Giải thích ngắn gọn ý nghĩa Kinh Niết Bàn

Kinh Đại Bát Niết Bàn (Mahaparinirvana Sutra) là bộ kinh Đại thừa quan trọng, được coi là lời dạy cuối cùng của Phật trước khi nhập Niết Bàn. Kinh nhấn mạnh rằng tất cả chúng sanh đều có Phật tánh thường trú, Niết Bàn không phải là hư vô mà là trạng thái chân thường, lạc, ngã, tịnh. Kinh phá bỏ quan niệm Niết Bàn là diệt tận, dạy về thân kim cang bất hoại của Phật, khuyến khích tu tập để nhận ra Phật tánh và đạt giác ngộ viên mãn, mang lại bình đẳng cho tất cả.

Toàn văn Quyển 5 Kinh Niết Bàn

ĐẠI BÁT NIẾT-BÀN KINH QUYỂN ĐỆ NGŨ - NHƯ LAI TÁNH PHẨM - ĐỆ TỨ CHI NHỐI

Bấy giờ Bồ-tát Ca-diếp bạch Phật rằng: "Bạch Thế Tôn! Như Lai có bí mật tạng không? Nếu có, sao lại nói không có bí mật tàng? Nếu không có, sao lại nói có bí mật tàng?"

Phật bảo Ca-diếp: "Thiện nam tử! Như Lai không có bí mật tàng. Bí mật tàng của Như Lai là bí mật ngữ, không phải bí mật tàng. Vì sao? Vì Như Lai nói pháp như thật, không có che giấu. Như Lai nói pháp là pháp bất khả tư nghị, chỉ có Phật mới biết."

Ca-diếp bạch: "Bạch Thế Tôn! Sao gọi là bí mật ngữ?"

Phật bảo: "Thiện nam tử! Bí mật ngữ là nói pháp theo cơ duyên chúng sanh, không phải nói hết thảy pháp. Như nói Tứ đế cho Thanh văn, nói Thập nhị nhân duyên cho Duyên giác, nói Lục ba-la-mật cho Bồ-tát. Đó là bí mật ngữ."

Ca-diếp bạch: "Bạch Thế Tôn! Như Lai có tích tụ không? Nếu có, sao lại nói không tích tụ? Nếu không có, sao lại nói có tích tụ?"

Phật bảo: "Thiện nam tử! Như Lai không có tích tụ. Tích tụ của Như Lai là Niết-bàn, là thường trụ bất biến. Niết-bàn không có tích tụ, vì Niết-bàn là vô vi, vô tạo tác."

Ca-diếp bạch: "Bạch Thế Tôn! Niết-bàn là thường, lạc, ngã, tịnh. Sao lại nói Niết-bàn là vô vi?"

Phật bảo: "Thiện nam tử! Niết-bàn là vô vi, vì diệt hết phiền não, không còn sinh diệt. Niết-bàn là thường, vì không biến đổi; lạc, vì không khổ; ngã, vì tự tại; tịnh, vì không ô nhiễm."

Ca-diếp bạch: "Bạch Thế Tôn! Chúng sanh có Niết-bàn không?"

Phật bảo: "Thiện nam tử! Tất cả chúng sanh đều có Phật tánh, Phật tánh là Niết-bàn. Khi diệt phiền não thì chứng Niết-bàn."

Phật nói kệ:

Như Lai không bí tàng

Nói pháp như thật lý

Theo cơ duyên chúng sanh

Bí mật ngữ mà thôi.

Tích tụ là hữu vi

Niết-bàn vô tích tụ

Thường lạc ngã tịnh thật

Chứng được diệt phiền não.

Bấy giờ Phật lại bảo Ca-diếp: "Thiện nam tử! Như có người bị trúng tên độc, đau đớn, thầy thuốc lấy dao mổ lấy tên, bôi thuốc. Người đó hết đau, nhưng vết thương vẫn còn. Như Lai cũng vậy, vì chúng sanh mà nói pháp, diệt phiền não như tên độc, nhưng Phật tánh vẫn còn như vết thương lành."

Ca-diếp bạch: "Bạch Thế Tôn! Phật tánh là hữu hay vô?"

Phật bảo: "Thiện nam tử! Phật tánh không hữu không vô, là trung đạo. Phật tánh là bất khả tư nghì."

Ca-diếp bạch: "Bạch Thế Tôn! Sao gọi là trung đạo?"

Phật bảo: "Thiện nam tử! Trung đạo là không rơi vào hai biên hữu vô, thường đoạn, ngã vô ngã. Trung đạo là Niết-bàn."

Phật nói kệ:

Phật tánh trung đạo lý

Không hữu không vô tánh

Bất khả tư nghì pháp

Chứng ngộ diệt phiền não.

Bấy giờ Ca-diếp bạch Phật: "Bạch Thế Tôn! Chúng sanh có Phật tánh, sao không thấy?"

Phật bảo: "Thiện nam tử! Phật tánh bị phiền não che lấp, như vàng bị bùn che. Khi tu hành diệt phiền não thì thấy Phật tánh."

Ca-diếp bạch: "Bạch Thế Tôn! Nhất xiển đề có Phật tánh không?"

Phật bảo: "Thiện nam tử! Nhất xiển đề cũng có Phật tánh, nhưng vì phỉ báng Chánh pháp nên tạm thời không thấy. Khi hồi tâm thì thấy được."

Phật nói kệ:

Tất cả chúng sanh giai

Có Phật tánh thường trú

Phiền não che lấp cố

Tu hành thì hiển hiện.

Bấy giờ Phật bảo đại chúng: "Các ông nên biết, Phật tánh là chân thật, là chỗ y chỉ của tất cả pháp. Phật tánh là Niết-bàn, là thường lạc ngã tịnh."

Đại chúng nghe rồi, vui mừng hớn hở, lễ Phật mà lui.

Lợi lạc của việc nghe và trì niệm kinh

Việc nghe và trì niệm Kinh Niết Bàn mang lại lợi ích vô lượng: nhận ra Phật tánh, diệt trừ phiền não, tăng trưởng trí huệ, được chư Phật hộ niệm, thoát vòng sinh tử, đạt Niết Bàn chân thật thường trú lạc ngã tịnh, độ thoát chúng sanh, và chứng quả giác ngộ viên mãn, như mặt trăng tròn rọi sáng đêm tối.