Hoe maak je psychologische veiligheid daadwerkelijk werkend in de zorg?

Jan de Hoog en Ruben Beijl spreken met Aateke Jansen (ex-oogarts, coach en expert transactionele analyse) over grensoverschrijdend gedrag: van ontkenning en ad-hoc stressreacties naar responsiviteit en “safety by design”. Aateke laat zien hoe transactionele analyse (TA)—met de ego-toestanden Ouder, Volwassene en Kind—helpt om gedrag, hiërarchie en teamdynamiek te begrijpen én te veranderen. We bespreken verschuivende normen (van MeToo tot micro-overschrijdingen), de rol van schaamte en waarom organisaties zowel safe space als brave space nodig hebben. Met praktische handvatten: maak gedragscodes levend, organiseer structureel het moeilijke gesprek, versterk omstanders, spreek gedrag aan zonder de mens te veroordelen, en begin zichtbaar bij leiderschap.

- Fasen naar veilige cultuur: ontkenning → stressreactie → regels/procedures → responsiviteit → safety by design.

- TA als lens: Ouder–Volwassene–Kind herkennen en reguleren; let op dominante (negatief structurerende) Ouder in hiërarchieën.

- Verschuivende norm: van MeToo tot micro-overschrijdingen; minder gedoogcultuur, meer bespreekbaarheid.

- Schaamte verkleinen: creëer zowel safe space als brave space.

- Maak gedragscodes levend: niet in de la, maar startpunt voor doorlopende dialoog en oefenen.

- Organiseer het moeilijke gesprek: “wat gebeurt er tussen ons?” en feedback op effect, niet alleen intentie.

- Versterk omstanders: signaleren, interveniëren, laagdrempelig en veilig melden.

- Spreek gedrag aan, behoud de mens: scheid persoon en gedrag voor leerruimte en herstel.

- Begin bij leiderschap: bestuur/MT zet de toon, maakt tijd vrij en is zichtbaar in het proces.

- Zorgspecifiek: tijdsdruk is reëel maar geen excuus; pak ook systeem- en cultuurfactoren aan (opleiding, hiërarchie).

dumelaconsultatietraining.nl/