Ý nghĩa ngắn gọn của Phẩm 1 Kinh Địa Tạng (Phẩm Thần Thông Trên Cung Trời Đao Lợi)

Phẩm 1 của Kinh Địa Tạng Bồ Tát Bổn Nguyện giới thiệu bối cảnh Đức Phật Thích Ca thuyết kinh tại cung trời Đao Lợi để độ Thánh Mẫu (mẹ Phật), với sự hội tụ của chư Phật, Bồ tát, thiên long bát bộ và quỷ thần. Phật hiện thần thông, phóng quang minh và âm thanh vi diệu, rồi kể về bổn nguyện từ bi vô lượng của Địa Tạng Bồ Tát qua các tiền thân (Trưởng Giả Tử, Bà La Môn Nữ, Quang Mục Nữ), nhấn mạnh sứ mệnh cứu khổ chúng sinh trong địa ngục và ác đạo, khuyến khích phát tâm từ bi, hiếu đạo và tu tập để vượt qua sinh tử luân hồi.

Toàn văn Phẩm 1: Thần Thông Trên Cung Trời Đao Lợi

Ta nghe như thế này: Một thuở nọ, tại cung Trời Đao Lợi, Đức Phật vì Thánh Mẫu mà thuyết pháp.

Lúc đó, bất khả thuyết bất khả thuyết tất cả chư Phật và đại Bồ Tát trong vô lượng thế giới ở mười phương đều đến hội họp, rồi đồng khen ngợi rằng:

– Đức Phật Thích Ca Mâu Ni có thể ở trong đời ác ngũ trược mà hiện sức ‘đại trí huệ thần thông chẳng thể nghĩ bàn’ để điều phục chúng sanh cang cường làm cho chúng nó rõ ‘pháp khổ pháp vui’.

Khen xong, chư Phật đều sai thị giả kính thăm đức Thế Tôn.

Bấy giờ, đức Như Lai mỉm cười phóng ra trăm nghìn vừng mây sáng rỡ lớn. Như là: vừng mây sáng rỡ đầy đủ, vừng mây sáng rỡ đại từ bi, vừng mây sáng rỡ đại trí huệ, vừng mây sáng rỡ đại bát nhã, vừng mây sáng rỡ đại tam muội, vừng mây sáng rỡ đại kiết tường, vừng mây sáng rỡ đại phước đức, vừng mây sáng rỡ đại công đức, vừng mây sáng rỡ đại quy y, vừng mây sáng rỡ đại tán thán… Đức Phật phóng ra bất khả thuyết vừng mây sáng rỡ như thế rồi lại phát ra các thứ tiếng vi diệu.

Như là: tiếng Bố thí độ, tiếng Trì giới độ, tiếng Nhẫn nhục độ, tiếng Tinh tấn độ, tiếng Thiền định độ, tiếng Bát nhã độ, tiếng Từ bi, tiếng Hỷ xả, tiếng Giải thoát, tiếng Vô lậu, tiếng Trí huệ, tiếng Sư tử hống, tiếng Đại Sư tử hống, tiếng Mây sấm, tiếng Mây sấm lớn.

Khi đức Phật phát ra bất khả thuyết bất khả thuyết tiếng vi diệu như thế xong, thời có vô lượng ức hàng Trời, Rồng, Quỉ, Thần ở trong cõi Ta bà và cõi nước phương khác cũng đến hội họp nơi cung Trời Đao Lợi.

Như là: trời Tứ Thiên Vương, trời Đao Lợi, trời Tu Diệm Ma, trời Đâu Suất Đà, trời Hóa Lạc, trời Tha Hóa Tự Tại, trời Phạm Chúng, trời Phạm Phụ, trời Đại Phạm, trời Thiểu Quang, trời Vô Lượng Quang, trời Quang Âm, trời Thiểu Tịnh, trời Vô Lượng Tịnh, trời Biến Tịnh, trời Phước Sanh, trời Phước Ái, trời Quảng Quả, trời Vô Lượng, trời Vô Phiền, trời Vô Nhiệt, trời Thiện Kiến, trời Thiện Hiện, trời Sắc Cứu Cánh, trời Ma Hê Thủ La, cho đến trời Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ. Tất cả Thiên chúng, Long chúng, cùng các chúng Quỉ, Thần đều đến hội họp.

Lại có những vị Thần ở cõi Ta bà cùng cõi nước phương khác, như Thần biển, Thần sông, Thần rạch, Thần cây, Thần núi, Thần đất, Thần sông chằm, Thần lúa mạ, Thần chủ ngày, Thần chủ đêm, Thần hư không, Thần trên trời, Thần chủ ăn uống, Thần cây cỏ… Các vị thần như thế đều đến hội họp.

Lại có những Đại Quỉ Vương ở cõi Ta bà cùng cõi nước phương khác, như: Ác Mục Quỉ Vương, Đạm Huyết Quỉ Vương, Đạm Tinh Khí Quỉ Vương, Đạm Thai Noãn Quỉ Vương, Hành Bịnh Quỉ Vương, Nhiếp Độc Quỉ Vương, Từ Tâm Quỉ Vương, Phước Lợi Quỉ Vương, Đại Ái Kính Quỉ Vương…. Các Quỉ Vương như thế đều đến hội họp.

Bấy giờ đức Thích Ca Mâu Ni Phật bảo Ngài Văn Thù Sư Lợi Pháp Vương tử đại Bồ Tát rằng: ‘Ông xem coi tất cả chư Phật, Bồ Tát và Trời, Rồng, Quỉ, Thần đó ở trong thế giới này cùng thế giới khác, nay đều đến hội họp tại cung Trời Đao Lợi như thế, ông có biết số bao nhiêu chăng?’.

Ngài Văn Thù Sư Lợi bạch Phật rằng: ‘Bạch đức Thế Tôn! nếu dùng thần lực của con để tính đếm trong nghìn kiếp cũng không biết là số bao nhiêu!’.

Đức Phật bảo Ngài Văn Thù Sư Lợi rằng: ‘Đến Ta dùng Phật nhãn xem hãy còn không đếm xiết! Số Thánh, phàm này đều của Ngài Địa Tạng Bồ Tát từ thuở kiếp lâu xa đến nay, hoặc đã độ, đương độ, chưa độ, hoặc đã thành tựu, đương thành tựu, chưa thành tựu’.

Ngài Văn Thù Sư Lợi bạch đức Phật rằng: ‘Từ thuở lâu xa về trước con đã tu căn lành chứng đặng trí vô ngại, nghe lời đức Phật nói đó thời tin nhận liền. Còn hàng tiểu quả Thanh Văn, Trời, Rồng tám bộ chúng và những chúng sanh trong đời sau, dầu nghe lời thành thật của Như Lai, nhưng chắc là sanh lòng nghi ngờ, dầu cho có lạy vâng đi nữa cũng chưa khỏi hủy báng. Cúi mong đức Thế Tôn nói rõ nhơn địa của Ngài Địa Tạng Bồ Tát; Ngài tu hạnh gì, lập nguyện gì mà thành tựu được sự không thể nghĩ bàn như thế?’.

Đức Phật bảo Ngài Văn Thù Sư Lợi rằng: ‘Ví như bao nhiêu cỏ, cây, lùm, rừng, lúa, mè, tre, lau, đá, núi, bụi bặm trong cõi tam thiên đại thiên, cứ một vật làm một sông Hằng, rồi cứ số cát trong mỗi sông Hằng, một hột cát làm một cõi nước, rồi trong một cõi nước cứ một hột bụi nhỏ làm một kiếp, rồi bao nhiêu số bụi nhỏ chứa trong một kiếp đều đem làm kiếp cả. Từ lúc Ngài Địa Tạng Bồ Tát chứng quả vị thập địa Bồ Tát đến nay nghìn lần lâu hơn số kiếp tỉ dụ ở trên, huống là những thuở Ngài Địa Tạng Bồ Tát còn ở bực Thanh Văn và Bích Chi Phật!

Này Văn Thù Sư Lợi! Oai thần thệ nguyện của Bồ Tát đó không thể nghĩ bàn đến được. Về đời sau, nếu có trang thiện nam, người thiện nữ nào nghe danh tự của Địa Tạng Bồ Tát, hoặc khen ngợi, hoặc chiêm ngưỡng vái lạy, hoặc xưng danh hiệu, hoặc cúng dường, nhẫn đến vẽ, khắc, đắp, sơn hình tượng của Địa Tạng Bồ Tát, thời người đó sẽ được một trăm lần sanh lên cõi trời Đao Lợi, vĩnh viễn chẳng còn bị sa đọa vào chốn ác đạo.

Này Văn Thù Sư Lợi! Trải qua bất khả thuyết bất khả thuyết kiếp lâu xa về trước, tiền thân của Ngài Địa Tạng Bồ Tát làm một vị Trưởng Giả tử. Lúc đó, trong đời có đức Phật hiệu là: Sư Tử Phấn Tấn Cụ Túc Vạn Hạnh Như Lai, Trưởng Giả tử thấy đức Phật tướng mạo tốt đẹp nghìn phước trang nghiêm, mới bạch hỏi đức Phật tu hạnh nguyện gì mà đặng tốt đẹp như thế?

Khi ấy, đức Sư Tử Phấn Tấn Cụ Túc Vạn Hạnh Như Lai bảo Trưởng Giả tử rằng: ‘Muốn chứng được thân tướng tốt đẹp này, cần phải trải qua trong một thời gian lâu xa độ thoát tất cả chúng sanh bị khốn khổ’.

Này Văn Thù Sư Lợi! Trưởng Giả tử nghe xong liền phát nguyện rằng: ‘Từ nay đến tột số chẳng thể kể xiết ở đời sau, tôi vì những chúng sanh tội khổ trong sáu đường mà giảng bày nhiều phương tiện làm cho chúng nó được giải thoát hết cả, rồi tự thân tôi mới chứng thành Phật Đạo’.

Bởi ở trước đức Phật Sư Tử Phấn Tấn Cụ Túc Vạn Hạnh Như Lai, Ngài lập nguyện rộng đó, nên đến nay đã trải qua trăm nghìn muôn ức vô số bất khả thuyết kiếp, mà Ngài vẫn còn làm vị Bồ Tát!

Lại thuở bất khả tư nghị vô số kiếp về trước, lúc đó có đức Phật hiệu là: Giác Hoa Định Tự Tại Vương Như Lai, Đức Phật ấy thọ đến bốn trăm nghìn muôn ức vô số kiếp. Trong thời tượng pháp, có một người con gái dòng Bà La Môn, người này nhiều đời chứa phước sâu dày, mọi người đều kính nể, khi đi đứng lúc nằm ngồi, chư Thiên thường theo hộ vệ. Bà mẹ của người mê tín tà đạo, thường khinh khi ngôi Tam Bảo. Thuở ấy, mặc dầu Thánh Nữ đem nhiều lời phương tiện khuyên nhủ bà mẹ người, hầu làm cho bà mẹ người sanh chánh kiến, nhưng mà bà mẹ người chưa tin hẳn. Chẳng bao lâu bà ấy chết thần hồn sa đọa vào Vô Gián địa ngục.

Lúc đó, Thánh Nữ biết rằng người mẹ khi còn sống không tin nhơn quả, liệu chắc phải theo nghiệp quấy mà sanh vào đường ác. Thánh Nữ bèn bán nhà, đất, sắm nhiều hương hoa cùng những đồ lễ cúng, rồi đem cúng dường tại các chùa tháp thờ đức Phật Giác Hoa Định Tự Tại Vương. Trong một ngôi chùa kia thấy hình tượng của đức Giác Hoa Định Tự Tại Vương đắp vẽ oai dung đủ cách tôn nghiêm.

Thánh Nữ chiêm bái tượng của đức Phật lại càng sanh lòng kính ngưỡng, tự nghĩ thầm rằng: ‘Đức Phật là đấng Đại Giác đủ tất cả trí huệ, nếu đức Phật còn trụ ở đời, thì khi mẹ tôi khuất, tôi đến bạch hỏi Phật, chắc thế nào cũng rõ mẹ tôi sanh vào chốn nào’.

Nghĩ đến đó, Thánh Nữ buồn tủi rơi lệ chăm nhìn tượng Như Lai mà lòng quyến luyến mãi.

Bỗng nghe trên hư không có tiếng bảo rằng: ‘Thánh Nữ đương khóc kia, thôi đừng có bi ai quá lắm! Nay ta sẽ bảo cho ngươi biết chỗ của mẹ ngươi’.

Thánh Nữ chắp tay hướng lên hư không mà vái rằng: ‘Đức thần nào đó mà giải bớt lòng sầu lo của tôi như thế? Từ khi mẹ tôi mất đến nay, tôi thương nhớ ngày đêm, không biết đâu để hỏi cho rõ mẹ tôi thác sanh vào chốn nào?’.

Trên hư không lại có tiếng bảo Thánh Nữ rằng: ‘Ta là đức Phật quá khứ Giác Hoa Định Tự Tại Vương Như Lai mà ngươi đương chiêm bái đó. Thấy ngươi thương nhớ mẹ trội hơn thường tình của chúng sanh, nên ta đến chỉ bảo’.

Thánh Nữ nghe nói xong liền té xỉu xuống, tay chân mình mẩy đều bị tổn thương. Những người đứng bên vội vàng đỡ dậy, một lát sau Thánh Nữ mới tỉnh lại rồi bạch cùng trên hư không rằng: ‘Cúi xin đức Phật xót thương bảo ngay cho rõ chỗ thác sanh của mẹ con, nay thân tâm của con sắp chết mất!’.

Đức Giác Hoa Định Tự Tại Vương Như Lai bảo Thánh Nữ rằng: ‘Cúng dường xong, ngươi mau mau trở về nhà, rồi ngồi ngay thẳng nghĩ tưởng danh hiệu của Ta, thời ngươi sẽ biết chỗ thác sanh của mẹ ngươi’.

Lễ Phật xong, Thánh Nữ liền trở về nhà. Vì thương nhớ mẹ, nên Thánh Nữ ngồi ngay thẳng niệm danh hiệu của Giác Hoa Định Tự Tại Vương Như Lai trải suốt một ngày một đêm. Bỗng thấy thân mình đến một bờ biển kia. Nước trong biển đó sôi sùng sục, có rất nhiều thú dữ thân thể toàn bằng sắt bay nhẩy trên mặt biển, chạy rảo bên này, xua đuổi bên kia.

Thấy những trai cùng gái số nhiều đến nghìn muôn, khi đông khi tây, hoặc chìm hoặc nổi. Những thú dữ tranh nhau vồ chụp lấy mà ăn thịt. Lại thấy những loài quỷ Dạ Xoa hình thù kỳ dị, hoặc nhiều tay nhiều mắt, nhiều chân nhiều đầu, răng nanh nhọn hoắt mọc ra ngoài miệng, xua những tội nhân đến gần thú dữ. Hoặc tự những thú dữ bắt lấy tội nhân, quấn đầu quấn cổ, hình trạng muôn vẻ, chẳng dám nhìn lâu. Thánh Nữ nhờ oai thần của Phật nên tự nhiên không sợ hãi.

Bấy giờ có một Quỷ Vương tên là Vô Độc cúi đầu nghênh tiếp Thánh Nữ mà hỏi rằng: ‘Lành thay Bồ Tát! Có việc chi mà đến chốn này?’.

Thánh Nữ hỏi Quỷ Vương rằng: ‘Đây là biển chi?’.

Vô Độc thưa rằng: ‘Đây là biển lớn thứ nhất ở Tây núi Thiết Vi’.

Thánh Nữ hỏi: ‘Tôi nghe trong núi Thiết Vi có địa ngục, có thật vậy chăng?’.

Vô Độc thưa rằng: ‘Thật có địa ngục’.

Thánh Nữ hỏi: ‘Nay ta làm sao đến được chốn địa ngục?’.

Vô Độc thưa rằng: ‘Nếu chẳng phải oai thần thời phải nhờ nghiệp lực, ngoài hai việc ấy không bao giờ đến được’.

Thánh Nữ lại hỏi: ‘Nước biển này sao lại sôi sùng sục và có nhiều tội nhân cùng các thú dữ như thế?’.

Vô Độc thưa rằng: ‘Đó là những chúng sanh tội khổ trong cõi Diêm Phù Đề, sau khi chết trong 49 ngày mà không người kế tự làm phước hầu cứu vớt khổ nạn, sinh thời lại không nhơn lành chi có thể cứu vớt được, rồi cứ theo nghiệp quấy của mình mà bị sa vào địa ngục, tự nhiên phải trước độ qua biển này. Cách biển này mười muôn do tuần về phía Đông lại có một biển, chỗ khổ lại càng thêm gấp bội. Cách biển ấy về phía Đông lại có một biển nữa, chỗ khổ lại càng thêm gấp bội. Đó là do ác nghiệp chiêu cảm mà có ba biển, gọi là biển nghiệp’.

Thánh Nữ lại hỏi Quỷ Vương Vô Độc rằng: ‘Địa ngục ở đâu?’.

Vô Độc thưa rằng: ‘Trong ba biển ấy là đại địa ngục, số có trăm nghìn, mỗi mỗi đều khác. Những đại địa ngục thời có 18 chỗ. Thứ đến có 500 chỗ, khổ đau vô lượng. Thứ đến có nghìn trăm chỗ, khổ đau cũng vô lượng’.

Thánh Nữ lại hỏi Đại Quỷ Vương rằng: ‘Mẹ tôi khuất cách nay chưa lâu, chẳng biết hồn thần sanh về chốn nào?’.

Quỷ Vương hỏi Thánh Nữ rằng: ‘Mẹ của Bồ Tát khi còn sống làm những nghiệp chi?’.

Thánh Nữ thưa rằng: ‘Mẹ con mê tín tà đạo, khinh chê ngôi Tam Bảo, khi tin khi không. Dầu vậy mà khuất cũng chưa lâu, chưa biết sanh về chốn nào’.

Vô Độc hỏi rằng: ‘Mẹ của Bồ Tát họ chi tên chi?’.

Thánh Nữ thưa rằng: ‘Mẹ con dòng dõi Bà La Môn, họ là Duyệt Đế Lợi, tên là Duyệt Đế’.

Vô Độc chắp tay bạch cùng Thánh Nữ rằng: ‘Thánh Nữ hãy về, chớ nên buồn nhớ làm chi. Người đàn bà tội nữ Duyệt Đế đã sanh lên cõi Trời đến nay được ba ngày. Nghe nói nhờ con có hiếu, cúng dường chùa tháp đức Phật Giác Hoa Định Tự Tại Vương, chẳng những mẹ của Bồ Tát được thoát địa ngục, mà những tội nhân trong ngày ấy ở Vô Gián địa ngục cũng đều được vui mừng, đồng đặng sanh lên cõi Trời’.

Quỷ Vương nói xong chắp tay mà lui.

Thánh Nữ như ở trong chiêm bao, liền trở về nhà, nhớ việc đó rồi, bèn đến trước chùa tháp đức Phật Giác Hoa Định Tự Tại Vương, đứng trước tượng Phật buồn khóc hồi lâu, rồi bạch rằng: ‘Nguyện đức Phật xót thương mở lòng từ bi, dạy bảo cho con rõ việc này’.

Bỗng nghe trên hư không có tiếng bảo rằng: ‘Thánh Nữ! Ngươi thương mẹ thời nên vì mẹ mà chí thành niệm danh hiệu của Ta’.

Thánh Nữ chắp tay quì gối, bạch rằng: ‘Cúi xin đức Phật xót thương chỉ bảo. Con từ thuở nhỏ đã tu nghiệp thanh tịnh, nay con xin phát nguyện rộng lớn, nếu mẹ con được thoát địa ngục và các chốn ác thú, nhẫn đến những kẻ tội khổ ở dưới, con xin đời đời kiếp kiếp cứu vớt chúng sanh khổ não’.

Bấy giờ trên hư không có tiếng bảo Thánh Nữ rằng: ‘Ngươi là Thánh Nữ có lòng đại từ, hay vì mẹ mà phát nguyện rộng lớn như thế. Nay mẹ ngươi đã sanh lên cõi Trời, ngươi nên về nhà, chí thành niệm danh hiệu của Ta, thời ngươi sẽ được như nguyện’.

Thánh Nữ nghe xong liền trở về nhà, từ đó về sau, phát tâm cứu độ chúng sanh khổ não ở đời đời kiếp kiếp.

Đức Phật bảo Ngài Văn Thù Sư Lợi rằng: ‘Thuở ấy Thánh Nữ chính là tiền thân của Địa Tạng Bồ Tát vậy. Còn bà mẹ của Thánh Nữ là mẹ của Bồ Tát vậy’.

Lại thuở quá khứ lâu xa, có đức Phật hiệu là Thanh Tịnh Liên Hoa Mục Như Lai. Đức Phật ấy thọ bốn mươi kiếp. Trong thời tượng pháp, có một vị La Hán có phước duyên độ chúng sanh, gặp một người đàn bà tên là Quang Mục, cúng dường La Hán.

La Hán hỏi rằng: ‘Ngươi có nguyện vọng gì?’.

Quang Mục thưa rằng: ‘Mẹ con mới mất, con làm phước cúng dường để cứu vớt, chưa biết mẹ con sanh về chốn nào?’.

La Hán thương xót vào chánh định xem xét, thấy mẹ Quang Mục sa vào địa ngục chịu cực khổ.

La Hán hỏi Quang Mục: ‘Mẹ ngươi khi còn sống làm những nghiệp chi mà nay phải chịu cực khổ trong địa ngục như thế?’.

Quang Mục thưa rằng: ‘Mẹ con ưa ăn cá thịt, nhứt là hay ăn trứng cá, trứng rùa, số ăn đến nghìn muôn không kể xiết. Cúi xin Tôn giả thương xót chỉ bảo cho cách nào cứu vớt?’.

La Hán thương xót Quang Mục, dạy bảo rằng: ‘Ngươi chí thành niệm danh hiệu Thanh Tịnh Liên Hoa Mục Như Lai và đắp vẽ hình tượng của Phật, thời người sống kẻ chết đều được phước lợi’.

Quang Mục nghe xong, liền bán của quí, sắm màu vẽ hình tượng Phật, chí thành chiêm bái. Lại thấy trong hình tượng mắt Phật phóng hào quang sáng lớn chiếu soi địa ngục, thấy mẹ mình đang bị khổ.

Quang Mục buồn khóc, bỗng nghe trên hư không có tiếng bảo rằng: ‘Mẹ ngươi nhờ phước của ngươi mà được thoát khổ, nay sanh làm người hạ tiện’.

Quang Mục phát nguyện rằng: ‘Con nguyện từ nay đến đời vị lai, cứu vớt chúng sanh khổ não’.

Đức Phật bảo Ngài Văn Thù Sư Lợi rằng: ‘La Hán độ Quang Mục thời là tiền thân của Địa Tạng Bồ Tát vậy. Mẹ Quang Mục là Giải Thoát Bồ Tát. Quang Mục nữ là tiền thân của Địa Tạng Bồ Tát vậy. Địa Tạng Bồ Tát từ kiếp lâu xa đến nay phát nguyện từ bi cứu khổ chúng sanh như thế, còn những nguyện ở đời vị lai độ chúng sanh không kể xiết.

Vậy nên Văn Thù! Ông nên nói cho Trời, Rồng tám bộ chúng nghe oai thần thệ nguyện của Địa Tạng Bồ Tát’.

Lợi ích của việc nghe và trì niệm Kinh Địa Tạng

Việc nghe, trì niệm và phụng hành Kinh Địa Tạng mang lại vô lượng công đức, giúp tích tụ phước lành, siêu độ vong linh tổ tiên, cứu khổ chúng sinh trong địa ngục và ác đạo, tăng cường lòng hiếu thảo, xa lìa ác nghiệp, được Địa Tạng Bồ Tát và chư Phật bảo hộ, phát khởi tâm từ bi, và cuối cùng đạt quả vị giải thoát, thành tựu Bồ đề, mang an lạc cho bản thân và tha nhân trong đời ác trược.