İstanbul Boğazı’nın Anadolu yakasında, zarafetiyle tarih boyunca göz kamaştırmış bir semt, Beylerbeyi… “Çengelköy’ün sebzevatı, Kuzguncuk’un muzehfaratı (yalanları), Beylerbeyi’nin teşrifatı”... Abdülhak Şinasi Bey’in anlattığı Boğaziçi’nde, en kalburüstü bürokratlar hep Beylerbeyi’nden çıkar. Eski adabın, erkanın, teşrifatın, Osmanlı tarzının simgesidir semt.

Dünya üzerindeki en güzel şehirlerden biri olan İstanbul, tarihi, geçmişten günümüze gelen dokusu ve benzersiz güzellikleri ile turistlerin de ilgi kaynağı olmuş daima.. Bu eşsiz kentin, herkesin görmek istediği noktalarından biri de yabancıların “Golden Horn” yani “Altın Boynuz” olarak adlandırdıkları HALİÇ olsa gerek. Güneş doğarken ve batarken denizin “Altın” gibi parladığı ve benzersiz bir görselliğe sahip olan Haliç’e neden Altın Boynuz denildiğini merak ediyor musunuz?

BALAT, Bizans döneminden beri çeşitli toplulukların yaşadığı, tarih
boyunca birçok kültürel değişimden geçmiş bir semt. Çok kültürlü yapısı, semt halkının hayatına, evlerine, sokaklarına ve hatta lezzetlerine yansımış. Balat’ın tarihi yapıları, bu dönemlere ait izler taşıyor ve bizlere semtin hikayesini anlatıyor.

 İstanbul Boğazı’nın yanı başındaki Kuzguncuk, birçok farklı kültürü içinde barındıran bir balıkçı köyüymüş aslında. Tarihi geçmişi, mahalle kültürü ve kent dokusuyla kozmopolit kentin öne çıkan nostaljik semtlerinden birisi olan ve de eski ismi Kosinitza olan semtte Ermeniler, Rumlar, Museviler ve Müslümanlar hep beraber yaşarlarmış.

Tarih boyunca medeniyetlerin beşiği olan İstanbul, kuruluşundan bugüne birçok tehlike ile karşı karşıya kalmıştır. Yangın, deprem, salgın hastalıkları gibi afetlerin yanı sıra savaşlar ve kuşatmalar yüzünden şehir, kültürel ve mimari yapısından çok şey kaybetmiştir. 

1877-1878 yılları arasındaki Osmanlı-Rus harbinde, Rusların Yeşilköy’e kadar gelmesi, daha sonra Balkan Savaşlarında Bulgarların Çatalca’ya kadar ilerlemesi İstanbul halkına ve Osmanlı Hükümeti’ne zor anlar yaşatmıştır. 

Çanakkale Deniz Savaşları sırasında da boğazın geçilme tehlikesine karşın dönemin başkenti olan İstanbul’da alınan tedbirler ve savunma hazırlıkları Balkan Savaşları’nın İstanbul’da oluşturduğu tedirginlikleri tekrar yaşamamak ihtiyacını da gözler önüne sermiştir.

Farkında bile olmadan belki de her gün yanlarından gelip geçtiğimiz bütün o görkemli surları, sarayları, kiliseleri, camileri, çeşmeleri, türbeleri yaptıran ancak tarihin tozlu sayfalarında kaybolmuş, unutulmuş, unutturulmuş efsanevi kadınların hikayelerini mutlaka duymuşuzdur. İlk kez 2010'da Londra'da başlatılan WOW (Women of the World) Dünya Kadınlar Festivali’nin İstanbul ayağında (Mart 2021) konuşma yapan bir iş kadınımızın “Kadının güçlü olmadığı bir toplumda gelişimden söz edemeyiz” sözleri bizlere Kadınlar Günü Özel yayınımızda KADIN GÖZÜYLE İSTANBUL nasıl olmalı, şehir kimliği içerisinde neleri barındırmalı, kültür-sanat alanında kadınlara yönelik ne gibi etkinlikler düzenlenmeli sorularına ister istemez cevap aramamızı gerekli kılıyor…  

Bizans döneminde gümrük istasyonu, Yunan döneminde ise mezar olmuş Kız Kulesi, Osmanlı döneminde de karantina, sürgün ve savunma kalesi amaçlarıyla kullanılmış olmasının yanı sıra uzun yıllar boyunca da İstanbul Boğazı’na giriş yapan gemilere yol göstericilik vazifesiyle kılavuzluk hizmeti vermiştir. Bu bölümümüzde, Üsküdar'ın sembolü olmuş, nice filmlerde yer almış ve hatta nice şiirlere ilham olmuş İstanbul silüetinin ayrılmaz bir parçası olan Boğazın İncisi Kız Kulesi’ni tanımaya çalışıyoruz.

Yüzlerce kahvehanenin bulunduğu şehirde, Cumhuriyet dönemine kadar sadece Türk kahvesi olarak tüketilmiş kahve, günümüz İstanbul'unda, daha çok üçüncü nesil kahve dükkanları, geleneksel kahveciler ve kahve kavurucularının yayılmasıyla birlikte, modern bir sosyalleşme aracı olarak karşımıza çıkıyor.

Kahvenin geçmişten günümüze olan yolculuğunu veİstanbul’a gelişini, günümüzde kahve kültürünü yaşatan mekanları inceliyoruz.

Geleneksel ve modern yaşamın iç içe geçtiği sosyal hayatı, mimari dokusu ve şehirdeki eşsiz manzaralardan birine sahip bir yerleşim bölgesi olmasıyla oldukça popüler CİHANGİR, aynı zamanda İngiliz The Guardian gazetesi tarafından dünyanın yaşanacak en iyi beş yeri sıralamasında dördüncü sırada yerini alıyor.

Hazırlayan: Almina Türkü Acar

Sıra Dışı Şehirler.. Sıra Dışı Hikayeler.. İSTANBUL sezonuyla nesilden nesile aktarılan ve toplumsal ve kültürel değerlerimizden seçtiğimiz birbirinden etkileyici konuları inceleyerek YAŞAYAN ŞEHİR... YAŞAYAN İSTANBUL... sloganımızla sizlerle buluşturuyoruz.

Hazırlayan: Sıla Nur Özcan