Độ lệch chuẩn là gì? Độ lệch chuẩn (tiếng anh: Standard Deviation) là công cụ thống kê đo lường độ phan tán của tập dữ liệu so với giá trị trung bình nhận được và tính là căn bậc hai của phương sai. Đó là khái niệm của độ lệch chuẩn, còn chi tiết hơn hãy cùng Top Kinh Doanh tìm hiểu chi tiết trong Podcast này.

Độ lệch chuẩn được sử dụng trong thống kê và tài chính được áp dụng cho tỉ lệ hoàn vốn hàng năm của một khoản đầu tư. Độ lệch chuẩn làm sáng tỏ những sự biến động trong lịch sử khoản đầu tư.

Standard Deviation của một mã cổ phiếu càng lớn hay phương sai giữa giá cổ phiếu và giá trị trung bình càng lớn thì cho thấy phạm vi giá của cổ phiếu đó càng lớn.

Ví dụ: Độ lệch chuẩn của cổ phiếu Blue-chip ổn định thường thấp so với cổ phiếu bất ổn.

Độ lệch chuẩn được tính theo công thức bằng căn bậc hai của phương sai, giúp nhà đầu tư xác định sự chênh lệch giữa mỗi điểm từ đó đưa ra các nhận định chính xác hơn về cổ phiếu. Trong trường hợp điểm dữ liệu nằm quá xa giá trị trung bình, thì mặc nhiên điểm đó có độ lệch cao trong tập dữ liệu và độ dàn trải dữ liệu càng lớn.

Độ lệch chuẩn là một công cụ hết sức có ích trong việc xây dựng chiến lược cho nhà đầu tư. Vì nó đo lường khá chính xác mức độ biến động của thị trường chứng khoán và dự đoán kết quả đầu tư.

Standard Deviation thấp hơn không có nghĩa là tốt hơn mà nó phụ thuộc vào khoản đầu tư của nhà đầu tư đang có và họ sẵn sàng chấp nhận rủi ro đi kèm hay không. Trong trường hợp có sự xáo trộn trong danh mục đầu tư, thì nhà đầu tư nên xem lại khả năng chịu đựng rủi ro với sự xáo trộn này và mục tiêu tổng thể của họ

Đối với các nhà đầu tư mạo hiểm thường thích đầu tư vào các loại tài sản có biên độ biến động giá trị cao hơn mức trung bình. Còn các nhà đầu tư dài hạn thì sẽ e ngại rủi ro hơn rất nhiều.

Độ lệch chuẩn là phương pháp đo lường rủi ro cơ bản được sử dụng rộng rãi trong giới đầu tư từ nhà phân, quản lý và cố vấn đầu tư thường hay sử dụng. Độ chênh lệch lớn cho thấy biên độ lợi nhuận của một quỹ đang chênh lệch so với lợi nhuận dự kiến. Độ lệch chuẩn khá dễ hiểu nên, nên công cụ thống kê này thường xuyên được sử dụng để báo cáo cho nhà đầu tư và khách hàng.

Như công thức tính độ lệch chuẩn ở trên thì độ lệch chuẩn bằng căn bậc hai của phương sai.

Trong đó, phương sai sẽ giúp nhà đầu tư xác định mức độ dàn trải khi so sánh với giá trị trung bình. Phương sai lớn cho thấy mức độ biến động của các giá trị từ dữ liệu và khoảng cách giữa các giá trị quan sát với nhau. Nhưng phương sai sẽ khó hiểu hơn độ lệch chuẩn, do phương sai biểu thị kết quả bình phương của độ lệch chuẩn.

Độ lệch chuẩn thì dễ hình dung và áp dụng với những người không quá hiểu biết về kỹ thuật tính toán trong đầu tư. Nó biểu thị đơn vị đo lường cùng với dữ liệu, sử dụng độ lệch chuẩn, các nhà đầu tư dễ dàng thống kê và xác định dữ liệu có được phân phối chuẩn hay chưa.

Khi dữ liệu phân phối chuẩn thì có đến 68% quan sát sẽ nằm trong một biên độ lệch chuẩn đến điểm trung bình. Phương sai bằng bình phương nên sẽ có tình trạng nhiều điểm dữ liệu nằm ngoài độ lệch chuẩn, hay các nhà đầu tư gọi là điểm ngoại lai. Phương sai nhỏ hơn dẫn đến nhiều dữ liệu gần với giá trị trung bình.

Nhược điểm lớn nhất của việc sử dụng độ lệch chuẩn là nó bị ảnh hưởng bởi các điểm ngoại lai và các giá trị âm. Độ lệch chuẩn có giả định là phân phối và xem xét tất cả sự không chắc chắn mặc định là rủi do cho dù khi nó có lợi cho nhà đầu tư ví dụ như khi đạt lợi nhuận trên mức trung bình.