Giải thích ngắn gọn ý nghĩa phẩm thứ 25 Kinh Pháp Hoa (Quán Thế Âm Bồ Tát Phổ Môn Phẩm)

Phẩm Quán Thế Âm Bồ Tát Phổ Môn là phần quan trọng, mô tả công đức và thần lực của Bồ tát Quán Thế Âm, vị luôn lắng nghe tiếng kêu cứu khổ của chúng sinh, hiện thân đa dạng để cứu độ. Phẩm này nhấn mạnh lòng từ bi vô hạn, khả năng ứng hiện tự tại để giải trừ tai nạn, bệnh tật, ác duyên, giúp chúng sinh thoát khổ, đạt an lạc và giác ngộ. Nó khuyến khích niệm danh hiệu Quán Thế Âm để được hộ trì, khẳng định Kinh Pháp Hoa là pháp môn phổ độ, mang lại phước lành và trí huệ.

Toàn văn phẩm thứ 25: Quán Thế Âm Bồ Tát Phổ Môn Phẩm

Lúc bấy giờ, Ngài Vô Tận Ý Bồ tát từ chỗ ngồi đứng dậy, trịch áo bày vai hữu, chấp tay hướng Phật mà bạch rằng:

Bạch Thế Tôn! Vị Quán Thế Âm Bồ tát do nhân duyên gì mà tên là Quán Thế Âm?

Phật bảo Vô Tận Ý Bồ tát:

Thiện nam tử! Nếu có vô lượng trăm nghìn muôn ức chúng sanh chịu các khổ não, nghe Quán Thế Âm Bồ tát này một lòng xưng danh. Quán Thế Âm Bồ tát tức thời xem xét tiếng tăm kia, đều được giải thoát.

Nếu có người trì danh hiệu Quán Thế Âm Bồ tát, dầu vào trong lửa lớn, lửa chẳng đốt được, vì sức oai thần của Bồ tát đó được vậy.

Nếu bị nước lớn cuốn trôi, xưng danh hiệu đó liền được đến chỗ cạn.

Nếu có trăm nghìn muôn ức chúng sanh vì tìm vàng, bạc, lưu ly, xa cừ, san hô, hổ phách, trân châu các báu vào biển lớn, giả sử gió bão thổi thuyền bè của kia trôi tắp cõi la sát, trong ấy nếu có nhẫn đến một người xưng danh hiệu Quán Thế Âm Bồ tát, thời đều được thoát khỏi nạn la sát. Do nhân duyên đó mà tên Quán Thế Âm.

Nếu lại có người sắp bị hại, xưng danh hiệu Quán Thế Âm Bồ tát, thời dao gậy của kẻ kia liền gãy từng khúc, mà được thoát khỏi.

Nếu có đại thiên quốc độ đầy dẫy oán tặc, có thương nhân lãnh đạo nhiều thương nhân mang các vật trân bảo, trải qua nơi hiểm đạo, trong đó có một người xướng rằng: "Các thiện nam tử! Chớ nên sợ sệt, các ông nên một lòng xưng danh hiệu Quán Thế Âm Bồ tát. Vị Bồ tát đó hay đem pháp vô úy thí cho chúng sanh. Các ông nếu xưng danh hiệu thời sẽ được thoát khỏi oán tặc này." Các thương nhân nghe rồi đều chung tiếng xưng rằng: "Nam mô Quán Thế Âm Bồ tát." Vì xưng danh hiệu nên liền được thoát khỏi.

Vô Tận Ý! Sức oai thần của Quán Thế Âm Bồ tát Ma ha tát lớn như thế đó.

Nếu có chúng sanh nhiều tham dục thường cung kính niệm Quán Thế Âm Bồ tát liền được ly tham.

Nếu nhiều sân nhuế thường cung kính niệm Quán Thế Âm Bồ tát liền được ly sân.

Nếu nhiều ngu si thường cung kính niệm Quán Thế Âm Bồ tát liền được ly si.

Vô Tận Ý! Quán Thế Âm Bồ tát có những sức oai thần lớn, nhiều lợi ích như thế, cho nên chúng sanh thường nên một lòng niệm.

Nếu có người nữ, giả sử muốn cầu con trai, lễ lạy cúng dường Quán Thế Âm Bồ tát liền sanh con trai phước đức trí huệ. Giả sử muốn cầu con gái liền sanh con gái dung mạo đoan chánh, đời trước trồng căn lành, mọi người đều kính mến.

Vô Tận Ý! Quán Thế Âm Bồ tát có sức thần như thế. Nếu có chúng sanh cung kính lễ lạy Quán Thế Âm Bồ tát, phước đức chẳng luống mất. Cho nên chúng sanh đều nên thọ trì danh hiệu Quán Thế Âm Bồ tát.

Vô Tận Ý! Nếu có người thọ trì danh hiệu sáu mươi hai ức hằng hà sa Bồ tát, lại trọn đời cúng dường đồ uống ăn, y phục, giường nằm, thuốc men, thời ông nghĩ sao? Công đức người đó có nhiều chăng?

Vô Tận Ý thưa:

Bạch Thế Tôn! Rất nhiều.

Phật nói:

Nếu lại có người thọ trì danh hiệu Quán Thế Âm Bồ tát, nhẫn đến một thời lễ lạy cúng dường, thời phước hai người đó đồng nhau không khác, ở trong trăm nghìn muôn ức kiếp chẳng hết được.

Vô Tận Ý! Thọ trì danh hiệu Quán Thế Âm Bồ tát được vô lượng vô biên phước đức lợi ích như thế.

Ngài Vô Tận Ý Bồ tát bạch Phật rằng:

Bạch Thế Tôn! Quán Thế Âm Bồ tát dạo ở cõi Ta Bà này thế nào? Dùng cách nào nói kinh điển này? Sức phương tiện của vị đó thế nào?

Phật bảo Vô Tận Ý Bồ tát:

Thiện nam tử! Nếu có cõi nước nào nên dùng thân Phật được độ thoát thời Quán Thế Âm Bồ tát liền hiện thân Phật mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân Bích chi Phật được độ thoát liền hiện thân Bích chi Phật mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân Thanh văn được độ thoát liền hiện thân Thanh văn mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân Phạm vương được độ thoát liền hiện thân Phạm vương mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân Đế Thích được độ thoát liền hiện thân Đế Thích mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân Tự Tại Thiên được độ thoát liền hiện thân Tự Tại Thiên mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân Đại Tự Tại Thiên được độ thoát liền hiện thân Đại Tự Tại Thiên mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân Thiên Đại Tướng Quân được độ thoát liền hiện thân Thiên Đại Tướng Quân mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân Tỳ Sa Môn được độ thoát liền hiện thân Tỳ Sa Môn mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân tiểu vương được độ thoát liền hiện thân tiểu vương mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân trưởng giả được độ thoát liền hiện thân trưởng giả mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân cư sĩ được độ thoát liền hiện thân cư sĩ mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân tể quan được độ thoát liền hiện thân tể quan mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân Bà la môn được độ thoát liền hiện thân Bà la môn mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân Tỳ kheo, Tỳ kheo ni, Ưu bà tắc, Ưu bà di được độ thoát liền hiện thân Tỳ kheo, Tỳ kheo ni, Ưu bà tắc, Ưu bà di mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân nữ trưởng giả, cư sĩ, tể quan, Bà la môn được độ thoát liền hiện thân nữ mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân đồng nam, đồng nữ được độ thoát liền hiện thân đồng nam, đồng nữ mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân trời, rồng, Dạ xoa, Càn thát bà, A tu la, Ca lâu la, Khẩn na la, Ma hầu la dà, nhơn, phi nhơn v.v... được độ thoát liền hiện thân đó mà vì đó nói pháp.

Nên dùng thân chấp kim cang thần được độ thoát liền hiện thân chấp kim cang thần mà vì đó nói pháp.

Vô Tận Ý! Vị Quán Thế Âm Bồ tát đó thành tựu công đức như thế, dùng các thân hình dạo các cõi nước độ thoát chúng sanh. Cho nên các ông phải một lòng cúng dường Quán Thế Âm Bồ tát. Vị Quán Thế Âm Bồ tát đó ở trong chốn khổ não kinh sợ hay ban sự vô úy. Vì vậy cõi Ta Bà này đều gọi đó là vị Thi Vô Úy.

Ngài Vô Tận Ý Bồ tát bạch Phật rằng:

Bạch Thế Tôn! Nay con vì cúng dường Quán Thế Âm Bồ tát, xin dâng chuỗi anh lạc bách thiên kim.

Tức thời cởi chuỗi anh lạc giá trị trăm nghìn lạng vàng dâng Quán Thế Âm Bồ tát mà nói rằng:

Nhân giả! Thọ chuỗi pháp thí trân bảo này.

Khi ấy Quán Thế Âm Bồ tát chẳng khứng thọ. Vô Tận Ý lại bạch Quán Thế Âm Bồ tát rằng:

Nhân giả! Thương chúng con mà thọ chuỗi này.

Bấy giờ, Phật bảo Quán Thế Âm Bồ tát:

Ông nên thương Vô Tận Ý Bồ tát này và hàng tứ chúng, trời, rồng, Dạ xoa, Càn thát bà, A tu la, Ca lâu la, Khẩn na la, Ma hầu la dà, nhơn, phi nhơn v.v... mà thọ chuỗi này.

Tức thời Quán Thế Âm Bồ tát thương hàng tứ chúng và thiên long bát bộ, nhơn cùng phi nhơn v.v... mà thọ chuỗi đó, chia làm hai phần: một phần dâng Đức Thích Ca Mâu Ni Phật, một phần dâng tháp của Phật Đa Bảo.

Vô Tận Ý! Quán Thế Âm Bồ tát có sức thần thông tự tại như thế dạo ở cõi Ta Bà.

Bấy giờ, Ngài Vô Tận Ý Bồ tát dùng kệ hỏi rằng:

Thế Tôn đủ diệu tướng

Con nay lại hỏi đó

Phật tử do nhân gì

Tên là Quán Thế Âm?

Đấng đủ diệu tướng tôn

Dùng kệ đáp rằng:

Ông nghe hạnh Quán Âm

Khéo ứng các nơi chỗ

Thệ sâu như biển lớn

Trải kiếp bất tư nghì

Thường nói pháp thanh tịnh

Cho vô lượng vô biên

Trăm nghìn muôn ức Phật

Phát ý lớn thanh tịnh

Ta vì ông lược nói

Nghe tên cùng thấy thân

Lòng niệm chẳng luống qua

Hay diệt các hữu khổ

Giả sử khởi hại tâm

Xô trong hố lửa lớn

Niệm sức Quán Âm đó

Lửa hố biến thành ao

Hoặc trôi nổi biển lớn

Rồng cá các quỷ dữ

Niệm sức Quán Âm đó

Sóng chẳng thể nhận chìm

Hoặc ở Tu Di đỉnh

Bị người xô lăn xuống

Niệm sức Quán Âm đó

Như mặt trời hư không

Hoặc bị ác nhân đuổi

Rơi nơi núi Kim Cang

Niệm sức Quán Âm đó

Chẳng tổn một chơn lông

Hoặc oán tặc vây quanh

Đều cầm dao lăm le

Niệm sức Quán Âm đó

Thảy đều sanh từ tâm

Hoặc khổ nơi vương nạn

Hình mạng sắp chấm dứt

Niệm sức Quán Âm đó

Dao liền gãy từng khúc

Hoặc bị tù gông xiềng

Tay chân bị thương tổn

Niệm sức Quán Âm đó

Thảy đều được giải thoát

Nếu bị lời nguyền rủa

Các độc muốn hại thân

Niệm sức Quán Âm đó

Trở hại nơi bổn nhơn

Hoặc gặp nạn la sát

Độc long các quỷ đẳng

Niệm sức Quán Âm đó

Thảy đều chẳng dám hại

Nếu ác thú vây quanh

Nanh vuốt nhọn đáng sợ

Niệm sức Quán Âm đó

Chạy mau không kịp hại

Rắn độc cùng bò cạp

Hơi độc khói lửa đốt

Niệm sức Quán Âm đó

Theo tiếng thảy tự lui

Mây sấm vang sét đánh

Mưa lớn trút nước to

Niệm sức Quán Âm đó

Thảy tiêu tan hết sạch

Chúng sanh bị khổ bức

Vô lượng khổ ép thân

Quán Âm sức trí diệu

Hay cứu khổ thế gian

Đầy đủ sức thần thông

Rộng tu trí phương tiện

Mười phương các cõi nước

Chẳng cõi nào không hiện

Các ác thú địa ngục

Quỷ đói việc sanh tử

Dần dần các khổ đó

Quán Âm đều cứu được

Chân quán thanh tịnh quán

Trí huệ rộng quán sát

Từ quán cùng bi quán

Thường nguyện thường chiêm ngưỡng

Tịnh quang không cấu nhiễm

Nhật huệ phá các tối

Phục nạn diệt hỏa tai

Chiếu thế như mặt trời

Bi thể chấn ác sự

Từ âm diệu đại lôi

Từ vân rưới cam lồ

Diệt trừ焰 phiền não

Tranh tụng qua chỗ quan

Sợ hãi nơi trận chiến

Niệm sức Quán Âm đó

Chúng oán thảy tan chạy

Diệu âm quán thế âm

Phạm âm hải triều âm

Hơn âm thanh thế gian

Vì vậy nên thường niệm

Niệm niệm chớ sanh nghi

Quán Âm tịnh thánh tôn

Nơi khổ não tử ương

Hay vì làm chỗ tựa

Đầy đủ các công đức

Mắt từ xem chúng sanh

Phước tụ biển vô lượng

Vì vậy nên lễ bái.

Bấy giờ, Ngài Trì Địa Bồ tát từ chỗ ngồi đứng dậy đến trước Phật bạch rằng:

Bạch Thế Tôn! Nếu có chúng sanh nghe phẩm Quán Thế Âm Bồ tát phổ môn, sự tự tại của thần thông lực, nên biết người đó công đức chẳng ít.

Khi Phật nói phẩm Phổ Môn này rồi, trong hội có tám muôn bốn nghìn chúng sanh đều phát tâm Vô đẳng đẳng A nậu đa la tam miệu tam bồ đề.

Lợi lạc của việc nghe, trì niệm Kinh Pháp Hoa

Việc nghe, trì tụng và niệm Kinh Pháp Hoa mang lại công đức vô lượng, như được chư Phật hộ niệm, tiêu trừ nghiệp chướng, tăng trưởng trí huệ, đạt được bình an, và cuối cùng thành tựu quả vị Phật. Người trì kinh sẽ được sinh về cõi tịnh, gần gũi chư Phật, tránh ác đạo, và phổ độ chúng sinh, dẫn đến giác ngộ viên mãn.