Podržite nas na Patreonu ➡️ https://www.patreon.com/c/HistoryCast

Mustafa Golubić je jedno od onih imena koja i danas izazivaju više pitanja nego odgovora. Rođen krajem XIX veka, 24. januara 1891. u Stocu, Hercegovina, odrastao u vremenu ratova, prevrata i velikih ideoloških borbi, Golubić je prošao put od bosanskog revolucionara i učesnika Mladobosanskog pokreta, preko borca u Balkanskim i Prvom svetskom ratu, do navodnog agenta Kominterne sa mrežom kontakata širom Evrope, Azije i Latinske Amerike.

Njegov lik obavijen je misterijom i legendama: priče govore da je poznavao Lenjina i Staljina, da ga se kralj Aleksandar plašio, da je učestvovao u organizovanju vojnog puča 27. marta, da je imao desetine ili stotine lažnih identiteta i da je bio ključna figura sovjetske obaveštajne mreže na Balkanu. Ali, koliko od svega toga zaista stoji?

Da li je Mustafa Golubić bio vrhunski špijun, ili je deo njegove biografije pažljivo građen u posleratnoj mitologiji i propagandi? Koje su činjenice potvrđene dokumentima, a koje su samo prenaduvane priče koje su se decenijama prepričavale? U ovoj epizodi podkasta, istoričari Nikola Đukić i Ivan Drljača pažljivo razmatraju svaki deo njegove biografije - od detinjstva i mladosti, preko uloge u ključnim istorijskim događajima XX veka, do tragičnog kraja u okupiranom Beogradu 1941. godine. Kroz razgovor otkrivamo kako se stvaraju istorijski mitovi, zašto Golubić i dalje izaziva fascinaciju, i koliko je teško odvojiti istinu od obmane kada su u pitanju ljudi iz senke.

🎬 Pridružite se i našem Patreon kanalu i podržite nas! 🔗https://www.patreon.com/historycast

Ko je zapravo bila Mara Branković? Hrišćanska princeza na osmanskom dvoru. Udovica sultana Murata II koja je ostala poštovana i moćna među muslimanskim velikašima. Srpkinja koja je pregovarala sa papom i carem, ali i savetovala sultane. Da li je bila samo figura u političkim brakovima, ili vladarka bez krune? Da li je njen uticaj proistekao iz lične snage ili iz uloge posrednika između sukobljenih svetova? Kćerka despota Đurđa Brankovića i Irine Kantakuzin - 'proklete Jerine', sestra i udovica vladara, ali i žena koja je uspela da izgradi svoj autoritet na dvorovima. Od Smedereva, preko Vizantije, do srca Osmanskog carstva, njena životna priča prevazilazi klišee o „ženama iz senke“ - Mara je bila politička pregovaračica, diplomata, kulturna posrednica i svedok tektonskih promena XV veka. Istoričarka umetnosti dr Jovana Milovanović i istoričarka Ivana Veselinović prate njen životni put i govore o Marinim diplomatskim misijama, pregovorima koji su menjali tok istorije, o kulturnoj i verskoj ulozi koju je imala, i o složenom položaju žene koja je pripadala i hrišćanskoj i islamskoj sferi moći.

Podržite nas na Patreonu ➡️ https://www.patreon.com/c/HistoryCast

Istoričari Nikola Đukić i Ivan Drljača vode vas pravo u srce jednog od najdramatičnijih sukoba antičke Grčke - Peloponeski rat. Ali ovo nije samo priča o Atini i Sparti. Ovo je mozaik krvavih savezništava, lomova među polisima i taktičkih brilijantnosti koje su oblikovale sudbinu Helade. Zašto su Megara i Korint bile više od običnih gradova saveznika? Kako su Beotija, Fokida i Eubeja menjale tok istorije, ne samo kao geografski prostori već kao ključne tačke političkog nadmudrivanja i vojnih pohoda? Zašto je mala luka Naupakt postala trn u oku Peloponežanima? I kako je ostrvo Samos prešlo iz periferije u samo središte grčkog rata?

Šta nam otkrivaju mesta na kojima su sahranjivani vladari? Kako grob postaje politička poruka, a sarkofag deo nacionalne ideologije? U ovoj epizodi razgovaramo o vladarskim grobnicama na prostoru Srbije - od srednjovekovnih manastira poput Studenice, Žiče i Manasije, pa sve do savremenih mauzoleja, kao što je Kuća cveća. Istoričarka umetnosti dr Jovana Milovanović, istoričar umetnosti Nikola Piperski i istoričar Ivan Drljača, vode vas kroz slojevitu priču o tome kako su se kroz vekove menjala mesta večnog počinka srpskih vladara, i ne samo srpskih, i zašto su ona danas mnogo više od samih grobova.

Pridružite se i našem Patreon kanalu i podržite nas! https://www.patreon.com/historycast

U ovoj epizodi podkasta razgovaramo o danima koji su prethodili izbijanju Prvog svetskog rata - o periodu poznatom kao Julska kriza. Istoričarka umetnosti dr Jovana Milovanović i istoričar Dušan Fundić detaljno analiziraju tok događaja između atentata u Sarajevu, kada je Gavrilo Princip ubio nadvojvodu Franca Ferdinanda od Austrije, i austrougarske objave rata Srbiji 28. jula 1914. , ali i političke i ideološke tokove koji su godinama pripremali teren za sukob svetskih razmera.

U ovoj epizodi nastavljamo serijal o Drugom svetskom ratu pričom o opsadi Lenjingrada – jednoj od najdužih i najstrašnijih opsada u istoriji čovečanstva. Tokom 872 dana, od septembra 1941. do januara 1944, Lenjingrad - Sankt Peterburg - bio je odsečen od sveta. Gotovo 4 godine nemačkog i finskog obruča pretvorilo je svakodnevicu miliona stanovnika Lenjingrada u pakao. Glad, hladnoća i svakodnevno granatiranje odneli su živote preko milion ljudi, ali grad nije pao. Istoričari Nikola Šipka i Ivan Drljača vode nas kroz dramatičnu priču o neuništivom duhu grada.

Naši istoričari Nikola Đukić i Ivan Drljača danas otvaraju još jedno slojevito poglavlje o srpskoj srednjovekovnoj istoriji, pričom o Stefanu Dečanskom - Stefanu Urošu III - vladaru čija sudbina oscilira između svetosti i tragedije, političke mudrosti i lične nesreće. Bio je sin kralja Milutina, otac kralja i cara Dušana i zatvorenik u Carigradu, ali njegova priča nije samo priča o borbi za presto, već i o slepilu - i fizičkom i političkom - o vizijama, izdaji, oproštaju, veri i raskolu između oca i sina koji je uzdrmao temelje dinastije Nemanjić.

Podržite nas na Patreonu Patreon.com/historycast

Šta je zatekao a šta uradio Petar Veliki kad se posle velikog puta po Evropi vratio kući? Nastavak naše priče o ovom fascinantnom caru počinje upravo tu - u trenutku njegovog povratka, kada u sebi nosi viziju modernizacije, a pred sobom zatiče carstvo ukopano u vekovne običaje, praznoverje i feudalni poredak. Šta se dešava kada jedan čovek pokuša da na silu ubrza tok istorije? Kada želi da od ogromne, rastrzane i samodovoljne Rusije napravi evropsku silu - Rusku imperiju - čak i ako mora da reformiše sve: vojsku, društvo, kalendar, pa i način oblačenja? O tome, kao i o posledicama koje su njegovi postupci ostavili, govore istoričari Nikola Đukić i Nikola Šipka, u nastavku priče koja u centar pažnje stavlja jednog od najambicioznijih i najkontradiktornijih vladara Evrope.

Podržite nas na Patreonu ➡️ https://www.patreon.com/c/HistoryCast

U ovoj epizodi ne govorimo o bojevima, već o onome što dolazi nakon što zastave padnu. O despotima bez zemlje koji su nastavili da postoje, ne uprkos istoriji, već uzduž njenih pukotina. Pad Smedereva 1459. godine bio je kraj jedne epohe, kraj Srpske despotovine, ali ne i kraj priče. Brankovići, pre svega sinovi Svetog Stefana, Đorđe i Jovan, nisu nestali sa porazom.

Naprotiv, sa sobom su poneli državni model, dvorsku kulturu, umetnost i ideju suverenosti, i preneli ih zajedno sa očevim moštima preko Save, u dvorove Ugarske. Tamo, u Sremu i Kupinovu (Kupiniku), među novim gospodarima, srpski despoti su postali nešto između simbola i političke alatke.

Vuk Grgurević (Branković), poznat kao Zmaj Ognjeni Vuk, pretvoren je u epskog junaka, a bio je vladar sa stvarnim vojskama, ratovao pod ugarskom zastavom, ali sa despotovom titulom. Jovan Branković, poslednji u nizu Brankovića, nosio je tu titulu više kao amanet nego kao vlast. Istoričar Nikola Đukić i istoričar umetnosti Nikola Piperski mapiraju ovo neobično poglavlje srpske istorije - jedno u kojem se država povukla, ali ideja opstala. Razgovaraju o tome kako se srpski srednjovekovni identitet preoblikovao u egzilu: kroz ikonopis, ktitorstva, političke brakove i uporne pokušaje da se sačuva identitet u tuđem carstvu.

Više od šest vekova prošlo je od onog 28. juna 1389. godine, ali boj na Kosovu nije izbledeo iz kolektivnog pamćenja, naprotiv, s vremenom je postao mitski temelj, istorijski topos i politički simbol.

U ovoj specijalnoj epizodi podkasta, istoričari Nikola Đukić i Ivan Drljača vode nas kroz slojevitu priču o Kosovskoj bici - onoj stvarnoj, krvavoj borbi između vojski kneza Lazara i sultana Murata, ali i onoj drugoj, koja se vekovima vodi u pesmama, knjigama i kolektivnom sećanju. Šta se zaista dogodilo tog dana na Kosovu polju? Da li je bitka bila poraz, pobeda ili zamrznuti trenutak u vremenu?

Kako su se kroz vekove preplitali istorija i mit, i kako su nastajale naracije koje su oblikovale srpski identitet ali i odnose na Balkanu? Zašto je Kosovo i danas ključna reč - ne samo u Srbiji, već u čitavom regionu?