Veliko ne ratnim navijačima

Rat u Siriji smo poluzainteresovano pratili i ubrzo zaboravili, Ukrajinu još pratimo, ali sa smanjenom pažnjom, a kao najnoviji rat jeste užas u Izraelu i Palestini koji u javnosti izaziva još oštrije podeljene reakcije nego rat Rusije i Ukrajine. Koreni antijudaizma- odnosno neprijateljstva prema Jevrejima, postoje od starog Egipta i Rima, a u novijoj istoriji antisemitizam, odnosno antijudaizam je imao najvišu tačku mržnje u evropskoj fabrici smrti – u Holokaustu. Tema antijudaizmaje osetljiva, ali da li uopšte može i kako je osloboditi provokacije, učitavanja, podmetanja, paralele? Da li je antijudaizam kao crna skijaška staza? Hoće li najnovija zbijanja u ovom poslednjem ratu gde se iz dana u dan govori o nesrazmerno velikim žrtvama, pogotovo dece, stvoriti novi talas antijudaizma?

Pre Drugog svetskog rata na prostoru Jugoslavije živelo je oko 71000 Jevreja, a preživelo ih je 14000. Samo u Beogradu bilo ih je oko 11000, a danas ih u celoj Srbiji ima jedva 1400, odnosno čine svega 0.02 posto stanovništva. Ali, iako je zaista zanemarljivo mali broj onih koji se izjašnavaju kao Jevreji, antijudaizam, pored interneta, prisutan je i u knjižarama. Najpoznatiji je primer knjiga „Protokoli Sionskih mudraca“ gde je većina istoričara saglasna oko toga da je „Protokole“ napisao 1890-e Matvej Golovinski, operativac ruske tajne carske policije Ohrane, poznat kao antisemita. Ta knjiga pothranjuje ideju svetske jevrejske zavere uz dozu mističnosti. Kako je istovremeno kod nas opstala tvrdnja da su s jedne strane Jevreji u temelju boljševizma i komunizma, ali i masonerije, dok s druge strane upravljaju kapitalističkim svetom?

Antisemitizam koji se pojavio posle američkih intervencija iz prve dekade ovog veka, ali i bombardovanja Srbije, ide ruku pod ruku i često je neodvojiv od različitih oblika antiamerikanizma i antievropejstva. Ovaj novi antisemitizam se često uopšte ne odnosi samo na odluke koje se tiču spoljne ili unutrašnje politike države Izrael niti na kulturu, običaje i religiju jevrejskog naroda. Da li je problem u tome što su se u javnosti pomešala osećanja, jer kada pogledate komentare internet boraca za pravdu, primetićete da priličan broj podržava Palestinu i opravdava ovo što radi Hamas, da su to isti oni manje – više koji mrze muslimane u svim ostalim situacijama, osim kada oni napadaju Ameriku ili Izrael jer ima podršku Amerike. Koliko god citati bili potrošeni, da li je očigledno da nije uzalud jednom rekao veteran i veliki američki strateg, bivši državni sekretar Henri Kisindžer: „Biti neprijatelj Amerike može biti opasno, ali biti prijatelj je fatalno“?Ostaje pitanje kako izbeći olako navijanje u ratnom sukobu iz udobnosti fotelje bilo za jednu ili drugu stranu?

Sagovornici:

Predrag Marković - istoričar,
Mirko Štark - predsednik jevrejske Opštine Novi Sad,
Aron Fuks - predsednik jevrejske Opštine Beograd i
Ivana Miloradović- dopisnik RTS-a iz Londona.

Autorka emisije: Eržika Pap Reljin