Memes zijn populaire plaatjes, filmpjes en gifjes die rondgaan op sociale media. Niet zelden zijn ze controversieel en politiek. Mensen uiten hun gedachten over de maatschappij door het maken, delen en liken van memes. De één vergelijkt deze praktijk met komieken die de macht uitdagen, de ander gelooft heilig dat grappen amoreel zijn. Niks staat boven de spot.

Anke Lion onderzoekt de maatschappelijke rol van humor. Zij wordt in deze live-podcast geïnterviewd door Bas Keemink (zelf komiek) en Bram Medelli, makers van de podcast Ik zie, ik zie Filosofie! Aan de hand van verschillende theorieën van humor trachten ze de huidige meme cultuur te duiden. Zo claimt de Russische filosoof Mikhail Bakhtin dat de carnavalesque spot inherent is aan de menselijke ervaring.  

Dit interview is mogelijk gemaakt door deBuren, Vlaams-Nederlands huis voor cultuur en debat. Deze aflevering werd opgenomen tijdens de Amsterdamse Nacht van de Filosofie in de Openbare Bibliotheek Oosterdok.

—

Anke Lion is humoronderzoeker aan de Universiteit Gent. Haar doctoraat getiteld “Just kidding? onderzoekt de huidige spanningen en media debatten rond humor, identiteit en controverse, met een focus op de Vlaamse context. Daarnaast is ze als mediawetenschapper verbonden aan het Centre for Cinema and Media Studies.

In de reeks afleveringen van Ik zie, ik zie, filosofie! interviewen we vaak mensen waarvan we hun werk niet met één woord kunnen beschrijven. Dit geldt ook weer voor onze gast Grâce Ndjako. Ze is filosoof en doet een PhD aan de Universiteit van Amsterdam over Zwarte kritiek, docent in de niet-Westerse filosofie, vertaler van onder andere Aimé Cesaire, coördinator van De Nieuwe Garde en nog veel meer. Deze laatste organisatie wil de essayistiek van Nederland bevorderen door jonge schrijvers te begeleiden bij het publiceren van essays. Bovendien is ze schrijver en publicist van essays en verhalen. Eerlijk gezegd is een uur veel te weinig om haar nog maar net begonnen maar enorm inspirerende carrière te bespreken…

Leeslijst:

Over het Kolonialisme van Aimé Césaire 
Le Petit Prince van Antoine de Saint-Exupéry (in het Frans!)
https://gracendjako.com/philosophy/ 

Nadat we maandenlang aan het hoofd van comedian Marie Koet hebben gezeurd, gaf ze eindelijk toe en maakte ze een uurtje vrij om te praten over filosofie, comedy, haar vreselijkste optreden ooit en haar oude liefde Effectief Altruïsme! Als filosofie student schreef ze al voor het satirische medium De Speld en stond ze wekelijks op het podium grappen te vertellen bij de Rotterdamse Comedy Club Haug. Al twee weken nadat ze (cum laude) afgestudeerde stond ze met een solovoorstelling op Lowlands en dit najaar stond ze in het Nieuwe Luxor. Zeker iemand om in de gaten te houden!

Volg Marie hier:
https://www.instagram.com/marietjekoet/?hl=en
https://comedyclubhaug.com/comedians/marie-koet

In dit magische gesprek komen Donovan, Lex en Max aan het woord over hun online interdisciplinair platform Thought Magicians. Hun doel is om nieuwe connecties te vormen en de grenzen tussen kunst, filosofie en wetenschap te doorbreken. We hebben het over hoe ze deze online omgeving inzetten om gevestigde structuren en kaders uit te dagen. Naar eigen zeggen hebben ze nog veel te leren, daarom nodigen ze iedereen uit om zich bij hun discussie te voegen. Je kunt contact met ze opnemen via [email protected].

Lex' artikel over Pokémon en dromen is te vinden op:
https://www.thoughtmagicians.com/post/encounters-1-dreams-pok%C3%A9mon-namesa

Heeft Daan Roovers nog een beschrijving nodig? Ze is voormalig Denker des Vaderlands, oud-hoofdredacteur van Filosofie Magazine, Eerste Kamerlid namens GroenLinks-PvdA, één van de grondleggers van de huidige Nederlandse publieksfilosofie, docent publieksfilosofie op de UvA en EUR en doet voor de lol in haar vrije tijd een PhD. Oh ja, en ze zat op dezelfde middelbare school als Theo Maassen. Maar boven dit alles is Daan Roovers een bevlogen verteller die ons meeneemt naar de eerste jaren van haar carrière en hoe het haar gelukt is om zelfstandig filosoof te worden.

De podcast met Theo Maassen:
https://soundcloud.com/ervaringvoorbeginners/s5-afl-7-daan-roovers

Als iets in de aflevering van deze podcast filosofie studenten leert is dat de meeste filosofie alumni niet één manier hebben om hun filosofische vaardigheden toe te passen. Tomas is hier een extreem voorbeeld van. Als muziekfilosoof geeft hij lezingen en schrijft hij boeken, drumt hij in twee bands genaamd Bat Eyes en Disorientations, hij is hiervoor nog een tijdje leerkracht geweest op de middelbare school en werkt nu als parttime ethicus bij een steunpunt rond welzijn. In Rotterdam zouden we zeggen over Tomas: “Je gooit er een kwartje in!”. Deze wervelwind aan filosofisch enthousiasme is niet te stoppen, terwijl we aan het einde van de aflevering nog niet eens alles besproken bleken te hebben. 

Meer over Tomas lees je op zijn website:

https://tomasserrien.com/

Lees- en luistertips:

Tomas Serrien - Klank
Tomas Serrien - Hoor
Bat Eyes - https://open.spotify.com/artist/5STFd4rzQKfhX32o8r4kvH
Disorientations - https://open.spotify.com/artist/4Fmhv8ykvOFforF1plOX9g

Een zakelijke filosofie klinkt misschien als aan contradictio in terminis, maar daar laat Sophie zich niet door tegenhouden. Als zakelijk leider van een theatergezelschap is zij verantwoordelijk voor het zakelijke beleid van het gezelschap. Via een traineeship is ze dit vak in gerold. Het is een vak waar schijnbaar een chronisch te kort in is. Naast haar zakelijk leiderschap houdt ze zich bezig met filosofie avonden in De Nieuwe Vorst. Hier organiseerde ze een parodie op First Dates tijdens de lockdown. Een evenement dat bijna ten onder ging aan zijn eigen succes. Ook organiseerde ze een Duitse Filosofie avond waar ze als zelfbenoemde feminist Hannah Arendt wel een erg bescheiden rol toedichtte. Dit leidde vervolgens tot het meest hilarische moment in de Ik zie, Ik zie, Filosofie! geschiedenis.

Schrijvers en filosofen vinden elkaar vaak in het denken, maar ze blijken ook vaak valse vrienden. Zo heeft filosoof en YouTuber Floris het over het anti-filosofische boek Anna Karenina van Lev Tolstoj, een mustread volgens Floris. Zijn YouTube account 'Floris Leest' is een uit de hand gelopen hobby die hem tal van kansen opleverde waarover hij met veel enthousiasme vertelt in deze aflevering. Hij vertelt ook over zijn liefde voor de Russische literatuur en hoe literatuur zowel zijn denken als zijn leven beïnvloedt. Dat wij hiervoor vroeg in de trein naar Zutphen moesten zitten was snel vergeven.

Kijk- en leestips:

Aldous Huxley - Brave New World
Arnon Grunberg - Tirza
Rutger Bregman - De Meeste Mensen Deugen
Lale Gül - Ik Ga Leven
Pools econoom Yanis Varoufakis over technofeudalisme tegen filosoof Slavoj Zizek
https://www.youtube.com/watch?v=Ghx0sq_gXK4
Neil Postman - Amusing Ourselves to Death
Lev Tolstoj - Anna Karenina
Doortje Smithuis - Gouden Bergen
Jaap Robben - Schemerleven
Gerard Reve - De Avonden (die vond Floris niet zo goed)
Louis-Ferdinand Céline of Marquis de Sade (de controversiële auteurs)

For our first English episode we spoke to Ukrainian philosopher Viktoriia Managarova! She writes on postmetamodernism, writes poetry and works as a speech therapist. She studied philosophy and speech therapy back in Kiev before she fled to the Netherlands because of the Russian invasion. For her, philosophy is not just a study, philosophy is her life. She speaks on how the formulates her happy and positive vision in her work, what role religion plays in postmetamodernism and how she is shaping her own life as a refugee in the Netherlands.

Recommendations:

Timotheus Vermeulen and Robin Van Den Akker - Notes on metamodernism

De liefde tussen filosofie en kunst komt vaak van twee kanten. Filosofie laat zich inspireren door kunst en is geschikt om kunst te duiden. Dit terwijl kunst zich graag laat inspireren door filosofie en ook vaak filosofische boodschappen probeert mee te geven. Het is dus verklaarbaar dat makers vaak kiezen om naast hun kunstopleiding ook filosofie te studeren.

Elysa deed dan ook eerst een bachelor in film voordat ze ervoor koos om naast haar film master ook een master filosofie te doen. Op deze manier kon ze filosofie beter toevoegen aan haar filmwerk. In deze aflevering, die we in de knusse kamer van Elysa opnemen, neemt ze ons mee in haar werk als maker en als filosoof. Ze vertelt al over haar plannen na het afstuderen, want op moment van opname moest ze haar verdediging nog doen! Een leuke aflevering, waar ook haar filmkennis goed aan bod komt. Elysa is (net als Bram) een horror-liefhebber en we hebben hier nog een lijst toegevoegd met horror films en boeken die je zeker eens moet checken.

Check ook haar eigen werk op haar website!

https://www.elysajames.com/

Tips van Elysa:

Freud over Das Unheimliche
Patricia Pisters over New Blood in Contemporary Cinema
David Church over Posthorror
The Witch (2015) en The Lighthouse (2018) van Robert Eggers
Hereditary (2018) en Midsommar (2019) van Ari Aster