Als in september 1944 Eindhoven wordt bevrijd, treffen de geallieerden er een in het geheim gebouwde radiozender aan. Met veel improvisatietalent kan de zender al drie weken later beginnen met uitzenden, onder de naam Radio Herrijzend Nederland. Eindelijk klinkt het 'vrije woord' weer vanaf Nederlandse bodem. Maar terwijl het bevrijde deel van Nederland feestviert, gaat de rest van het land een kille hongerwinter en toenemende repressie tegemoet. De kersverse programmamakers moeten spitsroeden lopen om vreugde te combineren met compassie en verzet.
Deze audioserie van Beeld & Geluid en Peter de Ruiter gaat over radiomaken in oorlogstijd. Aan de hand van talrijke authentieke fragmenten van Herrijzend Nederland, Radio Oranje en de genazificeerde Nederlandse Omroep in Hilversum hoor je hoe de zenders de hoofden en harten van de luisteraars proberen te veroveren. Naar voren komt hoe de strijd zich in het laatste oorlogsjaar afspeelt. Hoe kwam Nederland door de Hongerwinter, hoe weerde het verzet zich en hoe bedrijven massamedia hun propaganda? Welke rol speelde de radio in de oorlog en wie waren de radiomakers? En waarom bleef het op de radio zo stil over de Jodenvervolging?
Bonus aflevering
Deze podcastserie is op 23 april 2025 ten doop gehouden bij Beeld & Geluid in Hilversum. Tijdens die gelegenheid zijn opnames gemaakt van gesprekken met mensen die het verhaal van 'radio in oorlogstijd' completeren en het ook aan het heden spiegelen. Willy van Loenen (1937) is tijdens de Hongerwinter van de Randstad naar Friesland gebracht, waar wel voldoende voedsel was. Ook deel 4 gaat over dit onderwerp. Rosa Knorringa (1932) maakte een deel van de oorlog mee in de onderduik. In deel 10 komt zij uitgebreider aan het woord.
Reber Dosky maakte een film over een geïmproviseerd radio in Syrië toen Koerden daar vochten met eenheden van IS. Het gaf de burgers hoop. Journalist Geert Van Asbeck realiseert radiostations in vluchtelingenkampen, die werelden verbinden. Ruth van Rossum weeft gedichten over de oorlog, van eigen en andermans hand, tussen de gesprekken door en geeft ze daarmee extra betekenis. En tenslotte heeft Paul van den Broek de eerste afleveringen vrij aan de luisteraar. Hier Herrijzend Nederland, de zender op vrije vaderlandse grond!
Oorspronkelijke muziek: Jan Pieter Geersing. Samenstelling, montage en presentatie: Peter de Ruiter. Beeld & Geluid: Karen Maldoy (projectleiding), Bas Agterberg (conservator), Job de Haas (eindmix) en Emma de Boer (stagiaire). Deze serie is tot stand gekomen mede dankzij het Eva Tas Fonds.
Het gedicht ‘Leuk dat jullie even komen kijken’ van Rob van Essen is afkomstig uit diens bundel ‘Alleen de warme dagen waren echt’ , uitgeverij Atlas Contact 2022. Het gedicht ‘Ghettokinderen’ van Hanny Michaelis komt uit ‘Verzamelde gedichten’, uitgeverij Van Oorschot 2012. Het gedicht ‘Kansloos’ van Ruth van Rossum is opgenomen in haar bundel ‘Sakasegawa’, uitgeverij Liverse 2012. Van het gedicht ‘Lommel’ van Rozette Servaes is geen herkomst gevonden.
