"อธิษฐานได้ดังปรารถนาคือผู้สมบูรณ์ในสมาธิ"

..

ผู้ได้ฌานบางคนในโลกนี้มี ๔ จําพวก

ประเภทที่หนึ่ง เป็นผู้ฉลาดในการเข้าสมาธิ แต่ไม่ฉลาดในความเป็นผู้ฉลาดในสมาธิ

​

ก่อนที่จะไปถึงในอีกบุคคล ๓ ประเภท

เราต้องทําความเข้าใจ ฉลาดในการเข้าสมาธิและฉลาดในสมาธิ

​

คำว่าฉลาดคือเป็นผู้มีปัญญา กระจ่างชัดแจ่มแจ้ง

เราจะมีอุบายไหนบ้างที่จะไปเกื้อกูลในการเข้าสมาธิ

ให้เข้าสมาธิได้ง่าย ได้ดังปรารถนา

นี้คือการเป็นผู้รอบรู้ เป็นผู้มีทักษะ มีองค์ความรู้

ว่าจะเข้าสมาธิยังไงให้เข้าได้ง่ายที่สุดเร็วที่สุด

เรียกว่ามีทักษะ มีวสีมีความชํานาญ ​ ​

​

อีกตัวนึงก็คือเป็นผู้ฉลาดในสมาธิ ปัญญามาอีกละ

ก่อนจะเข้าสมาธิก็ต้องเป็นผู้ฉลาด คือมีปัญญารู้อุบายวิธี

ที่จะเข้าถึงบรรลุถึงฌานจิต เมื่อเข้าไปอยู่ในฌานจิตแล้ว

ความฉลาดนี้ตัวปัญญาก็ยังตามไปอยู่

​

คือปัญญาที่เราได้อ่านในฌานสูตร

ที่พระองค์ท่านตรัสว่าบุคคลผู้ดํารงจิตอยู่ในรูปฌานทั้ง ๔

ย่อมเห็นซึ่งความเกิดความดับ เห็นความไม่เที่ยง

เห็นความแปรปรวนเห็นความเปลี่ยนแปลง

ในรูปเวทนาสัญญาสังขารวิญญาณก็คือในขันธ์ทั้ง ๕

​

ส่วนผู้ที่ดํารงจิตอยู่ในอรูปฌาน หรืออรูปสัญญา ๓ ขั้นเบื้องต้น

ย่อมเป็นผู้เห็นการเปลี่ยนแปลงเห็นความไม่เที่ยง

เห็นการเกิดดับของเวทนาสัญญาสังขารวิญญาณ ก็คือขันธ์ทั้ง ๔

​

ซึ่งความฉลาดอันนี้ก็คือตัวปัญญา เราในฐานะเป็นผู้ปฏิบัตินะ

ได้ยินได้ฟังมามากในสื่อได้อ่านมามากจากตำหรับตํารา

คุรุอาจารย์รุ่นหลังนี่ถือว่าเป็น อรรถกถา

เราคงเคยได้ยินในโวหารหรือในคําที่มีผู้แสดงทัศนคติว่า

เมื่อจิตดํารงอยู่ในฌานจะไม่สามารถพิจารณากฎแห่งไตรลักษณ์ได้

จะต้องถอนจิตออกจากสมาธิออก จากฌานนั้นก่อน

อันนี้เป็นองค์ความรู้เป็นทัศนคติ เป็นความเห็นของของคุรุอาจารย์รุ่นหลังนี่เอง

แต่จริงแล้วพระพุทธองค์ท่านไม่ได้ตรัสแบบนั้นนะ

อยู่ในฌานจิตนั่นแหละย่อมเห็นซึ่งความเกิด เห็นซึ่งความดับ

เห็นความเป็นอนิจจังของขันธ์ทั้ง ๕

ไม่ต้องถอนจิตออกจากฌานจิต จากสมาธิเลยนะ

​

คำว่าฉลาด หมายถึงปัญญา เมื่อเข้าสมาธิแล้วถ้าเห็นซึ่งความเกิดความดับ

เห็นกฎแห่งความไม่เที่ยง เห็นกฏแห่งความเป็นอนิจจัง

ของไตรลักษณ์ในขันธ์ทั้ง ๕

ในขณะที่อยู่ในรูปฌานทั้ง ๔ นี้คือความเป็นผู้ฉลาดในสมาธิ

หรือเห็นการเกิดการดับเห็นการเปลี่ยนแปลงของขันทั้ง ๔

เวทนา สัญญา สังขารวิญญาณ เมื่อจิตตั้งมั่นอยู่ในอรูปสัญญา ๓ ขั้นเบื้องต้น

ปิยทัสสี ภิกขุ

Group Sitting 17-08-2025