرمندان صاحب سبک و تأثیرگذار بر موسیقی ایرانی بود. در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از این چهره نامی موسیقی ایران گفته‌ایم. قطعه "بهار دلکش" از ساخته‌های غلامحسین درویش را نیز در این برنامه می‌شنوید.

غلامحسین درویش معروف به درویش خان در سال ۱۲۵۱ در تهـران مـتولد شد. پـدرش حاجی بشیر اهل طالقان و مادرش از ترکمانان بود.

علت شهرت غلامحسین درویش به "درویش خان" هم به این نکته باز می‌گشت که پدرش هـنگـام صـدا زدن فـرزندش همیشه از لفظ "درویش" استـفاده می‌کرد و به همین خاطر بعـدها به درویش خان شد.

پـدرش که کمی با موسیقی آشنا بود و سه تار می نواخت و غلامحسین نیز اولین درس موسیقی را نرد پدرش آموخت.

درویش خان در نوازندگی، تکنیکی منحصر به فرد داشت. از مضرابی قـوی و در عـین حال شفاف برخوردار بود و زیرهایش پی در پی، شمرده و پـخـته بود و پـنجه‌اش روی ساز نرم و لطیف حرکت می‌کرد.

درویش از نبوغی خاص نیز بهره می‌برد و همین نبوغ سبب شد تا برخی از فرم‌های موسیقی ایرانی را ابداع کند که از جمله آنها می‌توان به تـثـبـیت رنگ و ابداع درآمد و افـزودن سیم ششم به تار اشاره کرد.

شمار شاگردان درویش‌خان بسیار بود. او به شاگردانی که موفق به طی دوره مخـتلف درس می‌شدند، نشانی به شکـل تـبرزین هدیه می‌کرد که از مس و نـقره یا برای شاگردان سطوح عالی، طلا بود.

از شاگردان او که موفـق به دریافـت تـبرزین طـلا شدند، می‌توان از مرتضی نی داوود، ابوالحسن صبا، موسی معـروفی و سعـید هـرمزی نام برد.

درویش خان در دوم آذر ماه ۱۳۰۵ بر اثر ضربه مغزی در پی سانحه رانندگی در سن ۵۴ سالگی درگذشت و در ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.

در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" تصنیف "بهار دلکش" از ساخته های درویش خان را انتخاب کرده‌ایم که تا امروز خوانندگان بسیاری آن را اجرا کرده‌اند. در این برنامه اجرای محمدرضا شجریان انتخاب شده است.