CẮT XUYÊN QUA MỌI NHẦM LẪN

Mọi người thường nghĩ và nói quá nhiều về Sự Nhận Biết
Mà quên không cắt tận gốc tâm phân biệt nhị nguyên
Khi cái gốc của đối tượng/chủ thể, người nắm bắt/cái được nắm bắt được cắt đi
Sự nhận biết không phân biệt sẽ tự nhiên hiển lộ

Để xác quyết thêm điều này, gửi các bạn một đoạn trong Mật điển Chiếc Vòng Ngọc:
"Khi bạn đã cắt tận gốc của nhầm lẫn
Bạn sẽ tự là biểu hiện của giác tánh
Mà không cần phải làm gì hết."

Ngày hôm qua, bạn Ngọc Bich đã hỏi Trong Suốt về ý nghĩa bài thơ này của Ngài Longchenpa:
"Cắt xuyên qua mọi nhầm lẫn, giờ đây tôi không còn câu hỏi nào;
Nền tảng và gốc rễ của tâm đã biến mất.
Không còn chỗ trụ, không còn nắm bắt, không còn chắc chắn, không bảo 'cái này là cái kia',
Chỉ có sự liên tục, không gián đoạn, rộng mở, và trùm khắp."
Bài thơ này cùng có ý giống đoạn trích ở trên, Trong Suốt xin ghi lại đây câu trả lời đầy đủ dành cho Ngọc Bích:

Bạn yêu quý,
"Tâm trí" ở đây là tâm phân biệt nhị nguyên hay khái niệm hoá. Bất cứ khi nào có một kinh nghiệm, ví dụ kinh nghiệm nghe một âm thanh, tâm trí đó lập tức bịa ra rằng có một chủ thể ("tôi") đang nghe một đối tượng ("âm thanh"), và tin rằng cả hai đều có thật.
Sau đó, tâm trí tiếp tục củng cố và tin chắc vào đối tượng và chủ thế đó bằng cách gán cho chúng thêm các khái niệm, chẳng hạn như "đây là âm thanh của xe hơi, chiếc xe đó được bạn tôi mua cách đây 2 năm, người bạn đó đang sống ở nhà bên, anh ấy là người tốt nhưng tôi không thích dáng vẻ của anh ấy, vv..." Và từ đó cả một thế giới khái niệm hiện ra trong tâm trí cứ như thể là chúng có thật, và tâm trí tiếp tục phản ứng bằng sự thích và không thích, ham muốn và thù hận, bám chặt và ghét bỏ.

Quá trình này được mô tả trên "5 bước" như sau:
5 bước nhận ra cách vận hành của Chân như và Tâm trí phân biệt:
1. Bản tính tự nhiên, Chân như, Sự đang là: giống như không gian, nơi tất cả mọi thứ sinh khởi, vượt ra khỏi tâm trí, và được kinh nghiệm như là sự nhận biết - sáng tỏ - trống rỗng trong mọi kinh nghiệm. Khoảng không căn bản này đôi khi được gọi là Phật Tính, đôi khi được gọi là "bộ mặt xưa nay của bạn", nhưng điều thú vị là ở đó không hề có "bạn".
2. Phóng chiếu: Từ không gian căn bản này, màu sắc, âm thanh, mùi vị, suy nghĩ, v... được phóng chiếu dựa trên xu hướng của nghiệp. Ở giai đoạn này, vẫn chưa có sự tách rời giữa màu sắc, âm thanh, suy nghĩ... Người ta thường gọi đây là một "kinh nghiệm".
3. Đối tượng hoá: Từ kinh nghiệm đó, các suy nghĩ bắt đầu bịa ra các sự vật hiện tượng, đối tượng và chủ thể bắt đầu hình thành. Cảm giác "tôi" đang kinh nghiệm "thế giới" được bịa ra ở bước này.
4. Phân loại: Các suy nghĩ tiếp tục phân loại các chủ thể/đối tượng, đặt tên cho chúng. Các đối tượng bắt đầu có tên gọi và được phân loại là cái bàn, con người, con ngựa, vân vân...
5. Thật hóa: Quên mất hay không nhận biết được các bước 2, 3, 4. Quên mất rằng "tôi" và các "đối tượng" cũng chỉ là sự phóng chiếu của suy nghĩ, ở giai đoạn này mọi thứ được suy nghĩ củng cố, tin chắc rằng chúng có sự tồn tại thật sự từ phía của riêng chúng.
Tâm trí đó là nguồn gốc của luân hồi, của mọi đau khổ, bởi vì nó tin rằng có sự tồn tại thật sự của đối tượng và chủ thể, tôi và thế giới, mà không biết rằng chúng thực sự chỉ được xây dựng dựa trên các khái niệm SAU KHI kinh nghiệm xảy ra.
Nền tảng và gốc rễ của tâm trí phân biệt nhị nguyên đó là sự đối tượng hoá, bịa ra một sự tồn tại thực sự của chủ thể và đối tượng lên trên thực tại. Khi nhận ra quá trình phân biệt hoá nhị nguyên ở trên là lầm lẫn, cả "tôi" và "đối tượng" được thấy rõ chỉ là ảo ảnh, là những khái niệm được bịa đặt bởi tâm trí. Đó chính là cái được gọi là "cắt xuyên qua mọi nhầm lẫn" trong bài thơ của Ngài Longchenpa.
Sau khi sự "cắt xuyên qua mọi nhầm lẫn" đó trở nên vững chắc, "không còn câu hỏi nào" được sinh ra, và sự chứng ngộ không đối tượng, không chủ thể, không bản chất của mọi sự vật hiện tượng x