Maarten Brand en Krijn Jansen zijn deze keer in de Malietoren zijn geklommen; de Haagse hang-out van ondernemend Nederland. 

Te gast: Jacco Vonhof, ooit glazenwasser in Emmen, nu de stem van 220.000 MBK-bedrijven. De man die van letterlijk duwen en trekken op de ladder (termen uit de glazenwassersbranche) naar duwen en trekken in figuurlijke zin in Den Haag ging. Altijd met hetzelfde doel: Dingen glashelder krijgen. 

Als iemand ziet waar het in Nederland misgaat (en beter kan) dan is het Vonhof.

Zijn drie V’s:Vertrouwen, Vereenvoudiging en Voorspelbaarheid zijn geen politieke slogans in campagne tijd, maar een onderhoudsplan voor een samenleving die piept en kraakt van het papierwerk.

📚 Fragmenten uit de aflevering

De glazenwasser en de toren

Vonhof blikt terug op zijn tijd als glazenwasser en gebruikt dat nog steeds als maatstaf voor productiviteit: “Ik was mijn eigen benchmark.”

Luiheid als ondernemerseigenschap

Volgens Vonhof is luiheid een onderschatte kracht. “Ik deed alleen waar ik zin in had en zorgde voor een team om mij heen dat de rest goed deed; dat bleek ondernemerschap te heten.”

Regels zijn wantrouwen

Regels zijn in onze huidige manier van besturen het  wantrouwen met drukinkt: Ze worden gemaakt voor de rotzakken, maar opgelegd aan de rest.Nederland is volgens hem een ‘low trust, low penalty’-land. Dat moet om: meer vertrouwen, maar dan ook consequent optreden als iemand het verprutst.

Op zoek naar de verspilde tijd

Docenten, ondernemers en begeleiders in het beroepsonderwijs verliezen tot 40 procent van hun tijd aan verantwoording. Tijd die bedoeld was voor leerlingen, niet voor lijstjes.

Een natuurlijk bondgenootschap

Onderwijs en bedrijfsleven zijn volgens Vonhof “tot elkaar veroordeeld” in de positieve zin des woords. Het is een prachtige loop die we in Nederland best goed op orde hebben: ondernemers vullen de schatkist, de schatkist financiert het onderwijs, en dat leidt tot nieuwe vakmensen. De muren van het ROC staan er om het dak te ondersteunen niet om studenten (toen nog leerlingen) binnen te houden citeert hij Eelco Brinkman. 

Het financiële corset

Scholen hangen volgens Jacco wel vast in bekostigingsmodellen die elke wendbaarheid afknijpen en innovatief initiatief te vaak kapotknellen. Zonde en schadelijk voor de vooruitgang. 

De markt lost het op.

Wanneer het onderwijs te traag reageert, bouwen ondernemers zelf hun eigen vakscholen. De geschiedenis herhaalt zich, met betere koffie.

De muren van het onderwijs

De muren van een school zijn niet bedoeld om leerlingen binnen te houden, zegt Vonhof. “Ze houden alleen het dak omhoog.” Scholen moeten dus wel zien dat die muren dragend zijn voor het dak, niet beschermend tegen buiten. 

Haagse traagheid

Zeven jaar in Den Haag leerden Jacco; dingen gaan langzaam en je moet accepteren dat jouw rol echt klein is. Toch dringt de tijd wel, achterover leunen is er desondanks niet bij: “Als we niets doen, voelen we de schade pas over tien jaar.” Kleine stappen dus, maar wel die stappen zetten.  

Makers, geen praters

Er is geen tekort aan denkers of beleidsnota’s. Er is een tekort aan mensen die weten hoe een warmtepomp werkt. Daar op focussen met praktische oplossingen is belangrijk. 

Kiezen in schaarste

Alles is nu een tekortsector, de politiek moet daar wel heldere keuzes maken en niet bang zijn om richting te geven. Halveer dus bijvoorbeeld het schoolgeld voor studenten in techniek of zorg.

De gemiddelde MKB’er

Dat is iemand met vier medewerkers. Overweldigd door papierwerk. Geen tijd om bij scholen aan te bellen. Geen budget voor een L&d programma of grote stagevergoedingen. Dat besef is belangrijk. Vergoedingen is Jacco voor, maar wees wel bewust wat je vraagt en van wie. Dat is volgens hem niet altijd even helder bij de beslissers.

Verticale communicatie

Jacco is helder over waar de oplossingen liggen: Praat minder met kwartiermakers, meer met monteurs, bakkers en studenten. Dáár merk je of beleid werkt.

De V van Voorspelbaarheid

Beleid moet tien tot vijftien jaar meegaan. Geen Netflix-ritme in politiek dus, geen verkiezingscyclus als norm naar echt langere termijn. Dan kunnen ondernemers keuzes maken gebaseerd op een stevig fundament in plaats van bestuurlijk drijfzand. 

Warmtepompen, zonnepanelen; het voortdurend heen-en-weer-beleid maakt iedereen gek. Hoe kun je opleiden voor een toekomst die elk jaar verandert?

Vonhof's advies aan het Binnenhof

Vanuit de Malietoren kijkt Vonhof letterlijk van boven uit op het parlement (nu tijdelijk in het oude SZW ministerie), maar zijn boodschap is helemaal niet uit de hoogte verrassend aards: van praten naar poetsen.

Zijn drie V’s zijn een stevig advies aa  het volgende kabinet:

Vertrouwen: Stop met regels voor de slechteriken. Geef de goeden ruimte. High Trust, High Penalty.

Vereenvoudiging: Maak plannen die langer meegaan dan een wankele coalitie. Niemand weet nog wat er gebeurt als je aan de knoppen draait, maak dat voorspelbaarder. 

Voorspelbaarheid: Houd je rug recht. Stop met terugkrabbelen. Niets vernietigt vertrouwen zo snel als politiek paniekbeleid. 

Dus Vonhof aan het Binnenhof:  Durf te kiezen in schaarste. Investeer in het beroepsonderwijs en de makers, niet de praters. Geef ze tijd, helderheid en vertrouwen.

Want zoals Jacco stelt:

“Om de wereld te veranderen heb je makers nodig"

En is dit dan Jacco's particuliere idee als mbk-lobbyist? 

Nee! Nieuw onderzoek bevestigt wat Vonhof al zegt: minder formulieren, meer vertrouwen

De nieuwste rapportage van VNO-NCW en MKB-Nederland over mbo-stages laat precies zien waar Jacco Vonhof in deze aflevering zijn ramen over poetst: te veel regels, te weinig vertrouwen. Zes op de tien bedrijven nemen stagiairs aan, maar velen haken af bij het zien van het eerste formulier. De ondernemers die wél meedoen, zijn enthousiast; jongeren brengen energie en soms zelfs koffie mee  maar diezelfde bedrijven struikelen over vage leerdoelen en een administratie die elk enthousiasme tempert. 

Oftewel: de drie V’s van Vonhof; Vertrouwen, Vereenvoudiging en Voorspelbaarheid zijn geen Haagse slogans, maar bittere noodzaak in het beroepsonderwijs.

Voor Censes schreef ik een whitepaper over die samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven. Ik noem die 'muur' waar Jacco het over heeft het Samenwerkingsplafond en geef een oplossing hoe je dat doorbreekt. Download m hier

Meer weten over MBK-Nederland? Dat doe je hier.