Niha ez çend salî me, kî me, nizanim. Lê dema ku diya min ev çîrok ji min re got, ew 2016 salî bû û ez jî şeş heft salî bûm. Wekî ku hûn jî dizanin, tştên zarokatiyê ji “bîr”a mirov naçin. Ev hevok bawer im serê "bîr”a mirov bi xwe ye. Jixwe ti mirov nizane "bîr”a wi ji ku derê dest pê dike. Ku mirov zanibûya "bîr”a wi ji ku derê dest pê dike, we li dû biçûya û wê harakîri bikira.

Şofêrên Gundan

Rêwî me, di otobusê de me. Rêwitiya me ber bi gund ve ye û rêwîyên me jî hemû gundî ne: jin, mêr û zarok hene.  Ji ber ku rêya gund ne bi qîr û asfalt e, kert û kortal lê vebûne û ava barana vê buharê hîn jî di wan kortalan de dibiriqe.

Şofêrên li gundan pirî caran ecêb dibin, lewra dema ew ji ser keran dadikevin, dest ji hefsarên hespan berdidin û li ber dîreksiyonekê rûdinin, ji wan wetrê ew ê êdî ji vê dunyayê jî derkevin. Û derdikevin jî… ji dunyayê der û dûr dikevin. Lewra di demên welê de haya wan ji wan nabe ka ew çawa diajon. Û Xwedê dizane piraniya ji van şofêrên gundî ehliyetên ajotinê jî nînin. Ew bawer dikin ku meriv tenê pêl pedalan gaz û frênê dikin, vîtesan bi cih dikin û dîreksiyonan çerx dikin. Lewra şofêrê me jî anuha tenê evê yeko dike û evî karî dike: dajo.

Her cara ku gironekên otobusê rastî kortaleke rê tê, di hundurê otobûsê de em li çep û rastê xwe, li jêr û jora xwe weke ava dewlekê diçelqin, em destê xwe bi derina ve digirin ku em li hêlekê nekevin.

Ji rêwiyan yekî bi şaşik deng li şofêr dike ku ew hinekî hêdî bajo. Lê deng naçe şofêr an jî ew deng nabe xwe. Mêrikê bi şaşik dîsa bang lê dike û jê dixwaze ku hêdî bajo. Lê şofêr her weke xwe ye û weke xwe dajo. Mêrikê bi şaşik cara sisêyan bi dengekî bilindtir re ji kursiyê radibe ser xwe û dibêje:

-  Yao ma deng nayê te, Xwedê jê razî! Meriv ji te re dibêje hêdî bajo, lê tu her weke xwe dikî. Ma tu nabînî bê jinên bi zik hene. Hinekî fam bike, ev çi serhişkî ye!

Mîna ku şofêr bixwaze serhişk bimîne destê xwe jî ji ser dîreksiyonê radike, weke baweşînkekê li ba dike û dibêje:

-  Em bi karê xwe dizanin, hecî… tu li cihê xwe rûne.

Weke nîşana nerihetiyê ufînî bi hecî dikeveî bêyî ku ku cihê xwe rûne, vê carê bi hêrs dibêje.

-  Himmm… de were safî bike! Lawo ji Xwedê bitirse, Xwedê… bila hinekî hurmeta te hebe. Min got rêwiyên jin hene, jinên bi zik hene… ev çi zirzopî ye îcar!

Şofêr î zirzop jî bi qasî wî nerihet dibe û dibêje:

-  Erê hecî, te çi ji zikê jinên xelkê ye?... tu li cihê xwe rûne! Ma te jin heye? Ne tenê li vir di temafîlê de, li malê jî te jin nîne… de îcar te çi ji jinên xelkê û zikê wan e!?

Hecî bi hêrs dest davêje şaşika serê xwe, sererast dike û dibêje:

-  Ev çi gotin in, ûtamez! Jin jin in… ma di vir de jina min û te heye, jina bi zik divê herkes lê xwedî derkeve û destê xwe di ser re bigire.

Û yekî din, nerind û firqûzekî din li hêla dawîn xwe aciz dike, bi gotinan dikeve navîna şofêr û hecî û destê xwe ber bi hecî dirêj dike.

-  Fedî bike, hecî, fedî… qaşo tu çûyî mala Xwedê! Ma ev jî gotin û şîret in ku tu dikî. Tu behsa jineke bi zik dikî ku divê em hemû xwedî lê derkevin! Şofêr rast dibêje: te çi ji jinên xelkê ye, ma em destê xwe di ser çiyê jinê re!..

Yek ji wî, yek ji yê din… pêvçûnek derdikeve û hundurê otobûsê ji wan kert û kortalên rêya gund xirabtir diheje.

Hesenê Metê

Êvareke reş û tarî ber bi şevê de diçû. Heyvê xuya nedikir û çav çavan nedidît. Li derve baraneke hûr hûr dibarî. Baranê bêhna erdê xweş kiribû. Yek car ji dûr ve ewtîn û zûrîna kûçikan dihat. Hin kesên ku dereng mayî gavên xwe bi lez diavêtin, por û sermilkên sakoyên wan şil bûbûn. Solên wan ji ber baran û axê di nav heriyê de mabûn. Gava li derî xistin û ketin hundirê malê jin û zarokên li salonê ku guhê xwe û laşê xwe dirêjî ber bi odeya mêvanan kiribûn xwe dan alîkî ji bo mêvan derbas bibin. Piştre dîsa guhê xwe bel kirin ber bi odeya mêvanan ve. 

Ji pirtûka Kenan Soylemezî, Şakir: tizbî, destmal û taske av

1.  Ez diçim mala hevalên xwe.

Ez çûm mala hevalên xwe.

2.  Ez hevalên xwe dibînim.

Min hevalên xwe dîtin.

3.  Hevalên min xwarinê çêdikin.

Hevalên min xwarin çêkir.

4.  Hevalên min xwarinên xweş û çayê çêdikin.

Hevalên min xwarinên xweş û çay çêkirin.

5.  Dê û bavê hevalên min tên.

Dê û bavê hevalên min hatin.

6.  Ew jî xwarinê dixwin.

Wan jî xwarin xwar.

7.  Piştî xwarinê ew çayê vedixwin.

Piştî xwarinê wan çay vexwar.

8.  Çay xweş û germ e.

Çay xweş û germ bû.

9.  Birayên hevalên min hene.

Birayên hevalên min hebûn.

10.  Birayên wan jî xwarinê dixwin û çayê vedixwin.

Birayên wan jî xwarin xwar û çay vexwar.

11.  Piştî çayê em şebeş, pirteqal û sêvan dixwin.

Piştî çayê me şebeş, pirteqal û sêv xwarin.

12.  Em sêvên sor û sêvên kesk dixwin.

Me sêvên sor û sêvên kesk xwarin.

13.  Piştî xwarin, çay û fêkiyan em diçin derve.

Piştî xwarin, çay û fêkiyan em çûn derve.

14.  Li derve hewa xweş e, ne germ e û ne sar e.

Li derve hewa xweş bû, ne germ bû û ne sar bû.

15.  Em piçekî diçin û parkekê dibînin.

Em piçekî çûn û me parkek dît.

16.  Park mezin e û li wir gelek dar hene.

Park mezin bû û li wir gelek dar hebûn.

17.  Em dikevin parkê.

Em ketin parkê.

18.  Em li wir digerin.

Em li wir geriyan.

19.  Piştî parkê em diçin mala hevalên din.

Piştî parkê em çûn mala hevalên din.

20.  Mala hevalên din ne dûr e, nêzîk e.

Mala hevalên din ne dûr bû, nêzîk bû.

21.  Em li wir jî xwarinê dixwin û çayê vedixwin.

Me li wir jî xwarin xwar û çay vexwar.

22.  Em gelekî têr dibin. Em naxwazin bixwin.

Em gelekî têr bûn. Me nexwest bixwin.

LI MALA ME

Carekê, li mala me civatek rûniştîbû, ji nişka ve, xortekî boz, porser û çavşîn li deriyê me da. Derbasî hundir bû, yek û yek silav da civatê û rûnişt. Reng û rûyê wî xortî gelekî balkêş bû. Ev civata rûniştî jî, hemû esmer û çavreş bûn. 

Hema min dît yekî ji civatê yekser berê xwe da wî mêvanê nû û got: Dizanî ku dilê min bi yên weke te boz dişewite? Taybet di werzê havînê de. Hûn gelek xweh didin. Yekî dî dest pê kir û got, çermê spî gelekî lawaz e, nikare mîna yê esmer bergêriyê ji xwe bike. Yekî dî ji destê wan girt û got, bêguman rengê esmer tim ji yê spî çêtir û ciwantir e. Yekî dî got, çavên reş jî ji yên şîn xweşiktir in. Yekî dî got, ma ne ji lewra piraniya helbestvan û dengbêjan pesnê esmeran û çevên reş daye?

Heta demekî ev babet dane dest hev. Hemûyan teqez li wê yekê kir ku postê spî, porê zer, çavên hêşîn tu buhayê xwe nîn in, bi taybet bo zilaman.

Hîç derfet nedane wî gencî ku biaxive, yan jî bergêriyê ji xwe bike. Hema hêdîka xortê çûr, boz, porzer û çavşîn, zanî ku cihê wî di vê civatê de nema. Da xwe û rabû şipiya da ku here. Lê beriya ku bi rê bikeve, bi yek gotinê bersiva hemûyan da û got: Ew pertalê gelekî baş e, ne pêdiviyê riklamê ye.

*Ev çîrok ji pirtûka bi navê ''Kenê Reş'' hatiye standin.

Useful expressions  from the text:

To follow me on Youtube click here