Vandaag: een ode aan de twijfelaar! Want volgens ons bezitten deze mensen een hoge mate van zelfreflectie en een breed perspectief wat juist in deze tijd zo nodig is.

Verder: we vertrouwens steeds meer op cijfers en wiskundige modellen, maar er zitten heel veel aannames, ruis en keuzes achter die modellen waardoor je ze niet zomaar zo eenduidig kunt interpreteren. Dit lichten we toe aan de hand van peilingen en de keuze om de zetels te verdelen uit het aantal stemmen! Nog altijd in verkiezingsthema dus. We hebben even twee weken pauze nu, want het is tentamenperiode! We zijn daarna weer terug met een nieuwe aflevering!

Bronnen:

[1] Ipsos peilingen https://www.ipsos-publiek.nl/actueel/ipsos-io-zetelpeiling-cda-levert-in-partijen-groeien-naar-elkaar-toe/

[2] Peil.nl van Maurice de Hond https://home.noties.nl/peil/

[3] Gouden standaard CBS https://datainsightsnetwork.nl/advies-en-tools/gouden-standaard/

[4] CBS data over oa huishoudens https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/83834NED/table?dl=17A1F

[5] Ook in grote steekproeven nog veel fouten https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/01621459.2018.1448823

https://www.ipr.northwestern.edu/our-work/working-papers/2024/wp-24-22.html

https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1742-5468/aca0e7

https://academic.oup.com/poq/article-abstract/87/4/1025/7455858?redirectedFrom=fulltext

[6] Australie over stoppen peilingen

https://www.theguardian.com/media/2019/may/24/sydney-morning-herald-and-age-to-stop-running-ipsos-poll-after-surprise-election-result

https://www.theguardian.com/commentisfree/2019/may/20/mathematics-does-not-lie-why-polling-got-the-australian-election-wrong

https://www.theguardian.com/news/datablog/2025/may/07/australian-federal-election-2025-polls-results-experts

[7] Zetelverdeling in de tweede kamer https://www.kiesraad.nl/verkiezingen/tweede-kamer/uitslagen/zetelverdeling-over-partijen

[8] Onderzoek uit 2015 over andere methoden zetelverdeling https://www.kiesraad.nl/verkiezingen/adviezen-en-publicaties/adviezen/2015/06/22/advies-over-restzetelverdeling-bij-afschaffing-lijstencombinaties

Boekentips

[1] AM Homes - De openbaring

[2] AM Homes - Dit boek redt je leven

Een andere aflevering dan gebruikelijk, want de verkiezingen komen er aan en digitalisering is toch één van de belangrijkste onderwerpen van deze verkiezingen! Of toch niet? Dat is natuurlijk migratie! En hoe dat komt, dat laat de speltheorie zien. Aan de hand van deze wiskundige discipline leggen we in deze aflevering uit hoe 'spelers' zoals politieke partijen en media strijden om de aandacht van de kiezer waardoor bepaalde onderwerpen meer gewicht krijgen

In het eerste deel van de aflevering lichten we een aantal initiatieven uit die je kunnen helpen om te bepalen welke partijen en kamerleden zich voor digitalisatie in zetten. In het tweede deel leggen we de speltheorie uit. Zoals altijd eindigen we weer met boekentips.

Initiatieven

Vind de bèta op de lijst: https://vinddebetaopdelijst.nl/

Stem op een vrouw: https://stemopeenvrouw.com/

Kamerleden met digitalisering als portefeuille: https://ibestuur.nl/artikel/verkiezingen-dit-zijn-de-it-experts-op-de-kandidatenlijsten/

De Technologie kieswijzer: https://technologiekieswijzer.nl/

Excuses, bronnen voor de speltheorie volgen later!

Boekentips

[1] Peter Scholten - De Migratie-Obsessie https://peterscholten.eu/2025/08/29/nieuw-boek-de-migratie-obsessie/

[2] James Islington - The will of the many https://www.goodreads.com/en/book/show/58416952-the-will-of-the-many

In deze aflevering onderzoeken we de voetafdruk van rekenkracht. We rekenen en simuleren op supercomputers*. We plaatsen dit naast de groeiende vraag door systemen zoals ChatGPT en de explosieve uitbreiding van datacenters. We kijken naar de hele keten: van de drones die ingezet worden om zoveel mogelijk data te verkrijgen, de verkoeling van datacenters, tot aan programmeertalen die efficiënter zijn. Jij hebt een verantwoordelijkheid als gebruiker van deze systemen, maar we benadrukken vooral wat professionele verantwoordelijkheid en bewustzijn betekent als je in dit veld werkt.

*Een supercomputer is, kort gezegd, een verzameling van duizenden tot miljoenen gekoppelde rekenkernen met zeer snelle verbindingen en een gedeeld opslag en besturingssysteem die samen veel grotere en snellere berekeningen uitvoeren dan een gewone server.

Bronnen:

[1]: Oogappels scene over digitale druk en nee zeggen https://npo.nl/start/serie/oogappels/seizoen-7_1/spoken_3/afspelen

[2]: Visualisatie energieverbruik ChatGPT BusinessEnergyUK https://www.businessenergyuk.com/wp-content/uploads/01_How-Much-Energy-Does-ChatGPT-Consume-1.png

[3]: Big Tech AI investeringen en datacenter wedloop Business Insider https://www.businessinsider.com/big-tech-ai-capex-infrastructure-data-center-wars-2025-10

[4]: arXiv analyse van energie en koolstof van generatieve AI https://arxiv.org/abs/2508.15734

[5]: Uitleg milieu impact van generatieve AI MIT News https://news.mit.edu/2025/explained-generative-ai-environmental-impact-0117

[6]: TU Delft whitepaper over AI en energie https://filelist.tudelft.nl/EWI/Artificial%20Intelligence/white%20paper%20Delft.pdf

[7]: Nieuwsuur nieuw onderzoek aandeel AI in wereldwijd stroomverbruik datacenters https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2568297-nieuw-onderzoek-ai-verbruikt-11-tot-20-procent-van-wereldwijde-stroom-datacenters

[8]: Frontiers in Physics overzichtsartikel over energie en AI https://www.frontiersin.org/journals/physics/articles/10.3389/fphy.2025.1542474/full

[9]: Oxford Open Energy paper over energie en machine learning https://academic.oup.com/ooenergy/article/doi/10.1093/ooenergy/oiac011/6961587

[10]: Topsector ICT over het onderzoek van Marieke over het balanceren van het stroomnet https://topsector-ict.nl/en/news/project-update-energy-intranets

Boekentips:

[1]: Rotterdam: een ode aan inefficiëntie – Arjen van Veelen https://www.goodreads.com/book/show/63105991-rotterdam

In deze aflevering: van AI assurance door KPMG en PwC tot de vraag hoe je echt toezicht houdt op algoritmes. Een algoritme is tenslotte geen jaarrekening. We bespreken hoe Nederland dit kan inrichten, welke rol opleiding en expertise spelen, en hoe we verder moeten bouwen aan echt begrip van deze systemen.

Bronnen: [1]: How to spot a genius – The Economist https://www.economist.com/finance-and-economics/2025/09/23/how-to-spot-a-genius

[2]: Kansenongelijkheid in het onderwijs – Nederlands Jeugdinstituut https://www.nji.nl/kansengelijkheid-in-het-onderwijs/wat-is-kansenongelijkheid-in-het-onderwijs

[3]: KPMG start met onafhankelijke controles van AI-systemen – Consultancy.nl https://www.consultancy.nl/nieuws/amp/62945/kpmg-start-met-onafhankelijke-controles-van-ai-systemen

[4]: PwC gaat assurance bieden bij kunstmatige intelligentie – Accountant.nl https://www.accountant.nl/nieuws/2025/9/pwc-gaat-assurance-bieden-bij-kunstmatige-intelligentie/

[5]: EU AI Act mild voor innovatie – KPMG Insights https://kpmg.com/nl/nl/home/insights/2025/02/eu-act-mild-voor-innovatie.html

[6]: Auditing Artificial Intelligence Systems – SpringerLink https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-031-11089-4_7

[7]: AI assurance strategies for black box models – Compact https://www.compact.nl/articles/ai-assurance-strategies-for-black-box-models-how-auditors-should-be-ready-for-the-ai-act/#ref

[8]: Nederlandse innovatieve techondernemers: we gaan ten onder aan idiote regelgeving – Nieuwsuur https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2555463-nederlandse-innovatieve-techondernemers-we-gaan-ten-onder-aan-idiote-regelgeving

[9]: Hoe Big Tech de druk opvoert om Europese regels te schrappen in naam van innovatie – de Volkskrant https://www.volkskrant.nl/tech/hoe-big-tech-de-druk-opvoert-om-europese-regels-te-schrappen-in-naam-van-innovatie~bcac9434/

[10]: EU transparency watchdog probes Commission over AI standards – Euractiv https://www.euractiv.com/news/eu-transparency-watchdog-probes-commission-over-ai-standards/

Boekentips

[1]: Friendaholic: Confessions of a Friendship Addict – Elizabeth Day https://www.goodreads.com/book/show/67353385

[2]: Tomorrow, and Tomorrow, and Tomorrow – Gabrielle Zevin https://www.goodreads.com/book/show/58784475-tomorrow-and-tomorrow-and-tomorrow

In deze aflevering bespreken we de Europese AI Act: hoe krijgen wiskundige begrippen als 'robuustheid' en 'nauwkeurigheid' een juridische betekenis, en belemmert deze regelgeving innovatie of juist niet? Ook gaan we in op de vraag welke expertise nodig is om te zorgen dat de wet in de praktijk goed wordt toegepast.

Zoals altijd sluiten we af met boekentips!

Bronnen: 1. Linkedin: https://www.autoriteitpersoonsgegevens.nl/actueel/ap-bezorgd-over-ai-training-linkedin-en-roept-gebruikers-op-om-instellingen-aan-te-passen

2. Whatsapp: https://www.autoriteitpersoonsgegevens.nl/actueel/ap-kom-nu-in-actie-als-je-niet-wil-dat-meta-ai-traint-met-jouw-data

3. ChatGPT chat openbaar: https://aiwereld.nl/nieuws/je-publieke-chatgptconversaties-zijn-zichtbaar-via-google

4. Verboden AI-systeem: https://artificialintelligenceact.eu/article/5/

5. Hoog-risico AI-systeem: https://artificialintelligenceact.eu/chapter/3/

6. Wiskundige termen in de AI Act: https://artificialintelligenceact.eu/article/15/

7. Politie en TU Delft project: https://www.tudelft.nl/en/2025/safety-and-security-institute/the-model-driven-decisions-lab-moddl-has-officially-opened

8. AI-normen (paywall, prijs tussen 70-1165 euro): https://www.nen.nl/catalogsearch/result/?q=ai

9. Prins Constantijn van Oranje (TechLeap): https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2555463-nederlandse-innovatieve-techondernemers-we-gaan-ten-onder-aan-idiote-regelgeving

10. Mondai AI/NLAIC Event: https://mondai.tudelftcampus.nl/en/event/nl-aic-diner-pensant-ai-hub-zuid-holland/

Boekentips: 1. The Maniac by Benjamín Labatut | Goodreads

In deze aflevering geven we een korte beschouwing op de miljoenennota: komt er een AI-fabriek in Nederland, waar gaat het mis met de CO2-heffing en gaan de onderwijsbezuinigingen alsnog van tafel?

Ook bespreken we het verschil tussen academische vrijheid en vrijheid van meningsuiting en zoals altijd sluiten we weer af met boekentips!

Bronnen:

[1] De Volkskrant - Universiteiten zitten wel heel erg in de links kosmopolitische hoek

[2] Delta - Over academische vrijheid

[3] Peter Paul Verbeek, Rector Magnificus van de UvA in Trouw

[4] Miljoenennota 2026 inclusief bijlagen en advies RvS

CO2- heffing:

[5] https://climate.ec.europa.eu/system/files/2016-11/cl_evidence_factsheets_en.pdf?ut

[6] https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/duurzame-economie/verduurzaming-industrie/co2-heffing-industrie

[7] https://climate.ec.europa.eu/eu-action/carbon-markets/eu-emissions-trading-system-eu-ets/free-allocation/allocation-industrial-installations_en

[8] https://www.pbl.nl/publicaties/eu-emissiehandel-en-de-nederlandse-industrie

[9] https://www.eex.com/en/market-data/environmental-markets/futures-market/european-emission-allowances-futures#!/2025/09/1

[10] https://climate.ec.europa.eu/eu-action/effort-sharing-member-states-emission-targets/effort-sharing-2021-2030-targets-and-flexibilities_en

[11] https://wetten.overheid.nl/BWBR0002672/2024-01-01/0/HoofdstukII/Afdeling2.9a/Artikel15b/informatie

[12] Algemeen Dagblad - Kabinet stelt nationale CO2-heffing voor industrie buiten werking

[13] Onderwijskansenregeling - VO raad

Boekentips: [1] Bas Erlings (2025) - Het spel van de populist

[2] Hendrik Noten (2025) - De prijs van ophef

Opnamestudio: TU Delft New Media Centre

Hosted on Libsyn

Muziek: "I Got a Stick Arr Bryan Teoh" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

In onze eerste aflevering duiken we in de rol van AI in het onderwijs, en vooral in het wiskundeonderwijs. Wat kan het wél, waar schiet het tekort, en hoe verandert dat de rol van de docent?

Bronnen: [1] Microsoft Research (2025). "Mathematics Education in the Age of Large Language Models"

[2] AI voor Docenten – Over ons

[3] Open Letter: "Stop the Uncritical Adoption of AI Technologies in Academia" (2025)

[4] World Economic Forum (2024). "Artificial intelligence won't replace teachers — but it can support them" [5] Leraar.ai (2024). "Gaat AI de docent vervangen? De toekomst van onderwijs zonder leraar"

[6] Universiteit Leiden – Future Watch: "AI, de docent die ons onderwijs kan redden" [7] Pulse-Z (2025). "Wie wordt vervangen door AI? De EU weet het misschien al" [8] Open Universiteit (2025). "AI-programma maakt kinderen niet beter in wiskunde, maar wel zelfstandiger"

[9] Joint Research Centre (2025). "AI and the Future of Work and Education" (JRC Working Paper, RePEc) [10] PNAS (2025). "Large-scale field study on AI tutors and student learning outcomes" [11] Wiley – Social Science & Medicine (2025). "Artificial intelligence and the future of education: risks and inequalities" [12] Joint Research Centre (2021). "The Future of Work and Education in a Digital Age" (JRC Working Paper)

Boekentips: [1] Tara Westover (2018). Educated: A Memoir

[2] J.D. Vance (2016). Hillbilly Elegy: A Memoir of a Family and Culture in Crisis

Opnamestudio: TU Delft New Media Centre

Hosted on Libsyn

Muziek: "I Got a Stick Arr Bryan Teoh" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/