تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادی

پخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمان

تاریخ انتشار پادکست: ۱۶ مرداد ۱۳۹۹

copyright ©Deutsche Welle

در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" بند دوم ترانه معروف "مرغ سحر" را برایتان انتخاب کرده‌ایم. در این برنامه از مرتضی نی‌داوود، موسیقیدان، آهنگساز و نوازنده تار گفته‌ایم

مرتضی نی‌داوود، موسیقیدان، آهنگساز و نوازنده تار در خانواده‌ای يهودی‌تبار زاده شد و رشد كرد. ۱۳ ساله بود كه نزد آقا حسينقلی، استاد به نام تار رفت و ۱۶ ساله بود كه رديف موسيقی سنتی را از غلامحسين درويش آموخت و در غياب درويش خان به پيشنهاد او كلاس‌های درسش را اداره می‌‌كرد.

در ۲۶ سالگی ماندگارترين اثرش ترانه "مرغ سحر" را بر سروده‌ای از محمد تقی بهار (ملک الشعرا) ساخت.

نخستین ضبط این تصنیف بر روی صفحه‌های پولیفون با صدای ملوک ضرابی و تار مرتضی نی‌داوود انجام شد. اجرای معروف دیگری که بعدتر در گراند هتل انجام شد و بسیار مورد توجه قرار گرفت نیز توسط قمرالملوک وزیری انجام گرفت.

شعر تصنیف "مرغ سحر" مانند بسیاری از تصنیف‌های آن زمان دارای دو بند است. بند اول بیشتر شاعرانه است، در حالی‌که بند دوم دارای اشارات صریح سیاسی و اجتماعی است.

مرتضی نی‌داوود ۶۹ ساله بود كه رديف موسيقی ايرانی برای تار را در ۳۰۰ گوشه بر روی نوار ضبط و منتشر كرد.

در سال ۱۳۵۵ همراه فرزندانش به آمریکا مهاجرت کرد و در شهر سن فرانسیسکو ساکن شد و در دوم مرداد سال ۱۳۶۹ به علت کهولت سن در سن ۹۰ سالگی در آمریکا درگذشت.