408 – FBI-chef J. Edgar Hoover, de machtigste ambtenaar van Amerika

In elke kabinetsformatie klinken verzuchtingen en klachten over hoe 'de ambtenaren' het komende beleid zouden gaan frustreren en hun wil opleggen aan nieuwe bewindslieden. Voormalig LPF-vicepremier Eduard Bomhoff waarschuwde deze week PVV en BBB voor machtige tegenstrevers onder hoge ambtenaren, allemaal van D66. Een meegenomen groepje eigen mensen zou ze in de gaten moeten houden en zelf de brieven openen!

Die ambtenarenmacht valt wel mee, zien Jaap Jansen en PG Kroeger. Sterker: ambtenaren zelf zijn vaak afkerig van grote bureaucratische apparaten. Een onthullend, leerzaam en fascinerend boek biedt hierbij opvallende inspiratie: G-Man. J. Edgar Hoover and the Making of the American Century van Beverly Gage (Yale University).

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Deze aflevering bevat een advertentie voor Yellowstone, die serie op SkyShowtime. SkyShowtime kun je 7 dagen gratis proberen. Daarna betaal je 6 euro 99 per maand en het is maandelijks opzegbaar.

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

J. Edgar Hoover was de langstzittende en machtigste ambtenaar van Washington in de 20e eeuw. 48 jaar leidde hij de veiligheidsdienst FBI en zijn voorganger. Presidenten en politici sidderden voor hem.

Maar klopt dit beeld wel? Gage schetst een rijk, gedetailleerd en genuanceerd portret van Hoover. Zij laat zien hoe zijn succes als bureaucraat ontsprong aan een nadrukkelijk onpolitieke aanpak; professioneel tot in de puntjes. En wars van 'imperium bouwen'.

Zijn organisatie moest vooral heel erg op hemzelf lijken, ook wat betreft het personeelsbeleid, de bureaucultuur en de nadrukkelijke afstand tot bestuurders en politiekorpsen op het lokale niveau. Klein maar fijn, hoogwaardig en technologisch geavanceerd was het motto. En hij wilde alleen jonge, witte mannen, liefst uit het zuiden van de VS.

Het is de New Deal van president Franklin D. Roosevelt die de FBI transformeert. De nieuwe president wilde een proactieve, diep in het sociale leven sturende overheid. En hij moest de paniek over de golf van criminaliteit van gangsters, maffia en het alcoholverbod de kop in drukken. Hoover moest daarin mee, al stribbelde hij vaak tegen.

Het maakte Hoover ook een beroemdheid die met andere celebrities omging. Diens ongebruikelijke privéleven – zijn assistent was tevens zijn vriend - was in die kringen allerminst vreemd. En de FBI ging voor het bereik van de massa nauw samenwerken met alle moderne media. Diep in het geheim pakte Hoover voor de president ook de dreiging van spionage en ondermijning vanuit Nazi-Duitsland aan. Het snuffelen naar communisten en anarchisten was al eerder zijn passie.

Zo kon de FBI niet meer 'klein maar fijn' blijven. In de jaren ‘50 groeide de FBI van een avant-garde organisatie uit tot een log apparaat dat overal zijn bureaucratische vertakkingen had. President Harry Truman zette er overigens wel heel behendig een rem op en werd dan ook gehaat door Hoover. Dat gold andersom ook.

Toch durfde geen enkele president hem te ontslaan. Al probeerde nota bene zijn politieke vriend Richard Nixon van hem af te komen. In 1972 stierf Hoover. 77, maar nog altijd de baas. Met de Watergate-affaire kwam veel van het geheime, weinig fraaie gedoe naar boven. De immens populaire Hoover viel na zijn dood van zijn voetstuk, al zetelt de FBI nog altijd in het J. Edgar Hoover Building.

Een buitengewoon leerzaam ‘leven en werken’, kortom. Het leert hoe bureaucratische organisaties lang niet altijd - of van nature - imperia willen bouwen. Integendeel, de ambtenaren weten dat een ondoordachte missie levensgevaarlijk kan zijn. Kijk in Nederland maar naar de Belastingdienst en de toeslagen.

***

Verder lezen

Beverly Gage – G-Man: J. Edgar Hoover and the Making of the American Century (Viking, 864 p)

***

Verder kijken

A Day with the FBI (1951)

LBJ: "Edgar, the law says that you must retire next January when you reach your seventieth birthday and I know you wouldn't want to break the law. But the nation cannot afford to lose you."

***

Verder luisteren

De overheid:

200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel

186 - Hoe je een ministerie bestuurt, terreur bestrijdt en Poetin op je dak krijgt: Tjibbe Joustra over crisis en controle

120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan

92 – Yes minister! Bezuinigen bij de overheid, hoe doe je dat en hoe ontloop je het – met Eduard Schmidt

68 – De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde – met Pieter Klein en Jan Klijnnijenhuis

Spionage:

295 - "Kaag. Sigrid Kaag." Spionnen in de politiek

De VS:

405 - De Amerikaanse democratie in gevaar: het gevecht tussen Biden en Trump

289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika

281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies

133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen!

44 - Amerika Special: Michael Wolff over Donald J. Trump ** PG over Franklin D. Roosevelt

206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago

185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt

228 - De Amerikaanse Burgeroorlog (2): hoe Abraham Lincoln onvoorbereid de strijd in ging

263 - De Amerikaanse Burgeroorlog (3): de overwinning van Abraham Lincoln en Ulysses Grant

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:39:56 – Deel 2

01:02:24 – Deel 3

01:42:43 – Einde 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.