Betrouwbare Bronnen aflevering 75

In deze laatste editie van het jaar 2019 kijken Jaap Jansen en PG Kroeger vooruit naar 2020. Niet in een glazen bol, maar langs de actualiteit van historie en cultuur. Er valt in het komende jaar veel te herdenken, herinneren en beschouwen als inspiratie voor vandaag.

Natuurlijk denken we in Nederland en Europa terug aan de ondergang van het Nazibewind 75 jaar geleden en de lessen daaruit voor het vreedzaam en respectvol samenwerken van volkeren. Maar het is ook 75 jaar geleden dat de kernbom een feit werd; Anne Frank omkwam in Bergen-Belsen en Harry Truman de onverwachte president van Amerika werd. 2020 is in velerlei opzichten sowieso een jaar waarin Amerika stof tot reflectie en analyse zal geven.

Er is nog veel meer. 250 jaar Ludwig van Beethoven. Wie had destijds kunnen dromen dat zijn laatste symfonie met als slotdeel die hymne aan vreugde en broederschap het 'volkslied' van heel Europa zou worden?

Maar evengoed ook 100 jaar nog een 'larger than live', lastig en briljant mens in eigen land: Abraham Kuyper. Journalist, premier, predikant, volksmenner, oprichter van een universiteit en wereldreiziger, een echte Renaissanceman in de politiek.

Nederland kijkt ook terug - en discussieert er nog volop over - naar 2010. De val van Balkenende, van Rita Verdonk, van Wouter Bos. Dat epische CDA-congres in de Rijnhal in Arnhem. Het aantreden van Mark Rutte als eerste liberale premier sinds bijna een eeuw.

En er zijn ook echt mooie momenten en bijzondere mensen te vieren. Zo wordt 'le Président' in Brussel die Europa zo beslissend en visionair op koers bracht in juli 95 jaar. De 'Vader van Erasmus' is de eretitel waar Jacques Delors misschien wel het meest fier op is. Wat leren we van hem nu? Hoeveel inspiratie blijft hij ons geven? 2020 wordt zo een jaar waarin verdieping, een brede blik en opbeurende inspiratie steeds weer voorop mogen blijven staan. Ook en juist voor de luisteraars van Betrouwbare Bronnen. Jaap en PG wensen u alle goeds in het nieuwe jaar! 

*** 

Verder luisteren

Afl. 18 - PG blikt vooruit op herdenkingsjaar 2019 https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9716c2b5-34ae-4db7-b465-14a5d10afa5d

***

Tijdlijn aflevering 75

00:00:00 - Intro

00:01:35 - Deel 1

00:44:49 - Deel 2

01:31:09 - Uitro

01:37:46 - Einde

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

75 - 2020: het jaar van grote kunstenaars, gruwelijke uitvindingen en bevrijding van tirannie

Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen. De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo’n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeuïge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu. Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag. Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nl Betrouwbare Bronnen heeft ook een website met actuele informatie. Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: adverteren@dagennacht.nl en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!

Education

Training

Language Courses

Higher Education

K-12

Educational Technology

History

Society & Culture

News

De onderhandelaars in de kabinetsformatie treffen elkaar voorlopig niet meer aan tafel. Ze hebben elf dagen reces genomen. Alles is besproken, maar er zijn nog geen knopen doorgehakt. De informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol proberen nu de puzzel te leggen, want ze willen op 15 mei klaar zijn. Op 6 mei begint ‘de finale week’, zeggen ze.

Ondertussen is de spanning te snijden. Aan de onderhandelingstafel, in de Tweede Kamer, binnen de VVD en in het demissionaire kabinet. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren hoe de vlag erbij hangt en duiken – naar aanleiding van de frictie tussen Dilan Yesilgöz en Mark Rutte – in de schrijnende historie van politieke leiderschapswisselingen.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

Na vijf maanden praten is volgens PVV-leider Geert Wilders nog niet één knoop doorgehakt. Tegelijkertijd is hij - de leider van de grootste fractie - degene die wegloopt als ‘asiel en migratie’ niet snel genoeg naar zijn zin wordt opgelost. Al vanaf de aanwijzing van verkenner Gom van Strien blijkt de PVV niet in staat in de formatie en in het parlement een leidende politieke rol te spelen. En de anderen lijken dat ook niet meer te verwachten.

Of het nu het cruciale strijdpunt van de financiën betreft of andere lastige thema’s, de formerende fracties draaien om de hete brij heen. Dat drie van de vier geen serieus doorgerekend program hadden, wreekt zich nu.

Meest opmerkelijk is wel het lek uit de formatie dat ze een ‘asielcrisis’ willen uitroepen. Wie dat uitpluist ontdekt iets bijzonders. Het uitroepen van een crisis of noodtoestand blijkt vooral een procedurele ingreep die helpt vermijden inhoudelijke keuzes te maken. Een tijdelijke opt out richting Brussel. En dat proberen de vier fracties ook met landbouw, mest en stikstof.

Het door de partijen zo vurig gewenste ‘akkoord op hoofdlijnen’ kan op deze manier weleens een optelsom van procedureel uitstelgedrag worden. Om binnen de coalitie potentiële conflicten vooruit te schuiven. Niet bepaald een wenkend perspectief waarbij Henk en Ingrid hun vingers aflikken!

En hoe langer en stroperiger de formatie, hoe minder demissionair Rutte IV wordt. Dit leidt onvermijdelijk tot botsingen en ontploffingen. Met name in de VVD, tussen de oude en de nieuwe leider.

Jaap en PG duiken in eerdere periodes van 'godenschemering' tussen oud en nieuw leiderschap en de tragiek en ontsporingen daarin. Van Johan Rudolf Thorbecke tot Bill Clinton en van Helmut Kohl tot Jan Peter Balkenende.

Rutte merkt hoe hij greep verliest. En dat doet pijn. Maar ineens klinkt in Brussel een Italiaanse aria die hem een beetje kan opbeuren!

***

Verder luisteren

412 – Op zoek naar een nieuwe minister-president

396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn

384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in

380 - Campagne 2023: knollen en citroenen en Haagse trucs

362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002

330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021

277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte?

180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd

403 - Sam van Houten, een eeuw lang verrassend dwars

401 - Adieu Dries!

119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama

213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit

64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop

379 - Migratie: het werkelijke verhaal

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:32:14 – Deel 2

00:53:16 – Deel 3

01:38:00 – Einde 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

418 - Haagse hoogspanning en liberale irritatie

Negenennegentig procent van wat in oorlogen gebeurt - de gruwelen, de moed, het lijden en de opoffering - zal geen mens ooit zien. In Oekraïne is dat nu niet anders. Heel soms vang je een glimp op van wat mensen in levensgevaar voor elkaar en anderen over hebben. In Betrouwbare Bronnen ditmaal zo'n moment van menselijke moed en stille inzet voor een volk in nood.

Jaap Jansen en PG Kroeger praten met Sien Vanlommel, een jonge Vlaamse EU-medewerker die een sleutelrol speelt bij de noodhulp die vanuit de Europese Unie in gang is gezet om gewonden, zieken en lijdende mensen in Oekraïne te helpen overleven en genezen. Soms ook door ze te evacueren uit Oekraïne. Dat gebeurt met een ongekende vindingrijkheid, tomeloze inzet en een allesbehalve bureaucratische aanpak.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

De EU-lidstaten slaan de handen ineen voor het evacueren van chronisch zieken die hun zware behandelingen in Oekraïne zelf bedreigd zien door het oorlogsgeweld, maar ook voor mensen met brandwonden en andere gruwelen door de aanvallen van Poetins troepen. Sien vertelt nuchter en rustig hoe zowel de ambtenaren van de Commissie in Brussel - directoraat-generaal ECHO voor humanitaire hulp wereldwijd - als medici, piloten, vrijwilligers, ngo's en ambtelijke diensten in de 27 lidstaten kleine en grote wonderen verrichten om mensenlevens te redden.

En niet alleen EU-lidstaten zetten zich in. ECHO werkt wereldwijd samen met landen en organisaties om in noodsituaties anderen de hand toe te steken. Eervolle vermelding verdient daarbij zonder enige twijfel Noorwegen. De oorlog in Oekraïne is daarbij inmiddels de grootste en meest langdurige inzet en uitdaging in hun geschiedenis.

De ervaringen van Sien Vanlommel en haar collega's tonen allerlei onverwachte én allang tot ons doorgedrongen indrukken. Zij vertelt over de moed van die ene ambtenaar in het gezondheidsministerie in Kyiv die vanaf dag één blijkbaar 24/7 zonder een moment te verslappen met zijn team het onmogelijke weet waar te maken om zieke mensen te redden. Over de snelheid waarmee lessen getrokken worden uit chaos, paniek en de slimste oplossingen voor hopeloze situaties. Over de opbouw van een 'medisch opvangcentrum' vlak aan de grens tussen Polen en Oekraïne, bij een regionaal vliegveld, dat de draaischijf werd van alle reddingsacties.

Duidelijk wordt ook hoe doordacht en uiterst flexibel ze hier in en vanuit Brussel te werk gaan. En hoe alles een permanent proces is van snelle actie en coördinatie met alle lidstaten en de mensen en medische centra daar voor wie blijkbaar niets te veel lijkt.

En bijna achteloos tussendoor springt DG ECHO ook nog elders mensen te hulp waar nood opdoemt. Niet alleen in arme landen, aardbevingen en overstromingen, maar ook als in Canada te weinig blusvliegtuigen bosbranden kunnen helpen bestrijden. Bovendien hebben ze uit de coronapandemie belangrijke lessen geleerd over hoe Europa nóg beter nood kan helpen lenigen.

Misschien wel het meest opzienbarend is wat Sien Vanlommel vertelt over de weken voorafgaand aan de inval van Rusland. DG ECHO was met vele anderen in Brussel toen al hoogst alert. Kyiv waarschuwde voor wat men zag komen. Volodymyr Zelensky en zijn volk vreesden alles, maar hoopte op toch nog een wonder. Zelfs scenario's rond een mogelijke aanval met chemische en nucleaire wapens moesten ze serieus in ogenschouw nemen.

De belevenissen van Sien Vanlommel, haar collega's, haar vrijwilligers in Polen, Oekraïne en heel Europa zijn een voorbeeld van die gebeurtenissen in tijden van oorlog waar geen heldendichten over worden geschreven, maar waarvoor zij het respect verdienen van ons allemaal.

***

Verder lezen

Europese hulp in Oekraïne via dg ECHO

X - Facebook - Instagram - Social Network Europa

***

Verder kijken

Youtube

***

Verder luisteren

413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO

348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne

327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval

287 - Waarom Robert Serry altijd weer terugkeert naar zijn Oekraïne

272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa

267 - Hoe je tijdens de oorlog de Oekraïense economie overeind houdt - een gesprek met Caspar Veldkamp

256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'

253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft

128 - Artsen zonder Grenzen: de grootste noodhulp-operatie uit haar geschiedenis

26 - Dirk-Jan Omtzigt bestrijdt humanitaire rampen met algoritmen

19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:27:15 – Deel 2

00:53:33 – Deel 3

00:15:32 – Einde 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

417 - Humanitaire hulp en medische evacuaties in Oekraïne

Zelfs Geert Wilders heeft ontdekt hoe fijn toch die goeie ouwe E.E.G. was. Bijna alle partijen op extreem en nationalistisch rechts en links hebben hun beloften van een Nexit-Frexit-Grexit-Hungrexit-Danexit laten schieten. Zij zijn ‘de gebrande kinderen van Nigel Farage’, zegt PG Kroeger. En zo ontstaat in deze EP-campagne onverwacht ineens een heel nieuw debat over de toekomst van Europa.

PG duikt daarom met Jaap Jansen in de diepere motivaties van zulke partijen - als PVV, BBB en nu ook NSC in ons land - voor die nieuwe EU-koers. Want het valt al snel op dat de exit-bepleiters ook bij hun nieuwe pleidooi voor 'hervorming van binnenuit' dezelfde argumenten blijven hanteren waarmee Farage en Johnson hun Brexit-campagne voerden. Licht aangepast om de gewenste uitkomst wat te verhullen. De gouden bergen voor 'bestaanszekerheid' en de verzekering dat al het fijne van de EU ongemoeid zal blijven klinken ook nu weer.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Deze aflevering bevat een advertentie van de Vrije Universiteit Amsterdam. Wist je dat de VU naast bachelors en masters ook onderwijs voor professionals aanbiedt? Ga naar vu.nl/vrijedenkers

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

De bijstelling van het anti-Europese discours van de PVV en haar verwanten kent een duidelijke inspirator: Viktor Orbán. De Hongaarse premier en strateeg heeft bijna een kunstwerkje gemaakt van zijn aanpak van het 'cakeism'. Hij doet wat Boris Johnson nooit lukte: “To have your cake and eat it too.” Zijn leerlinge Giorgia Meloni, de premier van Italië, past deze inmiddels zeker zo behendig toe.

Het is daarom nuttig in de historie én de mythologie te duiken van die postuum nu zo vereerde E.E.G. Wie zich verdiept in de politiek, economie en cultuur van 1957 tot en met de jaren ’70 begrijpt wel hoeveel nostalgische potentie die EEG van toen heeft. Het zijn de rozige jeugdjaren van de 'boze burgers' van nu, een tijdperk van een economie in turbo-bloei, van het eerste massa-consumentisme en toerisme, van de televisie, verzoening en idealisme, chianti in een mandfles, de Beatles en explosieve salarisverhogingen en banen voor iedereen. Het best beluisterde radioprogramma in de tweede helft van de jaren ’70 was de Europarade, een Europese hitlijst. Europa was jong, hip en happening!

En de EEG was lekker overzichtelijk. Het gaf een douane-unie, protectionisme en stabiliteit, exportmarkten en gesubsidieerd voedsel. Maar geheel vergeten lijkt hoe snel dit mechanisme uit het lood dreigde te lopen. Vergeten is 'de Lege Stoel' van Charles de Gaulle, de heftige strijd om een politieke unie tegen een mercantiele unie.

En vergeten lijkt hoe de EG na 1970 - mede door Richard Nixon en de oliecrisis - in zwaar weer terecht kwam en eigenlijk volledig vastliep. Wie aan die E.E.G. zonder mededogen een eind hielp maken? De door Brexiteers en E.E.G.-nostalgici zo verafgode Margaret Thatcher.

Zou een volgend kabinet de lijn van de 'E.E.G.-nostalgie' voor hervormingen van binnenuit gaan voeren, dan moeten Kamer en regering wel op hun tellen passen. De EU heeft voldoende ervaring én instrumenten in huis om zo'n lidstaat met de neus op de feiten te drukken. Niet elke premier bezit het brutaal vernuft en de machtspositie in eigen land als een Viktor Orbán bovendien.

Daar komt nog bij dat twee Italiaanse oud-premiers nu met een gedurfd pakket van zulke 'interne hervormingen' komen. Enrico Letta en Mario Draghi trekken de consequenties uit de nieuwe, turbulente geopolitieke omstandigheden en stellen dat de 27 EU-listaten samen voor eenzelfde uitdaging staan als 'De zes' met Jean Monnet in 1952. Zou 'Den Haag' als antwoord daarop komen met een 'Terug naar de E.E.G. van 1958' zal het nieuwe kabinet zich marginaliseren en isoleren. Een Orbán of Meloni zou in elk geval nooit zo dom zijn zich in zo'n doodlopende straat te begeven.

***

Verder luisteren

411 - Negen opmerkelijke aspecten van de Europese Unie

407 - Cruciale Europese verkiezingen

378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts

344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn

340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa

336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt

328 – Nieuwe rauwe wereld. Brexit, what Brexit?

299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer

290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU

272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa

223 - De degelijke daadkracht van Mario Draghi's Italië

124 - 95 jaar Jacques Delors

109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk

107 - Jean Monnet, de vader van Europa

100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen

63 - Judit Varga, minister van Justitie van Hongarije: lessen uit de geschiedenis

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:36:39 – Deel 2

01:08:56 – Deel 3

01:47:00 – Einde

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

416 - Nostalgie naar de E.E.G.

Op 11 april had de Europese Unie alle duurzame energie voor 2024 verbruikt. Vanaf toen gebruiken we dus alleen nog fossiele energie. Nederland loopt daarop nog wat achter: al op 8 maart was het bij ons Green Energy Day. Gelukkig schuift die datum elk jaar verder op, maar zijn het tempo en de aanpak voldoende?

Jaap Jansen en PG Kroeger praten hierover met Heleen de Coninck, hoogleraar klimaatverandering aan de Technische Universiteit Eindhoven en aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij was ook hoofdauteur van enkele klimaatrapporten van het Intergovernemental Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties. En ze is vicevoorzitter van de gloednieuwe Wetenschappelijke Klimaatraad. Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie praat ook mee. Samen kijken we waar Nederland en Europa staan en wat een nieuw kabinet en de volgende Europese Commissie te doen staat.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show, net als de broer van Roel Maalderink! 

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

"Bij de inzet van duurzame energie begon Nederland helemaal achterin het peloton in de EU, maar we schieten naar voren en rijden intussen in de middenmoot," zegt Van der Gaag. De Coninck tekent daarbij aan dat niettemin het tempo omhoog moet, willen we met Europa in 2050 klimaatneutraal zijn. Bovendien wordt steeds duidelijker dat de weg daarheen heel complex is - voor elke maatschappelijke sector – en betrokkenheid vergt van iedereen.

Dit vereist van Europa en van Nederland een duidelijke visie. De Coninck ziet bijvoorbeeld hoe de landbouwsector door de vele problemen daar nauwelijks toekomt aan de energietransitie en tegelijkertijd begint te beseffen dat doorgaan op de oude voet geen toekomstperspectief meer heeft.

Bij zo'n visie hoort ook een concrete know how wat moet en wat kan. Zo kunnen we energiegebruik verduurzamen en deze ook als geheel verminderen. Dat versnelt de transitie en beperkt de kosten voor burgers en bedrijven. Met – bijvoorbeeld - een planmatige aanpak van buurten met slecht geïsoleerde woningen kun je zo'n visie praktisch heel concreet maken.

Omdat het energievraagstuk complex is, moet je elke kans op slimme oplossingen stevig onderzoeken en tegelijkertijd waken voor simplismen van 'quick fixes' vanuit één technisch gedreven oplossingsrichting. Heleen de Coninck laat dit zien bij het idee van 'solar radiation modification': het verminderen van het opwarmingseffect van zonnestralen met spiegels en deeltjes in de lucht. Dat klinkt bijna magisch, maar misschien is de oplossing erger dan de kwaal. Vergelijkbare - vaak ideologisch getoonzette - discussies worden gevoerd over biomassa en kernenergie. Zulke discussies helpen maar weinig.

Nederland kan als Europees partner zijn inhaalslag versnellen door lessen te trekken uit wat elders goed gaat. Van Denemarken bij warmtenetten bijvoorbeeld. Maar ook in eigen land lukken sommige dingen verrassend goed – zoals met wind op zee.

Overal in de wereld bezorgt het klimaatprobleem hoofdbrekens. De Coninck schetst een beeld van pluspunten maar ook fikse uitdagingen in grote naties als India en China en zeker ook in Afrika. Daarbij moeten westerse landen als Nederland scherp opletten dat zij - bijvoorbeeld bij groene waterstof - niet terugvallen op oude, bijna koloniale handelswijzen.

Voor een nieuw kabinet zien Heleen de Coninck en Olof van der Gaag een duidelijke en zelfs aantrekkelijke opdracht. Zorg voor een maximale nadruk op 'concreet leveren'. Meer doen met wat we al in gang hebben gezet en dat ook waar maken. Vermijd daarbij ideologische disputen en neem iedereen mee.

***

Verder lezen

Brief Klimaatraad aan de informateurs

Advies Klimaatraad voor het Klimaatplan

Overzicht EU verkiezingsprogramma’s klimaat- & energie-paragrafen

***

Verder luisteren

389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland

369 - Rob Jetten wil een ideeënstrijd rond het midden en een lossere verhouding tussen Kamer en kabinet

358 - Ligt het ambitieuze klimaat- en energiebeleid op koers? Gesprek met Henri Bontenbal (CDA)

338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat

244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie

106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan

324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op?

306 - De gevoelige geopolitieke relatie met China

262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:22:20 – Deel 2

00:49:04 – Deel 3

01:15:00 – Einde 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa

Sóms is een militaire coup een zegen voor een land. Dit uitzonderlijke feit deed zich - nu precies 50 jaar geleden - voor in Portugal. De ‘Revolução dos Cravos’ in 1974 schreef niet alleen Europese geschiedenis, maar werkte door op wereldschaal van Afrika tot in het Kremlin. Bovendien zijn de gebeurtenissen van toen verrassend actueel, want veel wat in Portugal tijdens en na de Anjerrevolutie op zijn grondvesten deed schudden herkennen wij in het Europa en de wereld van nu.  

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

Het Eurovisie Songfestival van 1974 - Abba won met Waterloo - was ook het stiekeme begin van de rebellie. Jonge officieren en hun manschappen smeedden een complot om de gruwelijke koloniale oorlogen in Afrika én het fascistisch-militair bewind in één klap te beëindigen. Twee liedjes op de radio waren voor de 'Movimento das Forças Armadas', de Beweging van de Strijdkrachten, het signaal om toe te slaan.

Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen hoe dat plan mislukte doordat hun perfect geheimgehouden coup geheel onverwacht uitmondde in een wekenlang volksfeest en nationale roes van de 'Liberdade!' Het verkalkte militair bewind zeeg binnen enkele uren in elkaar. De jonge rebellen stonden plotsklaps voor de uitdaging het bevrijde, jubelende land te moeten regeren. 

De twee jaar die volgden blijven ook nu nog leerzaam. Je zag hoe een 'junta' probeerde een democratie te vestigen en onderling verscheurd werd. Militairen zijn zelden begaafde politici en polderaars. Een tegencoup van ultrarechts leidde tot een communistische opstand en tegencoup van ultralinks. Uiteindelijk won een zelfbewust Europeesgezind 'midden' en sloeg Portugal de weg definitief in naar democratie, rechtsstaat en de EU. Inderdaad, zeer leerzaam voor het Europa van nu.

Niettemin waren ze in Brussel bij de NAVO en in Washington in paniek. Hier dreigde een trouwe bondgenoot in de handen van het Kremlin te vallen. Jaap vertelt over opgewonden gesprekken tussen Henry Kissinger en NAVO-chef Joseph Luns.

PG duikt in de memoires van Amerikaanse ambassademedewerkers die bijna wanhopig probeerden ‘Henry’ ervan te overtuigen dat de rebellen geen bloeddorstige communisten waren en Portugal een braaf land was, dat Washington vooral onder de arm moest nemen. Hoe dat afliep is heel leerzaam voor slimme, empathische diplomatie en nuchtere geopolitiek van vandaag.

Het politieke en Europese icoon in deze revolutie werd Mário Soares, de aanvoerder in ballingschap van de sociaaldemocraten. Hij gidste behendig en koersvast zijn land door coups en chaos uiteindelijk zelfs in hoog tempo de EU in. PG vertelt daarover uit directe, persoonlijke gesprekken dankzij zijn jarenlange vriendschap met Soares' echtgenote, María de Jesus Barroso Soares. Haar leven was minstens zo kleurrijk: van gevierd filmactrice, rebel in een concentratiekamp, balling in Parijs tot activistische en geliefde First Lady van haar vaderland.

De bloedeloze, feestelijke Anjerrevolutie werd model en voorbeeld voor veel politieke omwentelingen in die jaren en daarna. Zowel in Griekenland, Spanje als in Frankrijk is directe impact merkbaar. Lissabon 1974 doet daarbij denken aan Oost-Berlijn en Praag in 1989 en het Maidan-plein in Kyiv in 2014.

***

Verder kijken

1974 | De staatsgreep in Portugal | In Europa (2007-2009)

Andere Tijden - Koerier voor Portugal

***

Verder luisteren

158 - Portugal: aan zee is een land nooit klein

37 - Iconische Europarlementariërs (zoals Mário Soares)

236 – Václav Havel, de dissident die president werd

163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte

355 - Modern en succesvol Spanje

404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed

359 - Nederland en de slavernij, 150 jaar na de afschaffing

385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:16:00 – Deel 2

00:32:35 – Deel 3

01:10:49 – Einde 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

75 - 2020: het jaar van grote kunstenaars, gruwelijke uitvindingen en bevrijding van tirannie

Download our free app to listen on your phone