Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Kristín Jónsdóttir, eldfjalla- og jarðskjálftafræðingur og starfar sem hópstjóri í náttúruváreftirliti hjá Veðurstofu Íslands. Hún er í vísindaráði Almannavarna og hefur starfað sem stundakennari við Háskóla Íslands. Við fengum Kristínu til að fara með okkur aftur í tímann á æskuslóðirnar í Breiðholtinu, í gegnum skólagönguna, MH, HÍ, doktorsnám í Svíþjóð og svo rannsóknir á eldstöðvum og jarðskjálftaóróa. Við forvitnuðumst líka um hennar tónlistarferil þar sem hún söng meðal annars í feikivinsælu lag með Rúnari Júlíussyni og Unun og spilar í dag á trommur.

Svo var það matarspjallið með Sigurlaugu Margréti, þar var bara talað um rabarbara við sérlegan gest, Sigríði Wöhler, sérfræðing í rabarbara. Hún kom færandi hendi með köku, sýróp og kryddmauk, allt unnið úr rabarbara og allt dásamlega gott.

Tónlist í þættinum í dag:

Hann mun aldrei gleym’enni / Unun og Rúnar Júlíusson (Þór Eldon og Gunnar Hjálmarsson)

Debaser / Pixies (Black Francis)

Gigantic / Pixies (Black Francis & Kim Deal)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst í dag um það sem kallast skeiðakenningin. Höfundur kenningarinnar, Christine Miserando, þróaði þessa kenningu til að geta útskýrt fyrir vinkonum sínum hvernig hún verður að skipuleggja hvern einasta dag og að hún gæti ekki gert allt sem hún vildi, en hún glímdi frá 15 ára aldri við skerðingar á daglegu lífi vegna þreytu og verkja. Guðrún Friðriksdóttir iðjuþjálfi hjá Ljósinu, endurhæfingarmiðstöð fyrir krabbameinsgreinda, vinnur talsvert með skeiðakenninguna í sínu starfi og hún kom í þáttinn og sagði okkur betur frá í dag.

Við fengum svo lifandi tónlist um miðbik þáttarins þegar systkinin í hljómsveitinni Blood Harmony komu í viðtal og spiluðu fyrir okkur og sungu, Ösp, Örn Eldjárn, en Björk systir þeirra var fjarri góðu gamni í þetta sinn. Þau hyggja á plötuútgáfu á næsta ári og spila á nokkrum tónleikum í sumar og taka þátt í Sumartónum í Salnum í dag. Þau fluttu í hljóðverinu hjá okkur lagið Draumsnillingar sem Ösp samdi og gaf Erni í jólagjöf.

Bergsteinn Sigurðsson, kollegi okkar úr sjónvarpinu, kom við á Minjasafninu á Hnjóti í Örlygshöfn í sunnanverðum Patreksfirði og hitti Sigríði Soffíu Níelsdóttur, danshöfund og listakonu, en hún var þar með uppákomu undir merkjum Eldblóma, sem er hennar vörumerki fyrir hennar list, hvort sem það eru líkjörar, ilmur, flugeldasýning, haustlaukar og blómainnsetning. Bergsteinn var svo góður að leyfa okkur að senda það út í þættinum í dag.

Tónlist í þættinum í dag:

Spánardraumur / Hljómsveit Ingimars Eydal (erlent lag, texti Einar Haraldsson)

Sideways / Sigrún Stella (Sigrún Stella

Draumsnillingar / Blood Harmony (Ösp Eldjárn)

Tasko Tostada / Hljómar (Rúnar Júlíusson)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst í dag um nám og kennslu íslensku sem annars máls í framhaldsskólum, með sérstakri áherslu á inngildingu og fjölmenningu, en málþing um einmitt það var haldið í byrjun júní á Ísafirði. Þar kom fagfólk saman í málstofum og miðluðu reynslu og þekkingu sín á milli. Jóna Dís Bragadóttir, skólastjóri Tækniskólans og Heiðrún Tryggvadóttir, skólameistari Menntaskólans á Ísafirði, sögðu okkur betur frá málþinginu og mikilvægi þessarar kennslu í þættinum í dag.

Þjóðlagahátíðin á Siglufirði fagnar um þessar mundir 25 ára afmæli. Fyrsta hátíðin var haldin sumarið 2000 og hefur verið haldin árlega síðan að frátöldu einu ári. Þjóðlagahátíðin verður haldin dagana 2. til 6. júlí og ber yfirskriftina Fljúga hvítu fiðrildin. Listrænn stjórnandi hátíðarinnar frá upphafi er Gunnsteinn Ólafsson tónskáld og hann kom til okkar í dag og sagði betur frá og fræddi okkur um þjóðlagatónlist.

Tónlist í þættinum í dag:

Vonarströnd / Íkorni (Stefán Örn Gunnlaugsson)

Heimþrá / Brek (Guðmundur Atli Pétursson, Sigmar Þór Mattíasson, Harpa Þorvaldsdóttir, Jóhann Ingi Benediktsson. Texti Jóhann Ingi Benediktsson)

Kveitevisa / Österlide (Þjóðlag)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dr. Svala Ísfeld Ólafsdóttir dósent, við lagadeild Háskólans í Reykjavík, kom í þáttinn í dag og sagði frá Ráðstefnu um vernd barna gegn ofbeldi á heimilinu sem hún stóð að í HR í byrjun júní. Ein af frumskyldum hvers samfélags er að vernda yngstu þegnana og þessi ráðstefna var liður í því, enda eru afleiðingar ofbeldis gegn börnum margþættar og alvarlegar. Svala sagði frá því sem á ráðstefnunni kom fram og frá hennar erindi um rannsókn hennar um kynferðisbrot gegn börnum framin innan skjólveggja heimilisins.

Kristinn Guðmundsson sér um matreiðsluþættina Soð sem sýndir eru í sjónvarpinu hér á RÚV, hann sagði okkur í dag frá viðburðum sem hann stendur fyrir og kallar Matarsaga Reykjaness í fimm réttum.

Einar Sveinbjörnsson kom svo í veðurspjallið á Jónsmessu sem er í dag. Nýtt tungl kviknar á morgun í suðaustri og stórstreymt verður á fimmtudag og Einar sagði okkur meðal annars frá æðarvarpi og góðri dúntekju, hann sagði frá júní sem verið hefur kaldari en maí hingað til. Svo talaði hann um horfurnar framundan hér á landi og mikla hita víða um heim og spár um framhald þeirra.

Tónlist í þættinum í dag:

Kóngur einn dag / KK og Magnús Eiríksson (Magnús Eiríksson)

Barn / Ragnar Bjarnason (Ragnar Bjarnason, texti Steinn Steinarr)

Við saman / Hljómar (Gunnar Þórðarson, texti Þorsteinn Eggertsson og Gunnar Þórðarson)

Sólskinsdagur / B.G. og Ingibjörg (lagahöfundur ókunnur, texti Jónas Friðrik Guðnason)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Nú er tími útivista og gönguferða, fólkið í landinu reimar á sig gönguskóna og nýtur fegurðar íslenskrar náttúru. Yfirleitt þarf ekki að leita langt yfir skammt til að finna skemmtilegar gönguleiðir, en það getur þó verið erfitt að vita hvar skal byrja og hvar þær er að finna. Jónas Guðmundsson, gönguleiðsögumaður, landvörður og ferðamálafræðingur hefur varið ótal stundum á fjöllum og á göngu um náttúru landsins og nú hefur hann gefið út nýja bók, Gönguleiðir á höfuðborgarsvæðinu, þar sem hann fjallar um 30 gönguleiðir einmitt á höfuðborgarsvæðinu og nágrenni. Jónas kom í þáttinn í dag og sagði okkur betur frá þessum leiðum og bókinni.

Sumartónleikar í Skálholti hafa verið starfandi frá árinu 1975 og staðið fyrir tónleikahaldi í Skálholtskirkju á hverju sumri síðan. Hátíðin er sú elsta og jafnframt stærst sinnar tegundar á landinu og einn stærsti menningarviðburður sem fram fer á Suðurlandi yfir sumartímann. Benedikt Kristjánsson söngvari sagði betur frá hátíðinni í þættinum.

Lesandi vikunnar í Mannlega þættinum í þetta sinn var Sigrún Blöndal, kennari og deildarstjóri. Hún sagði okkur frá því hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Sigrún sagði frá eftirfarandi bókum og höfundum:

Ann Cleves og Shetland seríu hennar og sögupersónunni Veru Stanhope.

Lee Child og bækurnar um Jack Reacher

Stig Larsson og bækurnar um Lisbeth Salander

Det forsömte forår e. Hans Scherfig

Fornaldarsögur Norðurlanda

Hrólfssaga Kraka

Tónlist í þættinum í dag:

Sól mín sól / Anna Pálína Árnadóttir (Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson)

Styttur bæjarins / Spilverk þjóðanna (Egill Ólafsson, Valgeir Guðjónsson og Sigurður Bjóla Garðarsson)

Don’t Stop Me Now / Philharmonix (Freddie Mercury)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Eliza Reid, sagnfræðingur, rithöfundur og fyrrverandi forsetafrú. Við fórum með henni aftur á æskuslóðirnar í Ottawa í Ontario fylki Kanada, þar sem hún fæddist og ólst upp. Hún sagði okkur frá, tónlistarnámi, kórsöng, ferðalögum til Afríku og Asíu og þegar hún kom fyrst til Íslands. Svo fórum við með henni á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag og ræddum auðvitað líka um nýju bókina hennar Diplómati deyr.

Í matarspjallinu með Sigurlaugu Margréti í dag töluðum við um súkkulaðikökur, franskar súkkulaðikökur, skúffukökur og fleiri týpur.

Tónlist í þættinum í dag:

Allt í fína / Ragnar Bjarnason og Ragnheiður Gröndal (Karl Olgeirsson)

Hafið þennan dag / Hera (Hera Hjartardóttir)

What I Wouldn’t Do / Serena Ryder (Serena Ryder & Jerrod Bettis)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Fasteignamarkaðurinn er gjarnan í fréttum af ýmsum ástæðum. Fasteignaverðið og þróun þess, framboð á íbúðum,leiguíbúðum og nú síðast nýtt fasteignamat. Við ákváðum því að skoða aðeins hver er staðan á fasteignamarkaðinum í dag. Monika Hjálmtýsdóttir formaður Félags fasteignasala kom í þáttinn í dag og fór með okkur yfir sviðið og skoða stöðuna og hvert fasteignamarkaðurinn er að stefna.

Við fjöllum gjarnan um útivist og göngur, gönguleiðir og svo framvegis. Í dag forvitnuðums viðt aðeins um göngu og útivist sem eru öðruvísi, eða hvað? Hún kallast Leiðin og er vissulega ganga, en líka sviðslistaverk, þar sem þáttakendum, eða kannski frekar gestum, er boðið í performatífa pílagrímsgöngur á nokkrum stöðum á landinu, þar sem markmiðið er að rannsaka ferðalagið sem form. Steinunn Knúts Önnudóttir sviðslistakona kom í þáttinn í dag, en hún stendur að þessum göngum, og við fengum hana til að útskýra betur fyrir okkur þessar göngur.

Tónlist í þættinum í dag:

Veldu stjörnu / Ellen Kristjáns og John Grant (Ellen Kristjáns, texti Bragi Valdimar Skúlason)

Draumur / Bergþóra Árnadóttir (Bergþóra Árnadóttir, texti Steinn Steinarr)

Töfrabörn / Ragnheiður Gröndal (Ragnheiður Gröndal)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst um ME taugasjúkdóminn í dag og um sögu Björns Elí Jörgensen Víðissonar, en hann er 24 ára gamall og greindist með ME árið 2021. Það gæti komið einhverjum á óvart að hann hafi greinst svona ungur með ME, en þessi taugasjúkdómur getur þróast hjá einstaklingum á hvaða aldri sem er. Við tókum nýlega viðtal við Gunnar Svanbergsson sjúkraþjálfara sem glímir við ME í kjölfar langtíma Covid, en það hefur orðið algeng kveikja ME í kjölfar heimsfaraldursins. Björn Elí sagði okkur meira frá ME og sína reynslusögu í þættinum í dag.

Fyrsta alþjóðlega píanókeppnin á Íslandi fer fram í Salnum í Kópavogi í ágúst. Með því að halda keppnina hérlendis er verið að bjóða upp alþjóðlegan vettvang þar sem næsta kynslóð hæfileikaríkra píanóleikara á aldrinum 10-25 ára getur látið ljós sitt skína og byggt upp tengsl við annað tónlistarfólk og kennara alls staðar að úr heiminum. Nína Margrét Grímsdóttir píanóleikari og forseti WPTA samtakanna á Íslandi sagði okkur betur frá keppninni í þættinum í dag.

Við fengum svo póstkort í dag frá Magnúsi R. Einarssyni og í dag var komið að síðasta póstkorti Magnúsar til hlustenda og hann kvaddi hlustendur með því að segja aðeins frá ferli sínum hjá útvarpinu. Hann sagði líka frá því sem hann hefur verið að fást við eftir að fastri vinnu lauk fyrir einum sjö árum.

Tónlist í þættinum í dag:

Kartöflur / Sigurður Halldór Guðmundsson (Sigurður Halldór Guðmundsson)

Fjólublátt flauel / Bubbi Morthens (Bubbi Morthens)

Rigning og súld / KK (Kristján Kristjánsson, texti Eyþór Gunnarsson og Kristján)

Simple Pleasures / Blood Harmony (Ösp Eldjárn Kristjánsdóttir)

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við kynntum okkur í dag starfsemi Droplaugastaða hjúkrunarheimilis sem fékk alþjóðlega viðurkenningu síðastliðið haust og hvatningarverðlaun Velferðaráðs Reykjavíkurborgar á dögunum. Jórunn Ósk Frímannsdóttir, forstöðumaður Droplaugarstaða og formaður Öldrunarráðs Íslands kokm í þáttinn og sagði okkur frá starfseminni, hvað Eden heimili felur í sér, verðlaununum og því helsta sem er á döfinni hjá þeim.

Við heyrðum svo í Elísabetu Ögn Jóhannsdóttur, verkefnastjóra Hinsegin hátíðar á Norðurlandi eystra sem haldin verður 18.-22.júní. Þar verður fjölbreytileikanum fagnað og markmiðið er að auka sýnileika LGBTQ+ samfélagsins og byggja upp samfélag sem er opið og öruggt fyrir alla íbúa og gesti. Elísabet Ögn sagði okkur betur frá hátíðinni sem meðal annara öll sveitarfélögin á Norðurlandi eystra standa fyrir.

Svo var það lesandi vikunnar sem var í þetta sinn Hrefna Björg Gylfadóttir, stefnustjóri hjá Veitum. Hún sagði okkur frá því hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Hrefna sagði okkur frá eftirfarandi bókum og höfundum:

Not the end of the world e. Hanna Ritchie

The Hypocrite e. Jo Hamya

Patriot e. Alexei Navalny

Halldór Laxness og Han Kang

Tónlist í þættinum í dag:

Á skútunni minni / South River Band (Ólafur Þórðarson, texti Helgi Þór Ingason)

Brotin loforð / Bubbi Morthens (Bubbi Morthens)

Constant Craving / K.D. Lang (Mink og K.D. Lang)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Ásgeir Jónsson Seðlabankastjóri. Við ræddum við hann um lífið og tilveruna í dag.

Svo var matarspjallið með Sigurlaugu Margréti auðvitað á sínum stað, í dag hringdum við í Albert Eiríksson og þjóðhátíðarmaturinn var ræddur, enda 17. júní á þriðjudaginn.

UMSJÓN: FANNEY BIRNA JÓNSDÓTTIR