ตั้งเป้าใหม่ อย่างอื่นช่างมันก่อน เราจะมีวิหารธรรมให้ได้ จะใส่ใจไม่ละเลยที่จะมีวิหารธรรม ทำตรงนี้ได้ เดี๋ยวอย่างอื่นมันตามมาเอง ทำตรงนี้ไม่ได้ แต่อยากเจริญวิปัสสนา อยากให้จิตตั้งมั่น ได้มรรคผลไวๆ เหมือนอะไรเหมือนขึ้นต้นไม้จากทางยอด ไม่ได้ขึ้นจากด้านล่าง เป็นไปไม่ได้ พระพุทธเจ้าตรัสอย่างไรก็ต้องอย่างนั้น สติปัฏฐานทุกหมวดเริ่มต้นจากมีวิหารธรรม มีวิหารธรรมไม่ใช้เพื่อจะสุขจะสงบจะสบาย เพื่อให้ใจอยู่กับวิหารธรรมแล้ว ก็มีความสุขอิ่มเอิบอยู่แค่นั้น ไม่ใช่ มีวิหารธรรมแล้ว ลำดับต่อไปมีความเพียรแผดเผากิเลส เรามีวิหารธรรมไม่ใช่เพื่อเสพสุข ไม่ใช่เพื่อให้จิตมีความสุข มีปีติ มีความร่มเย็นอยู่กับอารมณ์อันเดียว เวลาทำมันมีอยู่แล้ว เพราะบางช่วงมันจะเป็นอารัมมณูปนิชฌาน บางช่วงก็เป็นลักขณูปนิขฌาน สำหรับคนที่ทำเป็น เฉพาะจุดนี้จะทำให้ชำนาญยังไม่ง่าย ต้องฝึกกันหลายปี บางคนสิบปียังไม่ได้ อย่างจิตเคลื่อนลงไปที่วิหารธรรมแล้วรู้ จิตหลุดออกจากวิหารธรรมหลงแล้วรู้ บางคนยังทำไม่ได้ บางคนมีวิหารธรรม หลายๆ ปีทำอย่างไรใจก็ยังแช่ อยู่กับวิหารธรรมอยู่อย่างนั้น จิตก็ยังไม่ตั้งมั่น แค่นี้ก็ยากแล้ว การมีวิหารธรรมไม่ใช่เพื่อจะมีความสุข มีวิหารธรรม มีเป้าหมาย มีความเพียรแผดเผากิเลส ถ้าไม่มีวิหารธรรมมันแผดเผากิเลสไม่ได้ -- อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ 8 มิถุนายน 2565