Co robi ptasiarz, gdy niebo zamiast od klucza żurawi przecina huk rakiety?

Ołeksandr „Sasza” Nastaczenko, ukraiński ornitolog i miłośnik ptaków, opowiada o swojej pasji, która trwa nawet w warunkach wojny. Czy w ogóle można dziś w Ukrainie obserwować ptaki? Które gatunki znikają w wyniku działań zbrojnych? I czy przyroda może przetrwać okupację?

W tym odcinku „Księstwa ptaków” rozmawiamy o ornitologii w czasach wojny – z pasją, ale też z niepokojem. O modraszce, która stała się symbolem ukraińskiego oporu. O tym, czy wojskowi mylą lornetkę z lunetą snajpera. O współpracy z polskimi badaczami i nieistniejącej dziś więzi z rosyjskimi kolegami po fachu.

Jak wygląda polowanie jednego z najszybszych ptaków żyjących na ziemi? Gdzie sokoły zakładają gniazda? Jakie są ich ulubione przysmaki? Dlaczego w czasach PRL-u sokoły wędrowne wyginęły w Polsce i komu zawdzięczamy ich powrót na nasze niebo? Czym różnią się poszczególne osobniki i dlaczego tak kochany był sokół o imieniu Franek? Kim są falcofani i ile czasu spędzają na podglądaniu ptaków przez kamerki internetowe? O zwyczajach sokołów wędrownych i ludziach, którzy podglądają ich prywatne życie opowiadają: Jola Saratowicz i Stasiek Świdziński.

O podniebnym życiu jerzyków opowiada Mariusz Grzeniewski, ornitolog, obrączkarz, specjalizujący się w czynnej ochronie ptaków. Jak zbudowane są jerzyki i czym różnią się od trochę podobnych jaskółek? Z czego zbudowane są ich gniazda? Czym się żywią? W jaki sposób młode jerzyki przygotowują się do pierwszego lotu? Jak powinien wyglądać komfortowy apartament dla jerzyka?

Dr Romuald Mikusek opowiada o życiu i zwyczajach leśnych sów. Dlaczego dzienne ptaki tak bardzo się ich boją i uprzykrzają im życie? Jakie zwierzęta padają ofiarą najmniejszych polskich sów - sóweczek? W jaki sposób wabienie ptaków gwizdaniem albo głosem puszczanym z głośnika zaburza ich naturalne zachowania? Jakie są różnice między stymulacją głosową a wabieniem? Co nagrywa się na rejestratorach dźwiękowych pozostawianych w najdzikszych miejscach Biebrzy?

Dr Oliwia Karpińska-Zegarek opowiada o tym w jaki sposób rudziki potrafią oszukiwać ornitologów. Dlaczego zwyczaje gniazdowe tych niedużych ptaków są tak trudne do obserwowania, że pozostają niemal niezbadane? Do czego służyły białowieskim naukowczyniom długie wędki i kamerki samochodowe? Dlaczego puszczańskie rudziki są wiernymi mężami, a większość podobnych ptaków wróblowych jest raczej rozwiązła? Co mają wspólnego jelenie z dziuplami i dlaczego grab jest ważnym gatunkiem Puszczy?

Audycja specjalna wokół książki Stanisława Łubieńskiego "Drugie Życie Czarnego Kota”.  Jak budować wrażliwość na dostrzeganie przyrody w mieście? Które rośliny uczą nas życia po życiu? Jak wyglądała przyroda na terenie dzisiejszej Warszawy w czasach prehistorycznych, a jak tuż po wojnie?

Karolina Skorb, ornitolożka, prezeska Górnośląskiego Koła Ornitologicznego opowiada o ALAN (Artificial Light at Night) czyli zanieczyszczeniu światłem. W jaki sposób światło dnia steruje życiem przyrody? Dlaczego sztuczne oświetlenie zmienia zwyczaje i zachowania ptaków? Jak reagują na świecące w nocy latarnie miejskie drzewa? Dlaczego oświetlone w nocy miasta nie są wcale bezpieczniejsze, a wpływają negatywnie na nasze zdrowie i jakość snu? Co możemy zrobić by sztuczne światło nie marnowało naszych pieniędzy i nie szkodziło przyrodzie wokół nas.

Paweł Pstrokoński, badacz jaskółek oknówek opowie o jajku - niezwykłym wehikule, w którym rozwija się ptasi zarodek. O znaczeniu białka i żółtka, skorupki, a także błon pergaminowych i komory powietrznej, w której pisklę bierze pierwszy oddech. O niezwykłej różnorodności nieprzypadkowych kolorów i kształtów. Te największe produkują oczywiście strusie afrykańskie, ale jak się ma masa samicy małego raniuszka do masy złożonych przez nią jajek? Jakie miejsce zajmowały jaja w wierzeniach aborygeńskich, greckich czy egipskich?

Jan Rapczyński, kierownik Terenowej Stacji Ornitologicznej “Obóz Wisła” opowie o ptakach naszych dolin rzecznych. Zaczniemy od podstaw – czym się różni mewa od rybitwy? O trudnym życiu gniazdujących na plażach sieweczek obrożnych, które są nieustannie płoszone przez miłośników opalania. Jak bada się wędrówki ptaków i co robią na wiślanych wyspach ornitolodzy? Dlaczego niektóre gatunki mew dobrze się poczuły na dachach bloków mieszkalnych i czy powinniśmy się z tego cieszyć.

Już za moment ruszy wielka fala migracji gęsi. Dr Michał Polakowski opowie, jak bada się ich wędrówki i liczy ogromne, wielotysięczne stada. Jak samce opiekują się samicami? Jakie gatunki gęsi możemy spotkać w Polsce? Które z nich wychowują tu potomstwo, a które bywają tylko przelotem? Czym różni się wiosenna migracja od jesiennej? Dowiemy się też czy trudno jest sfotografować gęsie stada i dlaczego powinniśmy sobie odpuścić płoszenie tych ptaków.