In deze aflevering onderzoeken we de voetafdruk van rekenkracht. We rekenen en simuleren op supercomputers*. We plaatsen dit naast de groeiende vraag door systemen zoals ChatGPT en de explosieve uitbreiding van datacenters. We kijken naar de hele keten: van de drones die ingezet worden om zoveel mogelijk data te verkrijgen, de verkoeling van datacenters, tot aan programmeertalen die efficiënter zijn. Jij hebt een verantwoordelijkheid als gebruiker van deze systemen, maar we benadrukken vooral wat professionele verantwoordelijkheid en bewustzijn betekent als je in dit veld werkt.

*Een supercomputer is, kort gezegd, een verzameling van duizenden tot miljoenen gekoppelde rekenkernen met zeer snelle verbindingen en een gedeeld opslag en besturingssysteem die samen veel grotere en snellere berekeningen uitvoeren dan een gewone server.

Bronnen:

[1]: Oogappels scene over digitale druk en nee zeggen https://npo.nl/start/serie/oogappels/seizoen-7_1/spoken_3/afspelen

[2]: Visualisatie energieverbruik ChatGPT BusinessEnergyUK https://www.businessenergyuk.com/wp-content/uploads/01_How-Much-Energy-Does-ChatGPT-Consume-1.png

[3]: Big Tech AI investeringen en datacenter wedloop Business Insider https://www.businessinsider.com/big-tech-ai-capex-infrastructure-data-center-wars-2025-10

[4]: arXiv analyse van energie en koolstof van generatieve AI https://arxiv.org/abs/2508.15734

[5]: Uitleg milieu impact van generatieve AI MIT News https://news.mit.edu/2025/explained-generative-ai-environmental-impact-0117

[6]: TU Delft whitepaper over AI en energie https://filelist.tudelft.nl/EWI/Artificial%20Intelligence/white%20paper%20Delft.pdf

[7]: Nieuwsuur nieuw onderzoek aandeel AI in wereldwijd stroomverbruik datacenters https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2568297-nieuw-onderzoek-ai-verbruikt-11-tot-20-procent-van-wereldwijde-stroom-datacenters

[8]: Frontiers in Physics overzichtsartikel over energie en AI https://www.frontiersin.org/journals/physics/articles/10.3389/fphy.2025.1542474/full

[9]: Oxford Open Energy paper over energie en machine learning https://academic.oup.com/ooenergy/article/doi/10.1093/ooenergy/oiac011/6961587

[10]: Topsector ICT over het onderzoek van Marieke over het balanceren van het stroomnet https://topsector-ict.nl/en/news/project-update-energy-intranets

Boekentips:

[1]: Rotterdam: een ode aan inefficiëntie – Arjen van Veelen https://www.goodreads.com/book/show/63105991-rotterdam