कली महात्म्य – अधर्माची ताकद आणि धर्माची जाणीव

भागवत पुराणामध्ये कलीयुगाचे वर्णन अत्यंत सखोलतेने आले आहे. सत्ययुग, त्रेतायुग, द्वापारयुग या तीन युगांनंतर जेव्हा कलीयुग सुरू होतं, तेव्हा धर्म आणि अधर्म यांचा संघर्ष उघडपणे दिसू लागतो. “कली महात्म्य” या अध्यायात आपण या युगाचं स्वरूप, त्यातील संकटं, आणि त्यातून मिळणारा आध्यात्मिक धडा जाणून घेणार आहोत.

महाभारताच्या युद्धानंतर जेव्हा राजा परीक्षिताने आपलं राज्य चालवायला सुरुवात केली, तेव्हा त्याला धर्म आणि अधर्म यांचा संघर्ष प्रत्यक्ष अनुभवायला मिळाला. त्याने पाहिलं की धर्माचा बैल केवळ एका पायावर उभा आहे. सत्य, करुणा, शुचिता आणि दया हे धर्माचे चार स्तंभ असतात, पण कलीयुग आल्यानंतर ते एक-एक करून ढासळतात. उरतो तो केवळ सत्याचा आधार.

परीक्षिताने धर्मरूप बैलाला आणि पृथ्वीच्या रूपातील गोमातेची विचारपूस केली. त्यांना दुःख देणारा कोण आहे, हे समजून घेतलं. तेव्हा त्याला कळलं की तो म्हणजे कली – अधर्म, कलह, असत्य आणि लोभ यांचं प्रतीक. राजा परीक्षिताने कलीला नष्ट करण्याचा प्रयत्न केला, पण कलीने त्याच्याकडे शरण येऊन राहण्यासाठी जागा मागितली. तेव्हा राजाने त्याला केवळ काही ठिकाणी वस्ती करू दिली – जिथे जुगार होतो, दारू प्यायली जाते, स्त्रीभोगाचं अधःपतन होतं, प्राणहिंसा होते आणि सोनं/लोभ असतो.

या कथेतून आपल्याला समजतं की कलीयुगात अधर्माची ताकद वाढली असली तरी त्याचा परिणाम टाळण्यासाठी मार्गही दाखवला आहे. हरिनामस्मरण, भक्ती आणि सत्याचा आधार हेच कलीयुगातील सर्वात मोठं शस्त्र आहे. म्हणूनच संत म्हणतात – “कलीयुग केवल नामाधार”. या युगात केवळ भगवंताचं नामस्मरण केल्याने मनुष्य मोक्षप्राप्त करू शकतो.

“कली महात्म्य” आपल्याला जीवनातील एक महत्त्वाचा धडा शिकवतो – बाह्य जगात असत्य, लोभ, कलह, स्वार्थ यांचं साम्राज्य असलं तरी प्रत्येक व्यक्तीने स्वतःच्या अंतःकरणात सत्य, श्रद्धा आणि भक्तीचा दीप प्रज्वलित केला तर धर्माचा पाया टिकून राहतो.

या पॉडकास्टच्या या भागात आपण कलीयुगाचं स्वरूप समजून घेऊ, परीक्षित राजाने धर्मरक्षणासाठी केलेल्या प्रयत्नांची आठवण करून घेऊ, आणि कली महात्म्याच्या कथेत दडलेलं तत्त्वज्ञान उलगडू.

आजच्या काळातही ही कथा आपल्याला प्रचंड लागू होते. समाजात वाढत चाललेला असत्य, भ्रष्टाचार, लोभ आणि हिंसा – हे सर्व कलीच्या प्रभावाचं रूप आहेत. पण त्याचवेळी आपल्याला मिळालेला उपायही तितकाच सोपा आहे – सत्संग, हरिनाम आणि भक्ती.

तर चला, ऐका “कली महात्म्य” – आणि अनुभवा कलीयुगातील आव्हानं, धर्माचं रक्षण, आणि भक्तीने अधर्मावर विजय मिळवण्याचा हा अद्भुत संदेश.