In het atelier van Sam Drukker

Rannilt Pol, conservator Hedendaagse Kunst van het Drents Museum valt gelijk met de deur in huis en vraagt Sam ‘kijk je graag naar jezelf?’ Sam en Rannilt lopen door de tentoonstelling ‘De man in de spiegel’ die in het museum en de gelijknamige catalogus te zien is. Het gesprek gaat, hoe kan het ook anders, over hoe een zelfportret tot stand komt en in welke gemoedstoestand is Sam als hij een zelfportret maakt. Rannilt probeert achter de psyche van het zelfportret van Sam te komen. Ook komt de frictie tussen de kunstenaar, (de maker) en de conservator, (de duider) ter sprake. Sam heeft hiervoor wel een tip voor de conservator. Welke rol speelt de tijdgeest bij het maken van een zelfportret en welke kunstenaars inspireren Sam in dit genre?

Tijdens het gesprek hoor je af en toe pianomuziek van Frederic Mompou. De muziek is afkomstig uit de film ‘De man in de spiegel’, die op de tentoonstelling te zien is. In de film zie je Sam op zijn atelier een zelfportret schilderen.

Rannilt Pol, conservator Hedendaagse Kunst van het Drents Museum feliciteert Sam met 40 jaar kunstenaarschap, de aanleiding voor de tentoonstelling ‘De man in de spiegel’, waarin 100 zelfportretten van de afgelopen 40 jaar van Sam te zien zijn. Hoe blikt Sam terug op 40 jaar kunstenaarschap? Deze tentoonstelling dwingt hem om hierop  terug te kijken, iets wat hij niet eerder heeft gedaan maar achteraf een mooi zicht geeft op Sam als kunstenaar maar ook als mens. Rannilt vraagt hoe het samenstellen van de tentoonstelling tot stand is gekomen, welke keuzes hierin zijn gemaakt en welk verhaal wil Sam hier vertellen. Niet alleen is Sam te zien op de tentoonstelling maar ook de bezoeker wordt de gelegenheid gegeven zichzelf te bestuderen. Tot slot vraagt Rannilt Sam wat een zelfportretten tentoonstelling met zijn ego doet. 

Tijdens het gesprek hoor je af en toe pianomuziek van Frederic Mompou. De muziek is afkomstig uit de film ‘De man in de spiegel’, die op de tentoonstelling te zien is. In de film zie je Sam op zijn atelier een zelfportret schilderen.

Vandaag hebben Sam en Jeroen het over de tekening, de ziel van Sam zijn werk. In het atelier liggen tekeningen op de grond die hij net heeft gemaakt. Hoe begin je nou aan een tekening als er een model voor je staat wil Jeroen weten en met welke materialen wordt de tekening gemaakt? En waarom maakt Sam het zich bewust zo moeilijk als hij gaat tekenen? Er vinden in het atelier ware onthullingen plaats. Jeroen komt er achter dat Sam bijgelovig is en Sam komt achter het geboortejaar van Jeroen. Sam vertelt over zijn aubade aan een van zijn idolen Erik Andriesse. Beide mannen delen in deze podcast hun grote liefde voor de tekening. Bij Sam begon deze liefde in 1978 toen hij zijn eerste poëzie album met slotje kocht.

De podcast en de soundtrack zijn gemaakt door Quirijn Vos met de voice-over van Thyrza van Dieijen.

Het onderwerp van deze aflevering gaat over kijken. Zowel Jeroen als Sam zijn naast hun kunstenaarschap ook docent. Hoe leert Sam zijn leerlingen echt kijken wil Jeroen weten. Dat valt niet in een zin te zeggen maar het komt er op neer dat het weten het kijken in de weg zit. Na deze filosofische constatering wordt besproken hoe we dat weten kunnen vergeten. En wat bedoelt Sam met fenomenen? Ook wordt het cliche van het echte kunstenaarschap doorgeprikt en citeert Sam een geniale zin van Karel Appel. Tot slot vraagt Jeroen of Sam inmiddels snapt hoe een goed schilderij te maken.

Sam heeft Minje geschilderd. Hij vertelt Jeroen de aanleiding van het maken van deze serie schilderijen van tien Joodse mannen. Sam vertelt ook over bijzondere ontmoetingen bij de mannen thuis die hij daar met inkt en een luciferhoutje op papier zette. Jeroen vraagt Sam wat de bezoeken en het schilderen van deze tien mannen die volwassen waren in WOII met hem hebben gedaan. Dit zeer persoonlijke project van Sam heeft onderdak gevonden in het Joods Historisch Museum Amsterdam. Van 4 november 2021 tot 20 maart 2022 is Minje te zien in de tentoonstelling ‘Onderweg’ in museum JAN in Amstelveen.

Jeroen zijn oog valt op stapels oude doeken, postzakken en plankjes uit containers gehaald. Hij vraagt Sam waarom hij dit oude materiaal gebruikt en welke functie vervult die achtergrond in het verhaal dat Sam wil vertellen. Het blijkt dat die liefde voor rommel en de vanzelfsprekendheid voor hergebruik er al vroeg in zat bij Sam. Al sinds jaar en dag schildert Sam op gebruikt materiaal. Volgens hem is de kwaliteit van afval niet meer wat het geweest is. En hoeveel inspraak heeft de opdrachtgever in de keuze van het materiaal? Hergebruik blijkt lucratief al heeft zelfs Sam zijn grenzen welk materiaal wel of niet beschilderd wordt.

De podcast en de soundtrack zijn gemaakt door Quirijn Vos met de voice-over van Thyrza van Dieijen.

In deze aflevering staat de mens centraal. Sam vertelt dat hij vooral op de academie veel verschillende onderwerpen heeft getekend en geschilderd maar het schilderen van de mens is wat hij het liefste doet. Jeroen wil van Sam weten hoe hij aan zijn modellen komt. Dat blijkt niet altijd even gemakkelijk. En waarom maakt Sam eigenlijk zo veel zelfportretten? Jeroen vraagt Sam of hij anders te werk gaat bij het schilderen van een beroemdheid of een zelfportret maakt. Durft Sam bij een portretopdracht net zo meedogenloos te zijn als hij bij een zelfportret is? En wat is zijn magnum opus?

De podcast en de soundtrack zijn gemaakt door Quirijn Vos met de voice-over van Thyrza van Dieijen.

Jeroen komt het atelier binnen en wil het met Sam hebben over het thema ‘Na het Paradijs', de titel van een serie schilderijen en tekeningen. Waar komt de inspiratie voor dit thema vandaan? En hoe past de serie mannen in bootjes in dit thema? Sam legt uit hoe het zo gekomen is dat hij op oud materiaal werkt, dat het liefst ook nog een beetje vuil is en hij doet uit de doeken naar welke modellen zijn voorkeur uitgaat. Jeroen leest een schilderij en Sam vertelt over zijn eerste kennismaking met een donzig dood musje. De mannen constateren dat diepe concentratie en intuïtie onmisbaar zijn om tot een goed resultaat te komen. Van Sam mag Damien Hirst het dak op en doet een oproep voor een schedel.

De podcast en de soundtrack zijn gemaakt door Quirijn Vos met de voice-over van Thyrza van Dieijen.

Een citaat van Jan Hoet over mysterie en schone schijn bracht interviewer Jeroen Steinmetz op het spoor van Sam Drukker. In het atelier van Sam Drukker bespreken zij deze schone schijn en het talent om te verdwijnen.

Een trailer van wat komen gaat.