ทุกครั้งที่มีกระบวนการเห็นการได้ยินได้กลิ่นลิ้มรส จะไปกระตุ้นกระบวนการตีความที่สมอง นี่ล่ะเรียกว่าธรรมารมณ์

"ผัสสะปัจจะยา เวทะนา " ถ้าตีความเป็นบวกก็เป็นสุข ตีความทุกข์ก็เป็นลบ

-----

ผัสสะนี้หล่อหลอมมาจากความสัมพันธ์

จิตทำงานเมื่อเวทนาหนึ่งใดเกิดขึ้น จิตที่มีอวิฌชาจะเข้าไปเพลิน เข้าไปข้องเกี่ยว จะมีตัวเราปรากฏอยู่ในปรากฏการณ์นั้นๆ

นี้เรียกว่าปรุงแต่ง

ยิ่่งปรุงแต่งมาก คับข้องมาก แรงดึงจะดึงเข้าไปสู่อารมณ์

อันเป็นที่ต้ั้งแห่งความสุข ผลักออกมาสู่อารมณ์อันเป็นทุกข์

อวิฌชาร้อยรัดจิตให้ติดอยู่ในธรรมารมณ์

ไม่ใช่รูปที่เคยเห็น เสียงที่เคยได้ยินนะ เพราะมันผ่านไปแล้ว

อาการนี้เรียกว่า ธรรมารมณ์

ธรรมารมณ์คู่กับใจ (มนะ มนายตนะ)

ฉะนั้นความคิดจึงเป็นกระบวนการของสมอง เป็นธรรมารมณ์

ส่วนจิตทำหน้าที่รู้ พึงพอใจไม่พึงพอใจ