Maria Mendel,  profesorka związana z Uniwersytetem Gdańskim.

Pedagożka zajmująca się pedagogiką społeczną (publiczną) i rozwijająca “uprzestrzennioną” myśl edukacyjną - pedagogikę miejsca. W swoich badaniach porusza znaczenie partnerstwa edukacyjnego i współpracy środowiskowej. Interesuje ją - między innymi - animacja i edukacja społeczna, zaangażowanie obywatelskie, polityka publiczna w pedagogice, środowiska marginalizowane oraz praca socjalna. Analizuje relacje rodzina–szkoła–gmina, zastanawiając się nad tożsamością rodzicielską i rolą oraz miejscem rodziców w przestrzeni szkoły (jej kategorie “parental identity” i “parents’ spots in schools” funkcjonują w światowym obiegu). Jest jedną z pierwszych badaczek edukacyjnych angażujących przestrzeń, autorką koncepcji pedagogiki miejsca. Z tej perspektywy od lat bada podmiotowe sprawstwo, zjawisko pamięci zbiorowej i koncepcję miasta pedagogicznego. Ma za sobą liczne projekty badawcze, m.in. nagradzany „Wspólny Pokój Gdańsk. Ku miejskim modi co-vivendi”. Zajmuje się również dydaktyką akademicką, kształceniem studentów (wśród nich zagranicznych, w ramach cieszącego się ogromnym powodzeniem kursu  Solidarity) oraz doktorantów - na Uniwersytecie Gdańskim oraz gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Prof. Mendel swoją edukację i karierę badawczą związała z Trójmiastem — od liceum plastycznego w Gdyni-Orłowie po habilitację z nauk społecznych - potem profesurę tytularną w obszarze nauk humanistycznych - na Uniwersytecie Gdańskim. Karierę naukowo-dydaktyczną zaczynała jako nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 24 w Gdańsku, następnie pełniła funkcje wicedyrektorki ds. wychowawczych w SP nr 49 oraz dyrektorki I Społecznej Szkoły Podstawowej STO w Gdańsku (tę ostatnią, jedną z pierwszych w Polsce szkół niepublicznych, współzakładała w 1989 roku). W UG pracuje od 1989 roku, gdzie też pełniła liczne funkcje, między innymi prorektorki ds. kształcenia, wicedyrektorki i dyrektorki Instytutu Pedagogiki, kierowniczki Zakładu Pedagogiki Społecznej oraz kilku studiów podyplomowych, wśród nich studiów Animacji Współpracy Środowiskowej w kilku edycjach zrealizowanych z warszawskim Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL, kwalifikujących pierwszych w Polsce animatorów społecznych. Obecnie koordynuje prace interdyscyplinarnego zespołu w ramach studiów magisterskich Solidarity Studies, powstających w Instytucie Pedagogiki Wydziału Nauk Społecznych UG. 

Jest członkinią Naukowego Komitetu Doradczego Marie Skłodowska-Curie Actions – Innovation Training Network Solidarity in Diversity (SOLiDi). Prowadząc badania nad współczesnymi przestrzeniami demokracji i edukacji obywatelskiej, zawsze wiązała je z działalnością edukacyjną i animacyjną, za co od Instytutu im. Heleny Radlińskiej i Europejskiego Centrum Solidarności otrzymała tytuł Animatorki Solidarności Codziennie. Wielokrotnie nagradzana za swoją działalność, m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi, srebrnym Medalem Uniwersytetu Gdańskiego, medalami towarzystw naukowych w Gdańsku i Łodzi, medalem 100-lecia Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku,  oraz Złotą Odznaką Społecznego Towarzystwa Oświatowego. Laureatka Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza („Pomorski Nobel”) za „wybitne osiągnięcia w obszarze nauk społecznych, koncepcję pedagogiki miejsca i teorię miejsca wspólnego oraz wkład w rozwój badań nad przestrzeniami podmiotowości”.

Prof. Mendel pełni funkcje redakcyjne i naukowe w licznych czasopismach i komitetach: jest redaktorką naczelną „Rocznika Gdańskiego”, członkinią rad naukowych czasopism, np.: “International Journal About Parents in Education”, “Interdisciplinary Studies in Education & Society” (INSTED), “European Journal for Research on the Education and Learning of Adults” (RELA), “Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” (NOWIS), „Praca Socjalna”, „Pedagogika Społeczna Nova”, a także członkinią Editorial Advisory Board Bloomsbury Critical Education Series oraz Malta Review of Educational Research.

Autorka i współautorka wielu publikacji naukowych, w tym 35 monografii. Wśród nich m. in.:

• Pedagogiczna kultura przestrzenna: Między Wschodem i Zachodem. Szkice do nie(tylko)ludzkich wymiarów edukacji w antropocenie (współautorska z Justyną Pilarską) Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2025
• Eduwidma. Rzeczy i miejsca nawiedzone (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2020.
• Parent Engagement as Power (red.) Wydawnictwo UG & Wolters Kluwer, Gdańsk 2019.
• Pamięć i miejsce (współredagowana z Wiesławem Theissem) Wydawnictwo UG, Gdańsk 2018.
• Pedagogika miejsca wspólnego. Miasto i szkoła. Wydawnictwo Katedra, Gdańsk 2017.
• Miasto jako wspólny pokój. Gdańskie modi co-vivendi, (red.), Gdańskie Towarzystwo Naukowe. Instytut Kultury Miejskiej, Gdańsk 2015. 
• Tożsamość gdańszczan. Budowanie na (nie)pamięci (współredagowana z Alicją Zbierzchowską), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010.
• Społeczeństwo i rytuał. Heterotopia bezdomności. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.
• Pedagogika miejsca (red), Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław 2006.

Prywatnie prof. Mendel, wraz z mężem i zwierzakami, dzieli życie między dwa domy - w Gdańsku i na Kaszubach. Ceni zarówno życie w mieście, jak i spokój wsi. Bardzo lubi prace ręczne, w tym lepienie z gliny oraz malowanie na płótnie albo na czymkolwiek.

O czym rozmawialiśmy z prof. Marią Mendel?

• Czy umiemy żyć jak we wspólnym pokoju?
• Co się stało na gdańskiej Pohulance? 
• Jak zmiany klimatu wiążą się z pedagogiką?
• Jak skutecznie przekazywać wiedzę?
• Jakie jest nasze miejsce w świecie?
• Czy powinniśmy mówić również o tych “złych” historiach?
• Dlaczego nie powinniśmy pisać więcej książek?
• Czy musimy dzielić się po równo?
• Dlaczego teoria nie wystarcza?
• Czy akademickie “gadanie” ma sens?
• Czy da się przewidzieć wyniki badań?

LinkTree: ⁠https://linktr.ee/glosy_humanistyki⁠

Do usłyszenia! 🎙️

**********************************

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Społeczna Odpowiedzialność II”.