Merhaba, bu podcast bölümümüzde, ahlaki yozlaşma ve deprem arasındaki ilişkiyi konuştuk. Ahlaki yozlaşma, bir toplumda yolsuzluk, adam kayırma, rüşvet ve haksızlık gibi ahlaki değerlerin çiğnenmesine neden olan bir fenomendir. Bu tür davranışlar, insanların güvenini sarsar ve toplumda huzursuzluğa yol açar. Ancak, ahlaki yozlaşmanın sadece insanlar arasındaki etkileri yoktur.
Deprem gibi doğal afetler, ahlaki yozlaşma ile de yakından ilişkilidir. İnşaat sektörü, özellikle deprem riski olan bölgelerde, yapı denetimleri ve yapı malzemeleri açısından ahlaki yozlaşmaya sık sık maruz kalır. Yolsuzluk, usulsüzlük ve maliyet kısmını düşürme amacıyla yapılan yanlış uygulamalar, binaların depreme dayanıklılığını azaltır ve deprem sonrası kayıpların artmasına neden olur.
Bu konu hakkındaki diğer kaynak ise Timur Kuran'ın yazdığı 'Private Truths, Public Lies' isimli kitaptır. Tercih çarpıtmacılığı (preference falsification), ekonomist Timur Kuran'a göre, algılanan toplumsal baskılar altında isteklerini yanlış bir şekilde temsil etmektir. Günlük hayatta sık sık karşılaştığımız bir durumdur; örneğin, bir yemek davetinde ev sahibine lezzetsiz olduğunu düşündüğümüz yemeği beğendiğimizi söylemek gibi. Kuran, Private Truths, Public Lies adlı kitabında, tercih çarpıtmacılığı fenomeninin sadece yaygın olmadığını, aynı zamanda büyük sosyal ve siyasi sonuçları olduğunu iddia ediyor. Kuran, ekonomi, psikoloji, sosyoloji ve siyaset bilimi gibi çeşitli entelektüel geleneklerden yararlanarak, tercih çarpıtmacılığının kolektif kararları şekillendirdiği, yapısal değişimleri yönlendirdiği, sosyal istikrarı sürdürdüğü, insan bilgisini bozduğu ve siyasi olasılıkları gizlediği bir birleşik bir teori sunuyor.
Tercih çarpıtmacılığının yaygın bir etkisi, geniş çapta sevilmeyen yapıların korunmasıdır. Diğer bir etki, aniden çökme riski olan yapıların istikrarıdır. Bir politikanın, bir geleneğin veya bir rejimin desteği büyük ölçüde uydurma olduğunda, küçük bir olay beklenmedik değişikliklere neden olabilecek bir toplumsal destek hareketi başlatabilir.
Tercih çarpıtmacılığı, kamuoyunu bozarak, kamu tartışmalarını ve insan bilgisini de bozar. Bu nedenle, tercih çarpıtmacılığı tarafından yerinde tutulan yapılar, koşul yeterince uzun sürerse, giderek daha gerçek kabul edilebilir. Kitap, insan bilgisinin ve sosyal yapıların karmaşık ve mükemmel öngörülemeyen şekillerde birlikte evrildiğini, sosyal verimlilik garantisi olmadan sergiler.
Private Truths, Public Lies, teorik argümanını çeşitli şaşırtıcı sosyal olguları aydınlatmak için kullanır. Bunlar arasında, komünizmin beklenmedik düşüşü, ABD'de affirmative action'a açık muhalefetin son zamanlara kadar azlığı ve Hindistan'ın kast sisteminin sürdürdüğü inançların dayanıklılığı yer alır.
Bu podcast bölümünde, ahlaki yozlaşmanın neden olduğu olumsuz etkileri ve deprem gibi doğal afetlerdeki rolünü ele alacağız.
Afad 2020 raporu: https://kahramanmaras.afad.gov.tr/kurumlar/kahramanmaras.afad/e-kutuphane/IL-PLANLARI/KAHRAMANMARAS%CC%A7-IL-AFET-RISK-AZALTMA-PLANI2022.pdf
