Deze podcast is onderdeel van de campagne Iedereen wordt Groenkijker, rondom de documentaire Groenkijkers van Sanne Rovers. Zij portretteert hierin op liefdevolle wijze een aantal mensen die zich met hart en ziel verbinden aan de natuur in hun omgeving. Wil jij zelf ook groenkijker worden, maar weet je niet goed waar te beginnen? Luister dan deze podcast. Met verhalen, interviews en oefeningen helpen we je op weg.

Deze podcast is een samenwerking van Impactmakers en Theatergezelschap Gouden Haas.

Femke heeft zich tijdens het maken van deze podcast verdiept in de invloed die de mens heeft op de natuur. Wanneer je al die informatie tot je hebt genomen, hoe positioneer je je vervolgens in het gebied tussen hoop en vrees? Is de mens uiteindelijk meer dan een destructieve kracht op aarde?

In Het Bos Dat Van Zichzelf Is, is die laatste vraag onderwerp van discussie. Daar wordt de akte gepresenteerd, waarmee het bos hopelijk binnenkort haar autonomie verkrijgt. Ook gaat Femke in gesprek met Louise Vet, bioloog en hoogleraar. Ze is onder andere betrokken bij de totstandkoming van het Deltaplan Biodiversiteit. Een ambitieus initiatief met de missie om biodiversiteitsverlies tegen te gaan. Hoe blijft ze met een al dertig jaar lang durende dalende lijn van biodiversiteit nog steeds vertrouwen hebben in de toekomst?

Een Gouden Haas productie

Gemaakt door Femke Bosma

Redactie: Marieke Nooren

Muziek/ muzikale bijdragen: Tim Hammer / Pollif Projects

Productionele ondersteuning: Maartje Nieuwint

Artistiek advies: Gienke Deuten

Publiciteit: Evelyn Rietveld

Aflevering 5 met bijdragen van: Louise Vet emeritus-hoogleraar evolutionaire ecologie aan Wageningen University en voorzitter van Deltaplan Biodiversiteitsherstel, Eva Varkevisser en Peter Akkerman van stichting 'Bos dat van zichzelf is', Joke Olthaar van stichting ‘N Bries

Alles over onze nieuwste voorstelling Herinner Ons: https://goudenhaas.nl/herinner-ons

Vind hier alles over Natuur met zelfbestuur: https://www.bosdatvanzichzelfis.nl/

Vind hier alles over het ambitieuze Deltaplan Biodiversiteitsverlies: https://www.samenvoorbiodiversiteit.nl/

Femke doet mee aan een Die-In van Extinction Rebellion en onderzoekt de vragen die dat met zich meebrengt. Wat moet je je voorstellen bij extinctie? Heeft het zin om je dat doemscenario te verbeelden, of werkt dat juist verlammend?  Welke invloed kan een toekomstbeeld hebben op iemands kinderwens?

Wanneer er gesproken wordt over de toekomst hoor je optimisten en pessimisten, maar ook mensen die niet geloven in de alarmerende cijfers. Zoals de bekende schrijver en psycholoog Jordan Peterson, die tegelijkertijd met de Die-In zijn kritiek in Ahoy aan het verkondigen is. Hoe ziet voor Peterson het zwartste scenario eruit?

Een Gouden Haas productie

Gemaakt door Femke Bosma

Redactie: Marieke Nooren

Muziek/muzikale bijdragen: Tim Hammer / Pollif Projects

Productionele ondersteuning: Maartje Nieuwint

Artistiek advies: Gienke Deuten

Publiciteit: Evelyn Rietveld

Aflevering 4 met bijdragen van: Neela Paulussen, Extinction Rebellion Amsterdam, Roos van Rhijn

Alles over onze nieuwste voorstelling Herinner Ons: https://goudenhaas.nl/herinner-ons

Vind hier de activiteiten van Extinction Rebellion, waaronder de maandelijkse Die-in bij het alarm elke eerste maandag van de maand: https://extinctionrebellion.nl/

Vind hier meer over klimaatpsycholoog Neela Paulussen: https://neelapaulussen.nl/

Bronnen:

IPCC Rapport

Roger Hallam: Time to act now

Artikel over Jordan Peterson

Youtube-kanaal van Jordan Peterson

Lezing over Noach

Hoe is het om aan de wereld te moeten vertellen dat ‘ie in brand staat?

Jacques Cousteau was de eerste die vastlegde hoe het er onder water in de oceaan uit zag. Als we het onbekende in de natuur leren kennen, gaan we er pas voor zorgen, beweerde hij. Maar klopt dit wel? Hoe gaan we als mens om met dat wat we leren kennen?

Cousteau merkte tijdens het maken van zijn films op hoe de kleuren van het koraal wegvaagden. Hoe moet dat voor hem zijn geweest? Femke gaat in gesprek met Hans de Kroon. De Kroon staat aan het hoofd van het onderzoek dat vaststelt dat we 75% van de insecten al hebben verloren. Wat is gevaar van het verlies van al die insecten?

Hoe verschilt de huidige tijdgeest met die van de jaren 70, toen Cousteau aan de bel trok?

Een Gouden Haas productie

Gemaakt door Femke Bosma

Redactie: Marieke Nooren

Muziek/ muzikale bijdragen: Tim Hammer / Pollif Projects

Productionele ondersteuning: Maartje Nieuwint

Artistiek advies: Gienke Deuten

Publiciteit: Evelyn Rietveld

Aflevering 3 met bijdragen van: prof. dr. Hans de Kroon (hoogleraar plan ecologie en fysiologie, Radboud Universiteit Nijmegen / Chautuileo Tranamil- Stichting Aralez

Alles over onze nieuwste voorstelling Herinner Ons: https://goudenhaas.nl/herinner-ons

Het onderzoek van Hans de Kroon en zijn onderzoeksteam

De klimaatrechtvaardigheidsorganisatie die Chautuileo Tranamil mede heeft opgericht: https://stichtingaralez.com/

Sinds de kinderen uit huis zijn, is de moeder van Femke haar hond Leentje een beetje als haar eigen kind gaan zien. Tegelijkertijd maakt ze zich niet erg druk om het voortbestaan van andere zoogdieren en zeker niet van insecten. Waarom zorgen wij als mens voor de dieren in ons leven? Hoe is om zorg te dragen voor een zoogdiersoort of insectensoort die je misschien nooit tegen gaat komen?

Femke gaat in gesprek met Sander Turnhout van SoortenNL, het kennisnetwerk voor alle wilde planten en dieren in Nederland. Welke rol spelen al die verschillende  zoogdieren, planten en insectensoorten in de natuur? Wat is zijn ervaring met de wonderen der natuur in Nederland? Hoe wordt de soortenrijkdom door het Nederlandse beleid beschermd? En wie zijn de mensen die zich druk maken om onbekende, uitstervende soorten? Zo iemand is Ellen van Norren, projectleider eikelmuis bij de Zoogdiervereniging. Zij zet zich al jaren in voor dit bijzondere diertje dat op de Rode Lijst staat.

Een Gouden Haas productie

Gemaakt door Femke Bosma

Redactie: Marieke Nooren

Muziek/ muzikale bijdragen: Tim Hammer / Pollif Projects

Productionele ondersteuning: Maartje Nieuwint

Artistiek advies: Gienke Deuten

Publiciteit: Evelyn Rietveld

Aflevering 2 met bijdragen van: Sander Turnhout/ SoortenNL, Ellen van Norren/ De Zoogdiervereniging en Dierenpark Amersfoort

Alles over onze nieuwste voorstelling Herinner Ons: https://goudenhaas.nl/herinner-ons

Lees hier meer over SoortenNL, het kennisnetwerk van alle wilde planten en dieren in Nederland: https://www.soortennl.nl/

Boekpresentatie van Sander Turnhout: Dan staat het gras als liefde, een toekomst voor natuur in Nederland: https://www.soortennl.nl/Nieuws/alle-registers-moeten-open

Podcastmaker Femke Bosma gaat op ‘expeditie uitsterven’: wetenschappers stellen dat we midden in de zesde extinctiegolf zitten. Bij de vijfde, veroorzaakt door een komeet, stierven de dinosauriërs uit. De mens zou zelfs destructiever zijn dan een komeet. Welke dieren en planten zijn we aan het kwijtraken en hoe gaan we daarmee om? Is er zoiets als biodiversiteitsverdriet? Hoe zorgen we ervoor dat we ons daar als mens emotioneel mee verbinden?

Antwoorden vinden op die vragen, dat is de opdracht die Gouden Haas zich stelt. Een theatergezelschap maakt in 2023 naast deze podcast Herinner Ons, een voorstelling over biodiversiteitsverlies. 

Wanneer de makers samen komen, voelt Femke dat het onderwerp haarzelf een stuk minder raakt. Wat maakt dat de één actie voert, of de feiten over klimaatverandering en de dalende grafieken nauwlettend volgt, en de ander niet?

Om te begrijpen wat biodiversiteitsverlies betekent en hoe erg het gesteld is, gaat Femke eerst in gesprek met ecoloog Marc Argeloo. Hij schreef het boek Natuuramnesie. Wat betekent het als de mens vergeet hoe de natuur er uit heeft gezien? Hoe erg is het er in de natuur aan toe?

De bomen, de vogels. Als je ze geen namen kunt geven, is dat een reden tot het voelen van afstand tot de natuur? Welke rol speelt verwondering en ontroering in een wetenschappelijk verhaal? En hoe klinkt biodiversiteitsverlies eigenlijk?  Femke zoekt het uit met Marcel, die al 12 jaar geluiden opneemt.

Redactie: Marieke Nooren

Muziek/muzikale bijdragen: Tim Hammer / Pollif Projects

Productionele ondersteuning: Maartje Nieuwint

Artistiek advies: Gienke Deuten

Publiciteit: Evelyn Rietveld

Aflevering 1 met bijdragen van: Marc Argeloo, Marcel Maas

Alles over onze nieuwste voorstelling Herinner Ons: https://goudenhaas.nl/herinner-ons

Meer over het boek Natuuramnesie van ecoloog Marc Argeloo:

De Groene (afkick) Kliniek biedt hulp bij afkicken van je olieverslaving
Met consulten van Yannick Dujardin, Chautuileo Tranamil en Ruben Jacobs

In deze podcastserie wordt Capiten opgenomen in het denkbeeldige rustoord De Groene Kliniek om behandeld te worden voor zijn verslaving aan olie en groei. In de kliniek gaat hij op consult bij deskundigen, die voor de gelegenheid rollen aannemen van behandelaars en therapeuten. Hedendaagse kennis en een visionaire blik van wetenschappers en opiniemakers, Westerse en niet-Westerse perspectieven en een theatrale vorm komen samen in deze innovatieve podcastreeks, waarin opzoek wordt gegaan naar een nieuw narratief.

# 3 – Herstel(d)
Vanwege de enorme belangstelling en sterk groeiende toeloop van patiënten die van hun olie- en groeiverslaving af willen, is De Groene Kliniek in verbouwing. Ze komen tegenwoordig zelfs met busladingen tegelijk vanuit plekken als de hoogovens. Capiten staat, na een intensief behandeltraject, aan de vooravond van zijn ontslag uit De Groene (afkick) Kliniek en zet enigszins onzeker zijn eerste stappen buiten de poorten van het rustoord. Hij komt erachter dat hij eigenlijk bang is voor de toekomst. Hoe kan hij zijn kind opvoeden in deze uitdagende tijden? 

In de derde en laatste aflevering van De Groene (afkick) Kliniek, draaien de gesprekken die hij heeft om de vraag: “Hoe houd je moed wanneer de toekomst soms duister lijkt?" en "Hoe weet je wat je kind van jou nodig heeft om deze te trotseren?” En dat zijn behandelaars allemaal hun drive om de wereld beter achter te laten vonden toen zij zelf een ouder werden, lijkt niet toevallig. 

Yannick Dujardin, kritisch toekomstdenker en docent aan de Erasmus Hogeschool Brussel, komt Capiten in de kliniek als regeneratief coach helpen met het dromen van nieuwe toekomstbeelden. Want de toekomst is helemaal niet zo vastomlijnd als je misschien zou denken. Yannick bracht onlangs het boek De mythes van de toekomst, het neoliberalisme voorbij uit.

Chautuileo Tranamil, o.a. betrokken bij Aralez, een stichting die zich bezighoudt met dekolonisatie in de breedste zin van het woord, komt Capiten opnieuw bezoeken. Zij deelt als nieuw narratief therapeut haar inheemse perspectief en kennis met hem op opvoeden in deze uitdagende tijd. Chautuileo’s wortels liggen bij de Zuid-Amerikaanse Mapuche stam.

Schrijver Ruben Jacobs, tenslotte, deelt als buddy voor Capiten zijn ervaring als kersverse ouder. En vertelt over zijn eigen zoektocht naar welk verhaal hij zijn kind kan vertellen over de klimaatcrisis en over hoe hoop te houden. Deze zoektocht tekende hij op in De Eeuw van Felix, onlangs verschenen bij uitgeverij Thomas Rap.

In deze podcast hoor je Guus van der Steen als Capiten, Reineke Jonker als de Nachtzuster, Sandy Bosmans als het Kind, waarvoor zij ook de tekst schreef en muziek van Frank Wienk. Concept, redactie en teksten: Marieke Nooren en Gienke Deuten, samenstelling Bram de Goeij, productie Maartje Nieuwint, publiciteit Dagmar Bokma en zakelijke leiding Britt Verstegen. Met dank aan Milieudefensie, Fonds Podiumkunsten, Gemeente Almere, Provincie Flevoland, Fonds 21 en Norma Fonds. Meer weten? www.goudenhaas.nl/podcast of volg ons op social media @goudenhaas

De Groene (afkick) Kliniek biedt hulp bij afkicken van je olieverslaving
Met consulten van Ama van Dantzig en Ruud Koornstra

In deze theatrale podcastserie wordt Capiten opgenomen in het denkbeeldige rustoord De Groene Kliniek om behandeld te worden voor zijn verslaving aan olie en groei. In de kliniek gaat hij op consult bij deskundigen, die voor de gelegenheid rollen aannemen van behandelaars en therapeuten. Hedendaagse kennis en een visionaire blik van wetenschappers en opiniemakers, Westerse en niet-Westerse perspectieven en een theatrale vorm komen samen in deze innovatieve podcastreeks, waarin opzoek wordt gegaan naar een nieuw narratief.

#2 – Groeipijn
In de tweede aflevering van De Groene (afkick) Kliniek vervolgt Capiten zijn behandeling voor zijn ongebreidelde olie- en groeiverslaving. Hij gaat op consult bij Ama van Dantzig. Zij wijst hem op zijn blinde vlekken wat betreft de verhoudingen in de wereld, wat zijn ‘winnaarsmentaliteit’ voor gevolgen heeft voor de planeet en leert hem over het voor hem nieuwe begrip ‘solidariteit’. Ondertussen weten zijn opdrachtgevers, de CEO's en andere spelers in  de fossiele industrie hem weer te vinden en hangen aan de lijn en dreigt Capiten terug te vallen in oude patronen. Nationale Energiecommissaris Ruud Koornstra wordt snel ingevlogen als speciaal expert, omdat hij het bedrijfsleven op zijn duimpje kent en haarfijn ziet waarom zij zo aan fossiel vastklampen. Wat wordt zijn diagnose en het behandelplan? Je hoort het in aflevering #2 van De Groene (afkick) Kliniek. 

Ama van Dantzig is sociaal ondernemer en co-founder van innovatiestudio Dr. Monk, waar ze samen met Lynn Zebeda in 2011 mee startte. Dr. Monk beweegt zich in het veld van sociale en duurzame innovatie en opereert vanuit de overtuiging dat alles dat we nodig hebben voor een groene, diverse en rechtvaardige wereld al in ons zit. Ze woont en werkt in Nederland en Accra (Ghana). Ama was al bezig met ‘climate justice’ voordat het een gangbare term was. Lees meer over Ama in dit artikel van OneWorld.  

Ruud Koornstra is ‘activistisch ondernemer’ en voorvechter voor de energietransitie. Hij richtte het ‘initiëringsbedrijf’ Tendris op dat ondernemingen en projecten met een duurzaam karakter opstart. Denk aan Oxxio, het eerste en snelst groeiende 100% groene stroombedrijf. Maar ook Lemnis Lighting, de uitvinders van de hedendaagse led-verlichting. Daarnaast is hij voorzitter van de duurzame ondernemersvereniging De Groene Zaak en voorzitter van Stichting Smart Climate Opportunities (SCO). Ruud werd in 2017 uitgeroepen tot eerste Nationale Energiecommissaris van Nederland. In die hoedanigheid reist hij het land door om iedereen ervan te overtuigen om te schakelen naar duurzame energie. Bekijk ook zijn documentaire Het Paradijs op Aarde begint in Nederland.

Colofon
In deze podcast hoor je Guus van der Steen als Capiten, Reineke Jonker als de Nachtzuster, Sandy Bosmans als het Kind, waarvoor zij ook de tekst schreef en muziek van Frank Wienk. Concept, redactie en teksten: Marieke Nooren en Gienke Deuten, samenstelling Bram de Goeij, productie Maartje Nieuwint, publiciteit Dagmar Bokma en zakelijke leiding Britt Verstegen. Met dank aan Milieudefensie en mede mogelijk gemaakt door Fonds Podiumkunsten, Gemeente Almere, Provincie Flevoland, Fonds 21 en Norma Fonds. Meer weten? www.goudenhaas.nl of volg ons op social media @goudenhaas

De Groene (afkick) Kliniek biedt hulp bij afkicken van je olieverslaving
Met consulten van Jan Rotmans, Ama van Dantzig en Chautuileo Tranamil

Na het beproefde recept van de eerste reeks presenteert theatergezelschap Gouden Haas nu het tweede seizoen van de podcastserie De Groene Kliniek. In deze theatrale podcastserie die luistert als een hoorspel wordt de hoofdpersoon opgenomen in dit denkbeeldige rustoord om behandeld te worden voor zijn verslaving aan olie en groei. In de kliniek gaat hij op consult bij deskundigen, die voor de gelegenheid rollen aannemen van behandelaars en therapeuten. Hedendaagse kennis en een visionaire blik van wetenschappers en opiniemakers, Westerse en niet-Westerse perspectieven en een theatrale vorm komen samen in deze innovatieve podcastreeks, waarin opzoek wordt gegaan naar een nieuw narratief.

#1 - De Intake
In aflevering #1 – De Intake wordt Capiten opgevangen door de Nachtzuster die hem doorverwijst naar hoogleraar transitiekunde en duurzaamheid en oprichter van Urgenda Jan Rotmans, specialist op het gebied van climate justice en oprichter van Mr Monk Ama van Dantzig en lid van de Zuid-Amerikaanse Mapuche-gemeenschap en politicologe met een expertise in Conflictstudies en Inheemse Rechten Chautuileo Tranamil. In deze aflevering nemen zij de rollen aan van geneesheer, ecosysteem- en nieuw narratief therapeut. 

Via Capiten kom je als luisteraar vanuit verschillende perspectieven meer te weten over de olieverslaving die het Westen teistert en kan je actief meedoen met de (denk)oefeningen die hij tijdens zijn behandeling krijgt aangereikt. Het devies: Heb je ergens last van? Of heb je nergens last van? Ook dan -juist dan- ben je bij De Groene (afkick) Kliniek aan het goede adres. Afleveringen #2 en #3 volgen in juni en juli 2022. 

Bezoek ook Kaapdiegoeiekoop
De Groene Kliniek wordt door Gouden Haas ontwikkeld als contextprogramma bij de voorstelling Kaapdiegoeiekoop; een coproductie met Silbersee, Slagwerk Den Haag en Consensus Vocalis. In de voorstelling volg je Capiten, die al ruim 400 jaar de wereldzeeën bevaart met vervuilde olie waar men in het Westen vanaf wil, maar waar op het Afrikaans continent nog steeds een markt voor is. Zolang er vraag is, pakt hij zijn portie, zonder gewetenswroeging. Wanneer hem het onthutsende bericht bereikt dat zijn vrouw hun kind verwacht, krijgt de toekomst van de planeet ineens een ander belang en kan hij gewin geen voorrang meer geven boven moraal. De podcastserie De Groene Kliniek gaat verder waar het verhaal van de voorstelling ophoudt, maar is ook los te beluisteren. Kaapdiegoeiekoop is van 25 mei t/m 5 juni te bezoeken op Karavaan Festival en van 10 t/m 19 juni op Oerol. Voor meer informatie en tickets: goudenhaas.nl/kaapdiegoeiekoop

 Colofon
In deze podcast hoor je Ama van Danzig, Jan Rotmans en Chautuileo Tranamil, Guus van der Steen als Capiten, Reineke Jonker als de Nachtzuster, Sandy Bosmans als het Kind, waarvoor zij ook de tekst schreef en muziek van Frank Wienk. Concept, redactie en teksten: Marieke Nooren en Gienke Deuten, samenstelling Ilja Lammers, productie Maartje Nieuwint, publiciteit Dagmar Bokma en zakelijke leiding Britt Verstegen. 

Met dank aan Milieudefensie en mede mogelijk gemaakt door Fonds Podiumkunsten, Gemeente Almere, Provincie Flevoland, Fonds 21 en Norma Fonds.

 Meer weten? www.goudenhaas.nl of volg ons op social media @goudenhaas

Een driedelige podcastserie die je perspectief kantelt van ego-centrisch naar eco-centrisch.

Landschapspijn, eco-anxiety en klimaatdepressie. Allemaal termen die de klimaat-gerelateerde onderbuikgevoelens van deze tijd weergeven. Theatermaker Gienke Deuten van  theatergezelschap Gouden Haas voelt zich in groeiende mate unheimisch bij de teneur van het klimaatdebat: stikstofcijfers, CO2-tabellen en percentages om klimaatdoelen te halen voeren de boventoon en er lijkt nauwelijks ruimte voor de gevoelens van ecologische rouw die met klimaatverandering gepaard kunnen gaan. Deuten laat zich voor deze driedelige podcastserie 100 dagen opnemen in het denkbeeldige rustoord De Groene Kliniek.

Luister hier naar aflevering 3 van de serie: Stage. Dit keer duikt Deuten de praktijk in en gaat ze op stage bij Elisah Pals, frontvrouw van Zero Waste Nederland, de Nederlandse tak van deze beweging die wereldwijd laat zien hoe een wereld zonder afval eruit kan zien door o.a.  inspirerende acties, live-hacks, lezingen en lobby.  

Ze wordt daarbij begeleid door Eva Rovers, schrijver, activist en mede-oprichter van Bureau Burgerberaad. Ze schreef o.a. 'Practivisme. Een handboek voor heimelijke rebellen'. Boeken en barricaden zijn voor haar even belangrijke manieren om de wereld te veranderen. In deze aflevering is zij Deutens stagebegeleider of 'regeneratiecoach' om haar stap van Groene Kliniek, naar praktijk, de buitenlucht te maken en daar weer inspirerende doeners te ontmoeten. 

En gaat ze langs bij Lennard Duijvestijn, projectinitatior bij Landgoed Roggebotstaete in Dronten. Landgoed en proeftuin Roggebotstaete is een jong natuurgebied in de Flevolandse polder waar de eetbare natuur centraal staat. Hij wil van Landgoed Roggebotstaete een voorbeeld en vooraanstaand agro-ecologisch landgoed maken, een eetbaar landschap met rijke natuur waar de link wordt gelegd tussen natuurbeheer, gezonde gronden, eten wat rijk is aan voedingswaarde en een plek waar de natuur wordt ingezet om bij te dragen aan gezondheid. Een praktisch kenniscentrum voor agro-ecologie.

Voor deze podcast kroop artistiek leider van Gouden Haas Gienke Deuten in de rol van patiënt, redactie Marieke Nooren, samenstelling Ilja Lammers, muziek Jaap van Keulen, productie Maartje Nieuwint en publiciteit Dagmar Bokma. Met dank aan Evanne Nowak en Matthijs Schouten. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door: Fonds Podiumkunsten, Gemeente Almere, Provincie Flevoland, Fonds 21 en Norma Fonds.

OVER GOUDEN HAAS 

Gouden Haas heeft haar thuisbasis in Almere Oosterwold en staat onder artistieke leiding van regisseur Gienke Deuten. Met grote ecologische thema’s als basis en een magisch realistische beeldtaal ontwikkelde Gouden Haas een nieuw genre locatietheater: eco-poëzie. 

Rondom alle voorstellingen maakt Gouden Haas context­ programma’s waarin ze je helpt de stap te zetten van droom naar daad. Ze nodigt je uit om met theatermakers en experts in gesprek te gaan en van daaruit in actie te komen om nieuwe werelden te dromen en je eigen plek daarin te bepalen.

Zo is het werk van Gouden Haas via de keten denken - dromen - doen een pleidooi voor het verschuiven van ons wereldbeeld van egocentrisch naar ecocentrisch. 

www.goudenhaas.nl