In de tweede aflevering van de podcast zal het thema verzoening worden uitgediept. Hoe kun je oude vijanden nader tot elkaar laten komen? En is verzoening überhaupt mogelijk?
De 94-jarige Nora Valk is geboren in Tjimahi, nabij Bandoeng op Java. Zij had een Indische vader, die officier vliegenier was bij de luchtmacht van het KNIL, en een Engelse moeder. Valk en haar moeder kwamen in een Japans interneringskamp op Java terecht, waar haar moeder vlak voor het einde van de oorlog aan uitputting en ziekte overleed. Na de Japanse overgave kwam Valk middenin de Bersiap in Soerabaja terecht. Een vriendin van haar werd tijdens de Bersiap vermoord. Valk overleefde de Bersiap en werd herenigd met haar vader in Singapore. Ze konden niet over hun moeder en echtgenote praten, het verdriet was te groot. Na haar ervaringen in het kamp, haatte Valk de Japanners tot het diepst van haar ziel. In 1976 keerde Valk voor het eerst terug naar Indonesië. Zij bezocht het graf van haar moeder en het oude Japanse interneringskamp. Na haar pensionering verbleef zij voor lange tijd in Semarang. In 1996 woonde zij op kerstavond de kerstdienst bij in de kerk. De Japanse dominee Kimura leidde de dienst. Ze raakten aan de praat en Valk begon te trillen. Er barstte iets in haar los. 'Wist hij wel dat het de schuld van de Japanners was dat mijn moeder dood was?'. Dominee Kimura boog heel diep en vroeg haar om een interview. Twee jaar lang hebben zij met elkaar gesproken. Dit was haar verlossing. Zo begon haar helingsproces.
Hierna komt dr. Onno Sinke, als wetenschapper verbonden aan het NIMH in Den Haag, aan het woord. Hij is gespecialiseerd in de psychosociale gevolgen van oorlog en extreem geweld. Hij legt de verschillen tussen het begrip 'bersiap' in Nederland en Indonesië uit en vertelt over het Indonesisch nationalisme.
Tenslotte vertelt Maarten Hidskes, auteur van het boek 'Thuis gelooft niemand mij - Zuid-Celebes 1946-1947' (2016), over zijn zoektocht naar zijn vader. Op de begrafenis van zijn vader verschenen er negen oud-commando's die een eresaluut brachten. Hidskes had geen idee wie dit waren en zocht na deze ontmoeting contact op met de veteranen. Pas na tien jaar kwamen er hevige ontboezemingen vrij bij de veteranen. Zij hadden allen gediend onder de beroemde en beruchte kapitein Raymond Westerling (1919-1987) tijdens de militaire acties op Zuid-Celebes. Later zouden deze acties worden bestempeld als oorlogsmisdaden. Uit deze gesprekken en zoektocht naar zijn vader kwam het boek van Hidskes voort. Het werd vertaald in het Indonesisch en Hidskes ging op tour langs veertien universiteiten in Indonesië. Hier zouden veteranen en slachtoffers van de commando's, waar zijn vader in gediend heeft, aanwezig zijn. Hij was nerveus en bang, want hij verwachtte grote weerzin. Dat dit niet het geval bleek, verbaasde hem zeer. Hidskes pleit voor een open dialoog, zonder extreme oordelen. Een verzoening met het eigen verleden is mogelijk. Je eigen vader uitwissen brengt je volgens hem daarentegen niets.
