เราจะร่วมกันสมาทานจิตว่าใน ๔๐ นาทีนี้
ข้าพเจ้าจะดํารงจิตให้อิสระ
จากการเลือกอารมณ์ คือไม่เลือก
ละเอียดระดับไหน ปราณีตปานใด ไม่เลือก
ไม่เข้าไปสู่มิติของการเลือก
เพียงคําสมาทานตัวนี้ "จักดํารงจิตให้อิสระจากการเลือกอารมณ์"
ความต้องการ แรงปรารถนา เจตจํานง มุ่งหวัง
จะยุติหมดเลย
ความรู้สึกที่จิตเป็นอิสระจากการเลือกอารมณ์
ความรู้สึกจะไปรวมศูนย์ที่กึ่งลางสมอง
มันจะนิ่งอยู่ ณ กึ่งกลางสมองนี่
อะไรนิ่งบ้าง ? ความคิดนิ่ง
ลมหายใจแผ่วเบา ลมหายใจละเอียด
การรับรู้นี้เป็นการรับรู้ผ่านความรู้สึก
รู้สึกจากกึ่งกลางสมอง รู้สึกไปทั่วเรือนกาย
จุดศูนย์รวมของปัจจุบันกาลของการรับรู้ตอนนี้
เมื่อจิตเป็นอิสระจากการเลือกอารมณ์แล้ว
จะรวมศูนย์ของการรับรู้ที่กึ่งกลางสมอง หรือต่อมไพนีล
นี่เป็นอุบายเบื้องต้น
ที่จะทำให้จิตเข้าไปสัมผัสกับมิติที่ปราศจากความคิดความนึก
ปราศจากความขัดแย้ง ปราศจากการแบ่งแยก
ปราศจากความกลัว ความวิตกกังวล
ซึ่งมันมาในรูปของความคิด
มันอาศัยความคิดเป็นแดนเกิด
เมื่อความคิดนึกยุติบทบาทลง
อุปสรรคของสมาธิทั้งหมดจะยุติไปด้วย
สำหรับผู้ปฏิบัติ ที่มีการปฏิบัติอยู่ประจํา
อารมณ์ตกค้างไม่เยอะ
ก็ไม่ต้องใช้อุบายในเบื้องต้น
ให้ตรงไปที่เห็นการเคลื่อน
เห็นการเปลี่ยนแปลง
เห็นการเกิดดับของรูปและนามได้เลย
------
ผู้ใดเห็นการเคลื่อนเห็นการเปลี่ยนแปลงในปัจจุบันขณะ
ผู้นั้นชื่อว่าเห็นซึ่งความเกิดเหตุ ซึ่งความดับ
ของกายเวทนาจิตธรรม
รู้อยู่เห็นอยู่ซึ่งความเกิดความดับเช่นนี้
อวิชชา ตัณหา อุปาทาน จะไม่เกิดร่วมนะ
โดยเฉพาะ ตัวอภิชฌาและโทมนัส
ที่ร้อยรัดจิตให้ติดอยู่ในอารมณ์
อารมณ์ที่เคยเห็นเคยได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส สัมผัส
อารมณ์ความคิดนึกจะไม่มีที่ตั้ง ไม่มีที่อิงอาศัยนะ
เมื่อผู้ปฏิบัติมาประจักษ์ชัด
กับการเปลี่ยนแปลงของรูป-นาม
ไม่ลืมนะ เห็นการเปลี่ยนแปลงชัดที่สุดก็นี่แหละ
เห็นการเคลื่อนของลม
ผลลัพธ์จะเป็นอย่างไร
จะละเอียด จะเบา จะระงับปานใด
นั่นไม่ใช่ประเด็น
หากว่าเต็มรอบแล้ว มันจะเคลื่อนไปเอง
จากลมยาวเป็นลมสั้น จากลมสั้นเป็นกองลมทั้งปวง
เป็นลมหายใจระงับ
สภาวะธรรมจะเป็นเอง
เราไม่ต้องรอนะ
จะเห็นที่จิตมันเคลื่อนเข้าไปสู่ความสงบระงับไม่ได้เนี่ย
เพราะตัวที่ไม่เห็นซึ่งความเกิด ความดับ
เมื่อเห็นแล้ว อุปสรรคทั้งหลายจะสลายไป
อภิชฌาและโทมนัส ที่มันเคยเกิดแล้ว ร้อยรัดจิตให้ติดอยู่ในอารมณ์จะสลายไปหมดเลย
พระองค์ท่านนิยามว่าย่อมกําจัดเสียซึ่งอภิชฌาและโทมนัส
ความรักและความชัง ความชอบและไม่ชอบในอารมณ์
"ย่อมกําจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกออกเสียได้"
ในโลกของการเห็น โลกของการได้ยินได้กลิ่นลิ้มรสสัมผัส
โลกของความคิดนึก
ปิยทัสสี ภิกขุ
Group Sitting 2025-10-05