દસ્તોવસ્કીની "ગુના અને સજા" (Crime and Punishment) નવલકથા સાહિત્ય જગતમાં એક સીમાચિહ્નરૂપ કૃતિ છે, જે માનવીય મનોવિજ્ઞાન અને નૈતિક દ્વંદ્વનું અદ્ભુત નિરૂપણ કરે છે. આ કૃતિ માત્ર એક ગુનાની વાર્તા નથી, પરંતુ તે ગુનેગારના મનની ગહન યાત્રા અને તેના આંતરિક સંઘર્ષોનું વિશ્લેષણ છે. ફ્યોદોર દોસ્તોવસ્કીએ રશિયન સમાજની ગરીબી, નૈતિક અધઃપતન અને ધાર્મિક શ્રદ્ધા જેવા પાસાઓને સ્પર્શીને એક એવું વિશ્વ રચ્યું છે, જ્યાં પાત્રો પોતાના અસ્તિત્વના ઊંડા પ્રશ્નો સાથે ઝઝૂમે છે. આ નવલકથા વાચકને સત્ય, ન્યાય, પસ્તાવો અને મુક્તિના માર્ગે લઈ જાય છે, જે તેને સાર્વકાલિક અને સાર્વત્રિક બનાવે છે.