چیستا

پنجاه سال پیش پژوهشگرانی که در جستجوی کشف نشانه‌هایی از حیات هوشمند فرازمینی بودند، با استفاده از رادیو تلسکوپ آرسیبو، پیامی رادیویی و قدرتمند را روانه خوشه ستاره‌ای M13 در فاصله قریب به ۲۲ هزار سال نوری از زمین کردند، به این امید که شاید تمدنی ساکن این خوشه ستاره‌ای، صدا و اعلام حضور ما را بشنود. این پیام تازه در ابتدای سفر خود است و بیش از ۲۲ هزار سال دیگر به مقصد خواهد رسید و اگر پاسخی را برانگیزد ما آن پاسخ را حدود ۵۰ هزار سال دیگر خواهیم شنید. اما این تنها بخشی از داستان جستجوی هوشمندان فرازمینی است.

موضوعی که امروز در چیستا به آن پرداخته شده است.

چیستا که نام خود را از ایزدبانوی باستانی موکل بر خرد ایرانیان وام گرفته، پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، داستانی از دنیای علم، فناوری و آینده را برای شما تعریف می‌کند. شما می‌توانید این پادکست را در وب‌سایت رادیو فردا به همراه فهرستی از منابع مرتبط با موضوع هر قسمت پیدا کرده یا آن را در پادگیرهای مورد علاقه خود ازجمله کست‌باکس بشنوید.

دعوت برای ویژه برنامه سالگرد انتشار پادکست «چیستا»: ما قصد داریم پنجاه و دومین اپیزود خود را به پاسخ به پرسش‌های شنوندگان اختصاص دهیم. شما می‌توانید سوالات خود درباره موضوع‌‌های مطرح شده، پیشنهادهای مربوط به قسمت‌های آینده یا هر موضوع دیگری که در قلمرو پادکست چیستا قرار می‌گیرد را به صورت صوتی یا مکتوب با ما در میان بگذارید. شما تا زمان پخش اپیزود ۵۰ فرصت دارید این سوال‌ها را از طریق روش‌های زیر به دست ما برسانید. از طریق تلگرام می‌توانید این موارد را به صورت صوتی یا متنی به شناسه @contactfardamusic (کانال تلگرام فردا پادکست) یا از طریق ایمیل [email protected] با ما در میان بگذارید. لطفا در صورت استفاده از ایمیل در سرخط موضوع اشاره کنید که این نامه مربوط به سالگرد چیستا است. در کانال تلگرام فردا پادکست می‌توانید بصورت پیام نوشتاری یا صوتی سئوال کنید. منتظر شنیدن صدای شما در سالگرد چیستا هستیم. منابع را در قسمت «بیشتر بخوانید» در زیر پیدا کنید.

هفته گذشته انتخابات ریاست جمهوری ایالت متحده آمریکا با پیروزی دونالد ترامپ و جمهوری‌خواهان به پایان رسید. تا دو ماه دیگر آقای ترامپ بار دیگر ساکن اتاق بیضی کاخ سفید خواهد بود. انتخاب ترامپ همراه با واکنش‌های احساسی شدید در هر دو سوی طیف سیاسی بود. یکی از نگرانی‌های منتقدان او امکان شیوع بیشتر نشر اطلاعات غلط در فضاهای رسانه‌ای است. این موضوعی است که شاید اثر آن بر کشورهایی مانند ایران که نهاد راستی‌آزمایی و واکنش دربرابر این گونه اطلاعات در آن‌ها ضعیف است بیشتر احساس خواهد شد. و به همین دلیل در این قسمت «چیستا» به این موضوع پرداخته شده است.

چیستا که نام خود را از ایزدبانوی باستانی موکل بر خرد ایرانیان وام گرفته، پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، داستانی از دنیای علم، فناوری و آینده را برای شما تعریف می‌کند. شما می‌توانید این پادکست را در وب‌سایت رادیو فردا به همراه فهرستی از منابع مرتبط با موضوع هر قسمت پیدا کرده یا آن را در پادگیرهای مورد علاقه خود ازجمله کست‌باکس بشنوید. دعوت برای ویژه برنامه سالگرد انتشار پادکست «چیستا»: ما قصد داریم پنجاه و دومین اپیزود خود را به پاسخ به پرسش‌های شنوندگان اختصاص دهیم. شما می‌توانید سوالات خود درباره موضوع‌‌های مطرح شده، پیشنهادهای مربوط به قسمت‌های آینده یا هر موضوع دیگری که در قلمرو پادکست چیستا قرار می‌گیرد را به صورت صوتی یا مکتوب با ما در میان بگذارید. شما تا زمان پخش اپیزود ۵۰ فرصت دارید این سوال‌ها را از طریق روش‌های زیر به دست ما برسانید. از طریق تلگرام می‌توانید این موارد را به صورت صوتی یا متنی به شناسه @contactfardamusic (کانال تلگرام فردا پادکست) یا از طریق ایمیل [email protected] با ما در میان بگذارید. لطفا در صورت استفاده از ایمیل در سرخط موضوع اشاره کنید که این نامه مربوط به سالگرد چیستا است. در کانال تلگرام فردا پادکست می‌توانید بصورت پیام نوشتاری یا صوتی سئوال کنید. منتظر شنیدن صدای شما در سالگرد چیستا هستیم. منابع را در قسمت «بیشتر بخوانید» در زیر پیدا کنید.

آیا ژنتیک تعیین‌کننده توان فرد در رسیدن به موفقیت در یک حوزه علمی و فکری است؟ آیا ما دست بسته تسلیم تقدیری هستیم که توانی در مهار آن نداریم و باید به آن تن بدهیم؟ آیا افراد «باهوش» ژن خوب خود را به نسل بعدی منتقل می‌کنند؟

یا شاید ما در توهمی اشتباه قرار گرفته‌ایم که ما را به ترغیب و تشویق به عدم تلاش برای رسیدن به اهداف خود می‌کند و نقش پارامترهایی که مهار آن در اختیار ما است را تقلیل می‌دهد؟

در قسمت ۴۳ پادکست «چیستا» نگاهی به آنچه از توان مغز عموم مردم می‌دانیم در بحث هوش و استعداد انداخته‌ایم و سعی کرده‌ایم نشان دهیم در میان عوامل تاثیرگذار بر موفقیت فرد در یک رشته خاص علمی، ژنتیک کمترین نقش را بازی می‌کند.

چیستا که نام خود را از ایزدبانوی باستانی موکل بر خرد ایرانیان وام گرفته، پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، داستانی از دنیای علم، فناوری و آینده را برای شما تعریف می‌کند.

شما می‌توانید این پادکست را در وب‌سایت رادیو فردا به همراه فهرستی از منابع مرتبط با موضوع هر قسمت پیدا کرده یا آن را در پادگیرهای موردعلاقه خود ازجمله کست‌باکس بشنوید.

دعوت برای ویژه برنامه سالگرد انتشار پادکست «چیستا»: ما قصد داریم پنجاه و دومین اپیزود خود را به پاسخ به پرسش‌های شنوندگان اختصاص دهیم.

شما می‌توانید سوالات خود درباره موضوع‌‌های مطرح شده، پیشنهادهای مربوط به قسمت‌های آینده یا هر موضوع دیگری که در قلمرو پادکست چیستا قرار می‌گیرد به صورت صوتی یا مکتوب با ما در میان بگذارید.

شما تا زمان پخش اپیزود ۵۰ فرصت دارید این سوال‌ها را از طریق روش‌های زیر به دست ما برسانید.

از طریق تلگرام می‌توانید این موارد را به صورت صوتی یا متنی به شناسه @contactfardamusic (کانال تلگرام فردا پادکست) یا از طریق ایمیل [email protected] با ما در میانت بگذارید.

لطفا در صورت استفاده از ایمیل در سرخط موضوع اشاره کنید که این نامه مربوط به سالگرد چیستا است. در کانال تلگرام فردا پادکست می‌توانید بصورت صوتی سئوال کنید.

منتظر شنیدن صدای شما در سالگرد چیستا هستیم.

آیا شما از شهری که در آن زندگی می‌کنید رضایت دارید؟ آیا شهرها و به‌خصوص ابرشهرهای امروز برای زیستن ما در جهانی پرآشوب که از سوی با افزایش جمعیت و از دیگر سو، با کمبود منابع موردنیاز جمعیت مواجه است، سازگاری دارد؟ آیا این شهرها می‌توانند میزبان ما در آینده‌ای باشند که طبیعت حتی از امروز با ما نامهربان‌تر خواهد بود؟

در قسمت ۴۲ پادکست «چیستا» نگاهی به مسیرهای آینده پیش‌روی ابرشهرها کرده‌ایم.

آیا ما شهرهایی سازگار با طبیعت خواهیم ساخت یا چاره‌ای نخواهیم داشت بار دیگر به غارها برگردیم. غارهایی که این بار خود در دل زمین ساخته و آن را مدیریت می‌کنیم؟ آینده نظام سیاسی و اجتماعی در دنیایی که چنین شهرهایی وجود دارد، چگونه خواهد بود؟

چیستا که نام خود را از ایزدبانوی باستانی موکل بر خرد ایرانیان وام گرفته، پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، داستانی از دنیای علم، فناوری و آینده را برای شما تعریف می‌کند.

شما می‌توانید این پادکست را در وب‌سایت رادیو فردا به همراه فهرستی از منابع مرتبط با موضوع هر قسمت پیداکرده یا آن را در پادگیرهای موردعلاقه خود از جمله کست باکس بشنوید.

نام این قسمت پادکست از کتاب «غارهای پولادین» نوشته ایزاک آسیموف وام گرفته شده است. برای خواندن منابع به بخش «بیشتر بخوانید» در زیر مراجعه کنید.

از سال ۱۹۹۱ به ابتکار ژورنال طنز «روزشمار تحقیقات نامحتمل» یا Annals of Improbable Research در نیمه سپتامبر و در آستانه آغاز فصل معرفی برندگان جایزه نوبل، میهمانی صمیمانه و شوخ و شنگی در دانشگاه هاروارد برگزار می‌شود که در طی آن با حضور برندگان جوایز نوبل، محققان و علاقه‌مندان علم، محققانی معرفی می‌شوند که تحقیقات آن‌ها در نگاه اول خنده‌دار به نظر می‌رسد.

این برنامه طنز که با حضور برندگان برگزار می‌شود شامل بخش‌های متنوعی ازجمله یک نمایش چندبخشی کوتاه، سخنرانی‌های کوتاه، اعلام برندگان و پرتاب موشک‌های کاغذی است.

این برنامه فرصتی است تا مردم با بخشی دیگر از دنیای علم و دانشمندان که بیشتر شبیه دنیای مردم عادی است آشنا شوند و کلیشه‌ای که نسبت به دانشمندان و تحقیقات علمی وجود دارد را بشکنند.

در قسمت ۴۱ چیستا درباره مراسم امسال و برندگان آن صحبت شده است.

«چیستا» که نام خود را از ایزدبانوی باستانی موکل بر خرد ایرانیان وام گرفته است، پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، داستانی از دنیای علم و فناوری و آینده را روایت می‌کند.

چیستا را علاوه بر وب‌سایت رادیو فردا می‌توانید در پادگیرهای مورد علاقه خود از جمله کست‌باکس بشنوید و با اشتراک آن و دعوت دوستانتان به شنیدن آن، ما را در ادامه تولید آن حمایت کنید. منابع در قسمت «بیشتر بخوانید» در زیر نوشته شدند.

هفته گذشته برندگان جایزه‌‌های نوبل در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند.

همان‌طور که در قسمت ۳۹ «چیستا» وعده داده بودم، در این قسمت به معرفی برنده‌ها و دلایل انتخاب آن‌ها به طور ساده اشاره کردم و همین‌طور به بحثی که به طور خاص در حاشیه اهدای جایزه نوبل فیزیک رخ داد پرداختم.

چیستا که نام خود را از ایزدبانوی باستانی خرد و دانایی در ایران باستان وام گرفته است، هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، داستانی از داستان‌های دنیای علم و فناوری و آینده را روایت می‌کند.

در بخش «بیشتر بخوانید» هر اپیزود می‌توانید فهرستی از منابع را برای مطالعه بیشتر در خصوص موضوع آن قسمت پیدا کنید. چیستا را علاوه بر وبسایت رادیو فردا می‌توانید در پادگیرهای مورد علاقه خود از جمله کست‌باکس دریافت کرده یا در یوتیوب به نسخه صوتی آن گوش دهید.

طی روزهای آینده بنیاد نوبل برنده‌های سال ۲۰۲۴ خود را در رشته‌های فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی (پزشکی)، ادبیات، صلح و جایزه علوم اقتصاد به یاد آلفرد نوبل معرفی خواهد کرد.

در این قسمت از پادکست «چیستا» درباره داستان نوبل صحبت می‌کنیم و هفته آینده به معرفی برنده‌های بخش علمی این جایزه خواهیم پرداخت.

چیستا، که نام خود را از ایزدبانوی باستانی موکل بر خرد ایرانیان وام گرفته ، پادکستی از مجوعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، به داستانی از دنیای علم، فناوری و آینده می‌پردازد.

در بخش «بیشتر بخوانید» در زیر، می‌توانید منابعی بیشتر درباره موضوع این قسمت را مشاهده کنید.

اگر امروز ماشین زمانی در اختیار داشتید به کجا سفر می‌کردید؟ به تماشای آینده می‌رفتید؟ به دیدار افراد یا تماشای رویدادهای گذشته اقدام می‌کردید؟ یا شاید هم سودای استفاده از آن را رها می‌کردید تا داستان‌های گذشته راهنمای آینده‌ای نامعلوم و شگفت‌انگیز برای ما باشد؟

داستان سفر در زمان یکی از داستان‌های قدیمی و پی‌رنگ‌های رایج در ادبیات علمی- تخیلی است. البته که اشاره به زمان و زمان‌ها و تغییر در آن‌ها سابقه‌ای طولانی‌تر دارد و می‌توان رد آن را در اساطیر به‌جای مانده در چهارگوشه جهان دید.

در قسمت ۳۸ پادکست «چیستا» درباره سفر در زمان و نگاه دنیای علم به آن صحبت شده است. آیا سفر به آینده ممکن است؟ به گذشته چطور؟

«چیستا» پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، داستانی از دنیای علم، فناوری و آینده را روایت می‌کند.

این پادکست را می‌توانید در وب‌سایت رادیو فردا و پادگیرهای موردعلاقه خود ازجمله کست‌باکس دنبال کنید و با اشتراک آن از ادامه تولید آن حمایت کنید.

در بخش «بیشتر بخوانید» منابعی برای مطالعه بیشتر درباره موضوع هر قسمت از پادکست‌های چیستا را بیابید. تهیه و اجرا: پوریا ناظمی

از زمانی که انسان گمان می‌کرد در زیر غار استخوانی جمجمه، اندامی که وجود دارد کارش خنک کردن بدن است تا امروز راه طولانی را پیموده‌ایم. راهی که درک ما از مغز و از خود را به طور بنیادی تغییر داده است و شگفت اینکه تازه در ابتدای این دوران عجیب هستیم.

دورانی که با شناخت علمی و مبتنی بر مدرک، تجربه، مشاهده و استفاده از روش‌های علمی کم کم رازهای بزرگترین شگفتی جهان را آشکار کنیم.

تمام آنچه درجهان می‌بینیم، می‌شنویم، می‌بوییم و لمس می‌کنیم، هر آنچه در جهان آن را واقعیت می‌نامیم، چیزی نیست جز تفسیری که اندامی کوچک به جرم تقریبی یک و نیم کیلوگرم برای ما می‌سازد. اندامی با بیش از ۸۶ میلیارد سلول عصبی یا نرون که هر کدام در هزاران مدار و شبکه حضور دارند و مجموعه‌ای بیش از صد تریلیون سیناپس می‌سازند.

مغز انسان با وجود اینکه تنها حدود دو درصد جرم بدن را تشکیل داده است ۲۰ درصد انرژی روزانه ما به فعالیت آن اختصاص دارد و در هر دقیقه معادل ۷۵۰ میلی‌لیتر خون در رگ‌های آن حرکت می‌کند، مقداری که می‌تواند یک بطری شراب را پر کند.

در اپیزود ۳۷ «چیستا»، مقدمه‌ای درباره این اندام مهم برخی از نکاتی که درباره آن آموخته‌ایم بیان می‌شود. اما این یک اپیزود مقدماتی است و تنها هدفش این است که شاید بارقه علاقه‌ای نسبت به مغز را برای کسانی که تا کنون فرصت نداشته‌اند به آن فکر کنند، ایجاد کند. در آینده به طور خاص درباره موضوعات محتلفی که به مغز و پیشرفت‌های آن مربوط است، اپیزودهایی را تولید خواهیم کرد.

چیستا که نام خود را از ایزدبانوی باستانی موکل بر خرد ایرانیان وام گرفته است، پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، داستانی از داستان‌های دنیای علم، فناوری و آینده را روایت می‌کند. منابع در قسمت «بیشتر بخوانید» در زیر نوشته شده است.

در این قسمت از چیستا، به داستن نسل تازه کاوش های مشتری و اقمارش می پردازیم. کاوش هایی که دهه 2030 را به دهه مشتری بدل خواهد کرد.