Iedereen doet het, houdt ervan en heeft het nodig: eten. Het is onze brandstof, we laten er onze liefde mee blijken en het is een manier om met elkaar te verbinden. Maar achter eten zit ook koloniale pijn verscholen.  

Dat belicht programmamaker Luka van den Bos in deze laatste aflevering van Langdradig: Food Culture. Luka begint dichtbij huis en duikt samen met haar nicht Andrea in hun Indische en Indonesische familiegeschiedenis om erachter hoe kolonialisme een rol speelt in hun gedeelde Food Culture. Een food culture waarin eten een manier is om je cultuur in leven te houden maar tegelijkertijd ook het enige kan zijn wat je ervan mag laten zien. 

Luka gaat ook in gesprek met chef en food activist Lelani Lewis over hoe kolonialisme wereldwijd eetgewoonten en de voedselindustrie voorgoed heeft veranderd. Want wat is Italiaans eten zonder tomaten uit de ZuidAmerika bijvoorbeeld? Of de Hollandse stamppot zonder de Peruviaanse aardappel? Geinspireerd door de Caribische keuken waar ze zelf mee is opgegroeid, organiseert Lelani diners over de Caribische koloniale geschiedenis. In vier gangen vertelt ze over de vier groepen die de Caribische cultuur opmaken; Inheemse, Afrikaanse, Europese, Aziatische mensen.     

Muziek komt deze keer van Chihiro Geuzebroek en Pravini Baboeram en haar band die het nummer “Pay up” maakten voor deze aflevering. Een nummer over de schaduwkant van de koopjes in de supermarkt en de mogelijkheden voor solidariteit en verandering. 

Colofon:  

Redactie: Luka van den Bos 

Presentatie: Luka van den Bos en Gyonne Goedhoop 

Gasten: Andrea van den Bos, Lelani Lewis en Chihiro Geuzebroek 

Originele muziek: “Pay up!” door Pravini Baboeram & Band en Chihiro Geuzebroek 

Montage en sound design: Nathan Kofi 

Vormgeving: Smoking Gurb 

Dance muziekstijlen als house en techno wordt vaak gezien als wit. Think again. Deze muziekstijlen vinden hun origine in de zwarte, Amerikaanse en vaak ook queer cultuur.  

Hoe kan het dan toch dat house en techno nu veelal wordt gezien als witte muziek? In deze aflevering van Langdradig onderzoekt muziekwetenschapper en dj/producer Nathan Kofi de koloniale banden van de Nederlandse dance cultuur.  

Dat doet hij met theatermaker en danser Perry Gits die de Black Pride Ball organiseert. Met Raziyah Heath en Zelda Fitzgerald gaat Nathan n discussie over white supremacy in clubcultuur, representatie en toe-eigening van zwarte cultuur. 

Lijnen op een landkaart, getrokken door kolonisators eeuwen geleden en gehandhaafd door diezelfde kolonisatoren in het hier en nu. Dat is het recept voor grensracisme. Gevoed door de grenzen die het leefgebied van het Quechua-volk heeft verdeeld, vertelt Quechua-kleinkind Chihiro Geuzebroek het verhaal van de paspoort-apartheid die Schiphol handhaaft. 

Ze spreekt met Saied Al-Kharim die veertien maanden werd vastgehouden in de Schipholdetentie. Waarom? Niemand heeft het hem verteld. Terwijl er een web van bureaucratie om hem heen werd gesponnen waarin niemand verantwoordelijk leek te zijn voor de hel die hij moest doorstaan, stapten andere mensen zorgeloos het vliegtuig in op weg naar hun vakantiebestemming. 

Hoe baan je een weg door dat web? En hoe komt het dat we in Europa in zulke ontkenning leven over grensracisme?  

In gesprek met Saied en onderzoeker Zouhair Mohamma vertelt Chihiro een verhaal over koloniale grenzen, paspoort-apartheid en wapenhandel. Een verhaal dat zich afspeelt op het knelpunt van beweging: Schiphol.  

Met deze keer originele muziek van Maringo Berenos en Ibou Ndong. 

Shownotes 

Alle dagen ui, het verhaal van Saied verteld als graphic novel  

Het werk van hoogleraar antropologie Amade M'charek over olijfolie  

Undoing Border Imperialism, boek van schrijver Harsha Walia 

De grenzen in Afrika die door Inheems leefgebied zijn getrokken 

Rapport over de militarisering van Europa  

Wil je helpen? Hier kun je collectieven steunen:  

Stop the War on Migrants  

Abolish Frontex 

Colofon: 

Redactie: Chihiro Geuzebroek 

Presentatie: Chihiro Geuzebroek, Luka van den Bos en Gyonne Goedhoop 

Originele muziek: “Laat me zeggen” door Maringo Berenos & Ibou Ndong 

Gasten: Saied Al Karim, Zouhair Hammana en Maringo Berenos 

Montage en sound design: Nathan Kofi 

Vormgeving: Smoking Gurb 

De Amsterdamse Vijzelstraat, het hart van de stad. In het gebouw waar nu het Stadsarchief zit, huisde vroeger de Nederlandse Handel-Maatschappij. Die organisatie verscheepte duizenden Javanen, Chinezen en Hindoestanen naar Suriname om daar het tekort aan goedkope arbeid aan te vullen dat ontstond na de afschaffing van de slavernij in 1863. 

Zo ook Oma Srie, de overgrootoma van Gyonne Goedhoop. In deze eerste aflevering vertelt Gyonne hoe dit verhaal, wat het verhaal is van haar familie, ook hoort bij Suriname hoort en onlosmakelijk verbonden is met Nederland. Want zonder de arbeid van duizenden uitgebuite mensen - Afrikaanse tot slaafgemaakten, de Inheemse bevolkingen daarvoor en contractarbeiders - had Nederland nooit kunnen uitgroeien tot het machtige, rijke, kapitalistische land dat het nu is. 

Samen met erfgoed- en educatiespecialist Yvette Kopijn legt Gyonne bloot hoe de mechanismen die Nederlandse instituten inzetten om van Javanen contractarbeiders te maken, anno 2022 hun sporen hebben achtergelaten. 

Hoe die geschiedenis doorspeelt in de ervaringen van mensen van kleur vandaag de dag bespreekt Gyonne met diversiteitsexpert Sahar Noor. 

En in het originele nummer “Pay up!” gaat het over wat de zoveelste sale bij je favoriete kledingmerk te maken heeft met uitbuiting van arbeiders en over solidariteit over grenzen heen. Gemaakt door Pravini Baboeram, haar band en Chihiro Geuzebroek.  

Dit is het langdradige verhaal over koloniale arbeid en de kracht van weten waar je vandaan komt.  

Colofon: 

Redactie: Gyonne Goedhoop 

Presentatie: Gyonne Goedhoop en Luka van den Bos 

Gasten: Yvette Kopijn, Sahar Noor en Chihiro Geuzebroek 

Originele muziek en spoken word: Vernon Chatlein 

Montage en sound design: Nathan Kofi 

Vormgeving: Smoking Gurb 

Het koloniale verleden leeft door in het heden. Dat is een feit. Maar hoe? In de vierdelige podcastserie Langdradig onderzoeken we de invloed van hedendaags kolonialisme op dance muziek, bewegingsvrijheid, eetculturen en werk. Ver weg en toen halen we terug naar hier en nu. Met intieme gesprekken, deep dives en originele muziek.