Kanow an seythen ma

Nowodhow an Norvys Keltek

Yn Kembra – Kannas Kembra

Ha Plaid Cymru ow solempnya kansblydhen a-dhia y fondyans yn mil, naw kans, pymp warn ugens, hwithrans nowydh gans YouGov a dhiskwedh parti hag yw an gwella kannas a-barth materyow Kembrek mes gans ober dhe wul hwath rag chanjya gwelyow koth a’y semlans poblek.

An hwithrans, dyllys y’n seythun ma a dhiskwedh moy ages hanter a’n dus yn Kembra dhe grysi bos Plaid Cymru an gwella parti dhe strivya a-barth Kembra, yn-mysk raglevoryon Lavur ynwedh, ha tressa rann a Withadoryon yw unnver. Plaid yw an parti gans an gwella semlans herwydh hwegh ha dew ugens kansrann a’n poblans.

A-gynsow, yn-dann hembronkyans Rhun ap Iorwerth, an parti re junyas gans Lavur yn meur a sojetys a bolisi, hag an gwelboynt ma re ystynnas y skoedhyans dres y sel kresel hag a-dro dhe dhew dressa rann a raglevoryon Lavur a wel Plaid yn posedhek. Pella hwath, a-dro dhe ugens kannsrann a raglevoryon Gwithadorek ha Daswrians a leveris an keth.

Yn unn mater yn arbennik, gwarthevyans Plaid yw anchalenjys; onan ha tri ugens kansrann a dus a grys bos ev an gwella parti rag aga yeth, dekweyth moy ages myns neb parti arall. Ha pella; peswar ugens kansrann a grys bos dhe-les dhe’n parti an yeth hag eth ha tri ugens a lever bos dhe-les dhodho tus genys yn Kembra.

Yn konter dhe’n traow ma, yma profyans nag yw Plaid pur dha gans materyow a bolisiow haval orth erbysieth, omynvroans ha gonisyow-yeghes, hag yma chalenj y’n nessa etholans yn dew vil hwegh warn ugens dhe gennertha orth tus dhe dybi bos Plaid krev lowr gans an materyow ma may hyll ev governa Kembra.

Yn Iwerdhon – RTE

Kannas Gaeltacht Sinn Féin, Aengus Ó Snodaigh, re bysis kuntelles ynniadow gans awtourita Ollscoil na Gaillimhe rag kusulya a-dro dhe studh Yeth Iwerdhon y’n pennskol. Mstr. Ó Snodaigh a leveris bos diswaytys an gemmynieth a gews Iwerdhonek der appoyntyans a lewydh na yll devnydhya Iwerdhonek y’n pennskol diwyethek unnik yn Iwerdhon y’n kynsa tro a-ban veu fondys an Stat.

Y’n seythun usi passys, Ollscoil na Gaillimhe a ordenas appoytyans a brofessor David J Burn a Newcastle yn Pow Sows avel y beswardhegves lewyer. Hemm yw an kynsa tro a-dhia mil, naw kans hwegh warn ugens ma nag esa lewyer diwyethek dhe’n pennskol, ha Sinn Féin a lever bos hemma ‘kamm bras war-dhelergh’ yn dasserghyans a Iwerdhonek ha’n Gaeltacht.

Yn-medh Mstr. Ó Snodaigh: ‘Re bo sewen bras dhe Brofessor Burn yn y soedh nowydh mes klerder ynniadow yw res rag an gemmynieth a gews Iwerdhonek.’ Yn mil, naw kans hwegh warn ugens, an Governans y’n termyn na a wrug ambos laghel bos res den diwyethek y’n soedh, mes yn dew vil ha seytek an ambos na a veu gorfennys.

Kannas Conradh na Gaelige, Róisín Ní Chinnéide, a leveris: ‘Y fydh res an pennskol y honan dhe dhiskwedhes y omrians dhe dhiogeledh an Yeth. Mar ny yll gul meni aga negys gans soedhogyon an pennskol yn Iwerdhonek, res yw dhe wovynn mar kyll pesya an pennskol dhe leverel bos ev diwyethek yn hwir.’

Sinn Féin re wovynnas an pennskol dhe brovia styryans a’n pyth a wra pennskol diwyethek.

Yn Alban – STV

Syrr David Attenborough, nownsek ha peswar ugens bloedh, re ros hanow dhe’n kynsa erik a veu genys yn neyth a Er Owrek a veu dros yn Alban avel rann a argerdh dhe witha an eghenn.

An hanow a ros ev dhe’n edhen o ‘Princeling’ yn Sowsnek hag ev a leveris bos hemma arwoedh a wovenek rag dasserghyans an eghenn. Ev a leveris ‘keslowena dhe’n dus oll a wrug rann dhe weres gans dineythyans a’n er owrek yowynk ma. Pur boesek yw dhe leverel yn ughel bos an sewena ma siwyans an skoedhyans a dhegemmersyn ni a-dhiworth an gemmynieth, kesparethow, oberoryon hag ordenoryon. Ni a woer i dhe vos yntannys ynwedh dre’n nowodhow hedhyw ha ni a wayt oberi gansa i ha tus nowydh dhe dhrehevel agan sewena.’

Kadoryer an ragdres, Michael Clarke, a leveris: ‘Pes da dres eghenn on ni dhe dhynnerghi Princeling hag y fia da genev aswonn gras dhe Syrr David Attenborough, hag oll a’gan kesoberoryon ha skoedhoryon rag aga gweres dhe wul an hwarvos a-vri ma.’

Yn Manow – Manow Hedhyw

Deg warn ugens ragdres re beu dewisys rag bos rann a dowlenn veur rag solempnya Yeth Mannow nessa blydhen.

An dowlenn yw henwys Treisht hwegh warn ugens, hag yth yw rann a Blein ny Gaelgey – Blydhen Yeth Mannow dew vil hwegh warn ugens.

Alusennedh Gonisogeth Mannow re dhewisis an tybyansow wosa degemmeres moy ages peswar ugens profyans a-dhiworth tus, negysyow, ha bagasow kemmyniethek. I a lever an siwyans o kemmysk golusek hag awenek a dybyansow rag aweni tybyansow nowydh a-dro dhe Vanowek.

Pub ragdres a vydh degemmeres pymp kans peuns rag y skoedhya. Yn mysk an tybyansow yw traow haval orth; Lymnansow yn spasow poblek a dhevnydh an Yeth, kanow nowydh rag keuryow skol, ilow yn skolyow meythrin, fentenyow nowydh rag stevellow-klass yn skolyow, podkastow rag tus yowynk hag dyskansow warlinenn.

Doktour Breesha Maddrell, lywydh Gonisogeth Mannow a leveris: ‘Pes da en ni yn hwir dhe weles profyansow a-dhiworth meur a dus na wrug omvyska y’n Yeth kyns hag i awenys gans tybyans a Vlydhen rag Yeth Mannow.’

Nowodhow an Seythen

Yma finweth isella nowydh dhe rannow fordh veur yn Kernow rag may fo gwellhes salowder.

The post An Radyo 037 – Warlergh An Oriant appeared first on An Radyo.

Kanow an seythen ma

Nowodhow an Norvys Keltek

Yn Kembra – nation.cymru

Kaskyrgh re beu lonchys rag treylya skol eskesys yn Kembra North yn klavji kemmyniethek pur dalvosek.

Konseloryon Plaid Cymru, Marc Jones ha Carrie Hooper, a wrug gelwel dhe dhasnowydhhe an drehevyans avel rann a gaskyrgh ledanna dhe wellhe gonisyow-yeghes. An dhew anedha re leveris bos tybyans da Kessedhek Yeghes Pennskol Betsi Cadwaladr ha Konsel Wrecsam dhe oberi warbarth rag surhe termyn a dheu an drehevyans.

I a lever klavji nowydh dhe lehe gwask orth Klavji Wrecsam Maelor ha gul dyghtyans yn-mes rag tus nag yw res dhedha bos yn gweliow dyghtyans ynniadow.

Mr Jones, ledyer Plaid Cymru yn Konsel Wrecsam a leveris: ‘An tir ha’n drehevyans orth An Kelliow re bia gesys der moy ages degblydhen hag yth esa meur a dhysmygyans a-dro dhe dhevnydhyans nowydh a’n tyller. Towlennow pals re beu gesys ha nyns eus sin vyth a dravyth ow pos gwrys gans an le hag usi yn kres an dre ha pur a-vri. Yn kettermyn, ni a woer bos meur a wask orth klavji ollgemmyn y’n ranndir, Maelor, ha rann an gwaskedh yw fowt a spasow y’n gemmynieth rag gwaya tus yn-mes diworth gweliow ynniadow.’

Konselores Harper a geworras: ‘Y fia chalenjyow dhe ragdres a’n par ma, yn apert. An kynsa kostow a via ughel – yma ragdres rag tyller a’n keth eghenn y’n Rhyl ha kost a henna a vydh a-dro dhe gans ha dew vilvil peuns – mes hemm yw kevarghow a arghans yw res dh’y wul y’gan kemmyniethow. An chalenj bras arall yw dhe gavoes klavjioresow lowr rag klavji nowydh, ha ni a grys bos tybyans da dhe oberi gans Pennskol Wrecsam rag provia soedhow der aga stusow.’

An drehevyans o skol ynter mil, naw kans nownsek warn ugens ha dew vil ha pymp. Nebes tybyansow re beu profys dh’y dhevnydhya mes ny sewenis travyth bys dhe’n termyn ma.

Yn Iwerdhon – RTE

Kovadh y’n Norvys Guiness nowydh re beu gwrys yn Fleadh Cheoil na hEireann yn Wexford y’n vlydhen ma rag an brassa band ceili y’n norvys. Mil hag etek ilewydh a-dhiworth an Norvys oll a wrug rann y’n assay dhe Bark Wexford. An brassa band kyns o tri hans peswar ha dew ugens den hag y feu grwys yn few y’n Diskwedhyans Diwedhes Diwedhes dhe’n pympthegves a vis Meurth dew vil peswar warn ugens.

Eseli an brassa band nowydh a dheuth a-dhiworth Amerika, Pow Frynk, Kanada ha Nihon keffrys hag Iwerdhon.

Yn mysk an maynys-ilowek yth esa pibennow, krowdys, karjellyow, banjos, giteryow, mandolynow, tabouryow ha pibennow uileann. An band a senis Polka Wexford, Polka Gaelscoil, ha’n Adamant Byghan.

Herwydh an dus owth ordena an assay, an pibenn sten o an mayn-ilowek a veu devnydhys y’n moyha. Hag y’n blydhen usi passyes Kovadh an Norvys a veu terrys rag an brassa niver a bibennow-sten senys yn unn prys orth dew vil pymp kans a ilewydhyon, ynwedh y’n Fleadh Cheoil na hEireann yn konteth Wexford.

Yn Alban – An Gannas yn Alban

Ha ni ow klappya a-dro dhe’n Fleadh yn Wexford, pymp den Albanek a waynyas piwasow ena.

Phil Westwell a dhiworth Motherwell a waynyas kesstrif pibenn-sten rag tus dres etek bloedh. Dominic Smith a dhiworth Glasgow a waynyas an kesstrif rag senoryon Mandolyn le ages dewdhek bloedh. Alexandra Smith a-dhiworth Glasgow ynwedh a waynyas kynsa piwas y’n kesstrif Pibenn-Sten ynter dewdhek bloedh ha pymthek bloedh, hag Isla Maloy a waynyas an piwas Piano y’n keth bagas-bloedh ha Beth McAlaney a dhehwelas y’n Alban gans kynsa piwas y’n kesstrif Krowd yn-dann dhewdhek bloedh.

Keffrys ha’n pymp den a waynyas piwasow kynsa, trydhek den Albanek erell a waynyas piwasow erell.

Nyns yns i an kynsa dus Albanek dhe waynya y’n Fleadh. Y’n hwarvos yn dew vil peswar warn ugens Band Keskerdhes Sen Roch a-dhiworth Glasgow o an kynsa band yn-mes Iwerdhon dhe waynya kynsa piwas y’ga hesstrif.

An Fleadh re dennas tus a-dhiworth a-dreus an norvys a-dhia an pympes degblydhen hag y’n vlydhen usi passys yth esa moy es hwegh kans ha hanter kans mil a dus. An ordenoryon a dhismyk bos moy ages henna y’n vlydhen ma.

Yn Manow – Radyo Manow

An RNLI yn Douglas a elwis orth tus a’n poblek dhe wul wolkomm bras rag aga skath-sawya nowydh y’n nawves a vis Est. An skath nowydh henwys an ‘Betty Huntbatch’ a yll gwaya orth toeth a-dro dhe bymp warn ugens mildir-mor y’n our, hag y fydh hi ynkressya salowder hag iselhe termyn-gorthybi a-dro dhe Dhouglas ha’n arvor yn hy ranndir.

An skath-sawya a glass ‘Trent’ yw an skaffa skath bythkweth yn Douglas, ha hia a veu provys dre’n vyaj dhe Dhouglas a-dhiworth Aberfal, dre Milford Haven ha Holyhead ha meni bodhek ow provya an skath yn studhow divers, y’ga mysk gweres gans kudynn y’n mor a-dro dhe Gembra Soth.

Nowodhow an Seythen

Tewlys-mes gans Konsel Kernow yw towlow drehevel kodhennow-triga dhe bobel yowynk diannedhys yn Truru.

The post An Radyo 036 – Towlen speshyal bardhonieth appeared first on An Radyo.

Kanow an seythen ma

Nowodhow an Norvys Keltek

Yn Kembra – Nowodhow diworth Kembra.co.uk

Yma’n Eisteddfod Genedhlek ow tos yn Wrexham, hag y’n vlydhen ma an solempnyans a wonisogeth a vydh junys gans solempnyans a negysieth, gans hwarvosow dhe gennertha an nessa henedh a negysyon Gembrek.

Dew vagas skoedhys gans Governans Kembra; Negys Kembra ha Tybyansow Bras Kembra a wra towlenn seythun hy hirder gwrys dhe weres nerthhe an nessa henedh a ledyoryon negys. Pub dydh ynter an nessa ha’n nawves a vis Est y fydh obervaow, bagasow hwithra, ha kestrivow y’n stallow hwegh kans naw warn ugens ha hwegh kans deg warn ugens, owth oberi gans unn thema pub dydh, awen bysyel ha negys yowynkneth y’ga mysk, hag oll anedha gans yeth Gembra ha’y devnydhya yn negys orth hy kres. Onan a’n moyha gwaytys anedha a vydh hwarvos Te ha Hwithrans yn dy’Sul tressa a vis Est, ow hwithra an fordhow may hyll an yeth lewya tevyans negys. Yn mysk arethoryon y’n hwarvos ma y fydh Angharad Gwyn, fondyer an negys ‘Adra’, Megan Llyn, fondyer a’n negys ‘Amdanat’ ha Maiwenn Berry, pennsoedhek ‘Menter Iaith Fflint a Wrecsam’.

Yn dy’Lun an peswara, Liam Kurmos ha Siôn Huws a vydh hwithra devnydhyans AI yn negys der perthyans keswayek VR.

Unn ughboynt y’n seythun a vydh an Kesstrif Tybyansow Negys, ha dredho tus a yll leverel aga thybyansow, gans pewas rag an gwella tybyans, hag a vydh gwrys y’n solempnita kurunyans dhe’n diwettha dydh.

Yn Iwerdhon – RTE

Yma’n dreveglos Castebridge yn konteth Wexford ow solempnya y gevrenn dhe Lyver Kovadhow Guiness y’n vlydhen ma rag solempnya y degves ha tri ugens bloedh. Castlebridge yw genesigva an lyver ha lewyer an negys, John Ryan, a styryas an fordh may feu genys an tybyans: ‘Yn mil, naw kans unnek ha dew ugens, lewyer Guiness, Syrr Hugh Beaver, a dheuth omma rag prena hopys rag an bragti. Ev eth gans bagas a dus erell dhe denna gam ha dadhlans a dhallathas a-dro dhe’n skaffa edhen-gam yn Europa. Digelmyans an dadhel o dhe wul lyver a wirvosow rag digelmi neb argyans y’n termyn a dheu a-dro dhe vateryow a wirvosow.’

Rag solempnya y dhegves ha tri ugens bloedh, yma’n dus a Castlebridge owth assaya kavoes unn dasskrif dhe’n leha a bub dyllans re beu dyllys. Nyns yw kowlwrys aga huntell hwath; yma fowt a vil, naw kans, seytek ha dew ugens, tri ha tri ugens ha peswardhek ha tri ugens, mes yn mysk kans ha hanter kans milvil anedha re beu gwerthys, sur yns i i dh’aga havoes wor’tiwedh.

Medras an assay yw dh’aga displetya oll warbarth yn lyverva Chi Castlebridge.

Ughpennskrifer, Craig Glenday, a leveris: ‘Y’n vlydhen usi passys ni a werthas a-dro dhe dhew vilvil lyver, hag yma a-dro dhe vil assay pub mis yw dannvenys dhyn rag gul kovadhow. Hugh Beaver a aswonnis bos tus oll a-dreus an pow owth argya a-dro dhe draow divers hag yth esa edhomm a lyver a neb eghenn. Yth esa ev ow tysmygi fordhow nowydh dhe varghasa an korev hag ev a worras an dhew dybyans warbarth. Ev a gavas Norris ha Ross McWhirter yw gevellyon, gans kov skeusennek, hag i a dhellos an kynsa dyllans. Yn kynsa, an lyver a veu res heb kost dhe a-dro dhe dheg ha dew ugens mil a dhiwottiow y’n UK mes an lyvrow a veu ledrys yn fenowgh, ytho i a dybis bos tybyans da dh’y wertha. Rannow an moyha a-vri y’n lyver yw rannow korf-denel (drefenn bos korf dhyn ni oll) hag enevales-dov. An rann a janj an lieskweyttha yw an kottha den (awos skila apert). Meur a’n rannow yw gwrys ow siwya gisyow arnowydh hag an lyver yw skeusenn dhe-les a’n norvys awos henna.’

An lyver o niver onan yn Amazon y’n Nadelik usi passys ha dyllys yn yethow divers, an nowyttha y’ga mysk yw Mongolek ha Koriek.

Yn Alban – STV

Ilowydhyon Albanek yowynk a vydh seni yn Berlin y’n seythun ma avel rann a oberenn gans Governans UK dhe avonsya gonisogeth Albanek ha tenna kevarghow keswlasek.

Eseli Bagas-Ilewydhyon Yowynk Kennedhlek a Alban ha’ga gwrythyer-unnik ow kodriga, Ryan Corbett, a vydh seni yn hwarvos-hansel negys ha governans, dhe drigva Kannas Predenek, dre dhyghtyans Skrifennyas Alban, Iain Murray, ha kannas an UK dhe Almayn, Andrew Mitchell. An hwarvos-hansel a vydh arghesys gans dew vil seyth kans peuns a-dhiworth arghas Merk Alban gans Soedhva Alban.

An hwarvos henwys ‘Symfoni ha Selsik’ a vydh diskwedhes ilow albanek ha gwestoryon ow tybri eghek, hagys, podin du, ha skons aval-dor. Gwrys yw an hwarvos gans Soedhva Alban rag brashe ‘Merk Alban’, owth avonsya askorr ha gonisogeth albanek rag assaya lewya wra-rag tevyans erbysiethek.

Mr. Murray a leveris: ‘Bagas-Ilewydhyon Yowynk Kennedhlek a Alban a dhiskwedh nebes a’gan gwella roas. Splann yw genev

i dhe alloes dos genev yn Berlin. Amkan ow haskyrgh ‘Merk Alban’ yw dhe wertha oll yw an gwella a-dro dhe Alban dhe’n norvys rag kennertha esporthow ha kevarghow war-ji yn Alban, ha pes-da ov ni dhe alloes arghasa an hwarvos ma yn Berlin.’

Dre’n vyaj a dhew dhydh, Murray a vydh metya gans soedhogyon Almaynek, y’ga mysk, Michael Meister, Menyster a-barth keskommunyans ynter an Stat ha Ranndiryow Keffrysek, hag ynwedh kannasow a’n hwetek ranndir keffrysek.

Ev a vydh vyajya dhe Eynda ha Sweden ynwedh avel rann an dowlenn ‘Merk Alban’.

Yn Manow – Manow Hedhyw

Yeth Mannow o a-vri y’n seythun usi passys yn ‘Skol an Hav’ Gonisogeth Mannow, hag yw hwarvos dre’n hav may hyll studhoryon dyski traow a-dro dhe wonisogeth Mannow ha’y yeth yn arbennik.

Y’n vlydhen ma an hwarvos a dennas moy ages deg ha dew ugens den a-dhiworth eth pow, y’ga mysk Amerika ha Pow Swis, hag tus a-dhiworth an UK ynwedh.

Gwrys veu yn Pil ha Sen Jowan ynter an kynsa warn ugens ha pympes warn ugens a vis Gortheren gans pymp dyskans.

Nowodhow an Seythen

Y fydh Konsel Kernow ow hwithra possybylder a wertha y vargenyow tir rag sawya mona.

The post An Radyo 035 – Ray Chubb remembers Craig Weatherhill appeared first on An Radyo.

This week – Gol Keskeltek an Oriant.

Kanow an seythen ma

Nowodhow an Norvys Keltek

Yn Kembra – BBC Kembra

Argerdh etholans a Arghepskop a Gembra nowydh re dhallathas. Kyns Arghepskop Andrew John a dheklaryas y ervirans dhe omdenna dhe’n seythves warn ugens a vis Metheven hag ev a vydh omdenna avel Epskop a Vangor ynwedh dhe’n kynsa warn ugens a vis Est. An den a’n siw a vydh an pymthegves den gans an titel, dewisys a-dhiworth an epskopow Kembrek usi ow servya y’n eur ma. An kollji etholansek a vydh omguntell yn eglos Sen Pierre yn Chepstow hag an argerdh a vydh pesya kemmys ha tri dydh.

An Epskobow usi yn-dann vreus yw; Gregory Cameron, epskop Sen Asaph, Cherry Vann, epskop Monmouth, John Lomas, epskop Swansea ha Brecon, Mary Stallard, Epskop Llandaff ha Dorrien Davies, Epskop Sen Dewi.

Rag erghi an kas, pub a’n hwegh epskobeth a wra etholi y’n kollji etholansek keffrys tri kloerek ha tri den leg yw eseli an gemmynieth gryjyansek, mes nyns yns i tus kloerek. An epskobow yw eseli an kollji ynwedh mes neb epskop yw henwys avel ombrofyer a wra y asa.

Res yw dhe neb den henwys kavoes diw dressa rann a raglevow an kollji rag bos etholys avel arghepskop. Mar ny vo gwaynyer vyth wosa bos gwrys an etholans, an argerdh a dhalleth arta. Wosa bos etholys an arghepskop nowydh, an den a vydh tronys y’n penneglos-tre yn dydh a dheu.

Yn Iwerdhon – RTE

Yth esa milyow a dus war stretow Galway a-gynsow rag gweles onan a’n brassa diskwedhyansow gwariva-stret a’n Fest Artys blydhynyek ena.

“Microcosmos” gans an bagas Frynkek Planete Vapeur a wrug keskerdh a hwesker kowrek ow kul hyns der gresenn an sita avel diskwedhyans a’n brassa a’n solempnyans a artys ha gonisogeth yn Iwerdhon West. An diskwedhyans a veu gwrys dhe hwegh eur hag arta dhe naw eur hanter.

Res yw dhe’n fest gul devnydh a dhrehevyansow gwag rag y dhiskwedhyansow drefenn nag eus spas arbennik vyth rag diskwedhes artweyth y’n sita, mes an fordh na a’y wul a wra gwedhynder dhe’n fest ynwedh. Y’n vlydhen ma, keffrys ha’n Tylder Bras diskwedhva rag ilow, yth esa tylder nessa drehevys dhe amal Avon Korryb. Y’n tylder ma, seyth kans kador, yth esa diskwedhyans sirk ‘No Fit State’ henwys Kudhgisyans, gans lappyoryon ow kul diskwedhyans marthus ow kregi ughel y’n ayr a-ugh an woslowysi.

Lywyores an diskwedhyans, Firenza Guidi, a leveris hi dhe gavoes awen dhe sevel ‘No Fit State’ wosa godriga orth Fest an Artys yn blydhynyow a’n ethves degblydhen, hag yma omglewes dhedhi bos dehweles yn Galway haval orth ros ow treylya yn kylgh dien.

Yn Alban – The Scotsman

Pilenn Fest Dinedin a vydh dalleth y’n ethves war ugens tro y’n kynsa a vis Est, ha Laura Corcoran, hanter an gweythres dewblek ilowek ‘Frisky and Mannish’ a vydh gul areth rag dalleth an fest. I re wrythyas y’n Pilenn a-dhia dhew vil ha naw hag yn hy areth, Laura a vydh kewsel a-dro dhe’n lettyansow yw kevys erbynn gwrythya wosa dineythi fleghes, keffrys ha matter a fowt a skentoleth yn mysk tus a yll synsi attendyans goslowysi yn norvys warlinenn wosa an pandemek.

Hi a leveris: ‘Avel gwrythyer, y hyllir mires orth an Bilenn y’n fordh ma na vo chons dh’y wul yn kyrghynnedhow artweythek erell awos braster ha myns a’n ober usi omma, ha’n diverseth anedha. Wosa hwithra ranndiryow a-vri an diwysyans y hyllir gweles an fordh mayth oberons i. Wosa gul agas ympynyon yn fordh a dybi yn preusel, an palster a wodhvos ha hwithrans usi omma yw par dhe M.A. hag an kost yw a-dro dhe’n keth. Yma’n Pilenn omma ragowgh avel trenyans pur dynn.’

Hi a wrug gwarnyans bos gis nowydh rag gesyoryon ha didhanoryon dhe wul omdhiskwedhyansow warlinenn hepken, hag gul arghans dredha i dre dhevnydhya fordhow haval orth TikTok, hag yma fowt a dus lemmyn a yll synsi attendayns a woslowysi vew. Hi a leveris: ‘An gevrenn ma ynter gwrythyer ha goslowysi yw neppyth yw aswa skentoleth seulabrys.’

Yn Manow – Radyo Manow

Towl dhe dhrehevel delow kowrek a Vyghtern Orri dhe dir a-dal Bre Tynwald re beu degemmerys gans an kessedhek-devisya yn tien yn despit dhe vos kommendys rag naghans kyns.

An delow golowys a vydh nebes le ages tri meter y hirder ha onan poynt eth meter y les. Y fydh ev diskwedhes Myghtern Orri gans y gledha yn y woen ha’y vregh a dhyghow ystynnys, ha gwisk gwiw herwydh skians yw selys orth hwithrans an moyha nowydh, hag ev a vydh gorrys war selven skrifys gans hanow an myghtern yn Gwydhelek Mannow ha Sowsnek ha dre dhevnydhya runyow ynwedh.

Istorior Charles Guard a gewsis rag skoedhya an ragdres ha leverel bos arwoedhyek a ertach ankrydor mor a’n ynys.

Y fydh plat ynwedh gans derivadow a-dro dh’y vri istorek, ow leverel manylyon a-dhiworth Lyvrow a’n Myghternyow a Vannow ha’n Ynysow hag yw kovheans istorek a-varra y’n istori Manow.

Ny veu diswedhys kost dysmygys an delow, mes leverys veu dhe Radyo Manow an delow dhe vos arghesys ‘yn privedh’ yn le a dhevnydhya arghans poblek.

Achesonyow rag y skonya a veu gwrys gans Ertach Kennedhlek Manow yn unn leverel nag esa gwrys hwithrans hendhyskoniethel a’n tyller.

Degemmerys o an towl yn-dann worholethow a-dro dhe wolowys ha hwithrans hendhyskoniethel.

The post An Radyo 034 – Gol KesKeltek An Oriant appeared first on An Radyo.

Y fydhyn ow klappya gans Jenefer Lowe a’n Gool Oriant nessa seythen. Byttegyns, an prys ma, ni a gews yn kott war an gool.

Kanow an seythen ma

Nowodhow an Seythen

Eth person re beu dalghennys gans an kreslu war grysyow penneglos Truru yn unn skodhya Gwethres Palastin.

Nowodhow an Norvys Keltek

Yn Kembra – BBC Kembra

Kaskyrgh rag sawya chapel istorek may feu kenys y’n kynsa tro an hymna Cwm Rhondda yn Nadelik mil, naw kans ha seyth, re wrug ogas hanter an arghans yw res. An diwettha servis a veu gwrys yn Capel Rhondda yn Hopkinstown ogas Pontypridd, Rhondda Cynon Taf, yn mis Kevardhu dew vil peswar warn ugens wosa an niver a dus esa ow tos dhe’n servisyow dhe lehe.

Lemmyn an chapel yw Kovskrifys Gradh 2, re beu profys a werth gans Kesunyans Besydhoryon a Gembra orth pris a seyth ha dew ugens mil peuns.

Mes yma preder dhe dus deythyek an drehvyans istorek ma dhe vos kellys dhe avonsyer, hag i a vynn y sawya avel spas rag aga hemmynieth.

An kaskyrgh a veu dallethys gans Rhian Hopkins a devis yn Hopkinstown ha hi a leveris: ‘An drehevyans yw pur a-vri yn istori Kembra hag yth yw trist bos res degeans anodho dhe wul dhe dus aswonn y boesekter y’n gemmynieth.’ Hi a dhallathas folenn yn Crowdfunder ha leverel anedhi: ’Dell hevel yma skoedhyans a-dhiworth meur a dus y’n gemmynieth ma keffrys ha tus diworth tylleryow erell oll a-dreus dhe Gembra. My a siwyas ow lev ow holonn ha gul post yn Facebook hag an dra a wrug pell-ergh.’

Hi a leveris orth BBC Kembra nag esa hwans dhedhi gweles bos prenys an chapel gans nebonan a-dhiworth tyller arall ha leverel bos own dhedhi dre’n pris isel. Hi a leveris: ’Rag kevarghewyer-drehevyans, an pris yw ogas travyth. Ny via da genev dhe weles y vos treylys yn rannjiow, mes y studh yw nebes drog ha res yw nebes ewnheans. Mes y fia gwell genev ev dhe vos devnydhys gans an gemmynieth.’

Wosa peswar dydh an kaskyrgh re wrussa moy ages tri warn ugens mil peuns hag yma govenek dhe wul kesprofyans gans bagasow teythyek.

Yn Iwerdhon – Irish Times

Yma ragdres ow pos gwrys gans Konsel Konteth Fingal rag eylgylghya maynys ilowek nag usi ow pos devnydhys namoy.

An Ragdres Dasseni Maynys re ewnhasa a-dro dhe dri hans, deg ha tri ugens a vaynys ilowek bys y’n termyn ma herwydh an Konsel.

Ha nyns yw amkan an ragdres dhe gavoes tre nowydh ragdha hepken, mes ynwedh dh’aga dasnowydhhe avel nowydh hag ystynna aga bewnans dhe-les.

I a yll degemmeres brassa rann a vaynys, maynys ha dafar tredanek y’ga mysk, mes ny yllons i degemmeres traow bras haval orth pianos.

Kannas an Konsel a leveris: ‘An gemmynieth re beu pur hel. An re a dhegemmeryn ni a’n moyha yw giteryow, krowdys ha bysowegi. I yw pur dha yn mysk dyskyblon yowynk hag es yw dhe gavoes tre nowydh ragdha. Yma nebes moy anusadow, haval orth Korn Frynkek a-gynsow mes henn o gorbassys pan dhegemmersyn ni bern a dhiworth band-keskerdhes teythyek hag ynno hirgern, saksophonys, tollgern ha kessonell keffrys. Yntanus ha nebes tanow yth o.’

An tybyans a-dryv an ragdres yw ‘erbysieth kylghyek’ a wra lehe skoell dre dhasdevnydhyans didorr a fentenyow erbynn erbysieth linyek usadow a ‘gemmer-gul-skoellya’.

Pub mayn-ilowek yw res dhen argerdh yw hwithrys, glanhes hag ewnhes kyns bos dasdevnydhys. I a yll igeri hedhas dhe ilow rag an re na yll kavoes hedhas dhe ilow yn fordh arall.

Yn Alban – STV

John Swinney, Kynsa Menyster Alba re ambosys ev dhe ‘dreylya yn ughel an tes’ yn-dann Wovernans UK rag gasa nessa isetholans a-dro dhe anserghogeth avel rann y dhiwettha strateji.

Hag ev ow skrifa y’n paper-nowodhow ‘An Kennedhlek’ dy’Gwener, ev a ambosas ynkressya skoedhyans rag an tybyans Alban dhe asa an UK ha gul poeslev bos a-vri an dus a skoedh anserghogeth dhe skoedhya an SNP yn etholans Hollyrood y’n vlydhen a dheu.

Yma nebes gwask war Swinney wosa koll an SNP yn mis Metheven yw passys y’n isetholans Hamilton, Larkhall ha Stonehouse, hag yma fordh dhe ynkressya bri an SNP dre dhrehevel skoedhyans a’n herdhyans war-tu hag anserghogeth.

Ev a skrifas: ’An re a skoedhyas anserghogeth yn dew vil ha peswardhek a welas bos Breten terrys y sel, ha ny yll Westminster kowlwul aga hunrosow ha gorvynnow. Ha lemmyn an prys re dheuth dhe wul neppyth yn y gever. Mes ynwedh, y fydhav vy ynnia orth tus nag o unnver gans gwaynyow a anserghogeth yn dew vil ha peswardhek dhe weles studh Breten hedhyw ha gul gwelboynt dihaval. Res yw dhyn ynkressya gwask a-dro dhe wirvosow kennedhlek selvenel Alban. Y’n nessa Senedh ni a vydh drehedhes studh may ma milvil tus a yll ragleva neb o re yowynk y’n diwettha tro, poken nyns ens i genys hwath. Henedh re bassyas lemmyn yn kler. Termyn gwiw yw rag chanj a vydh gul dihevelepter da rag Alban, dalleth nowydh yw res dhyn dhe-wir.’

Yn Manow – Manow Hedhyw

Bagas a-dhiworth Manow a wra vyajya dhe Vreten Vyghan y’n mis Est ma rag gul rann y’n peswardhegves ha dew ugens Fest Keskeltek yn Lorient, an fest an brassa y’n norvys a wonisogethow Keltek. Ynter dy’Gwener an kynsa a vis Est ha’n degves a vis Est, gwaytys yw an fest dhe denna ogas milvil a dus dhe sita Lorient.

An thema y’n vlydhen ma yw Kenderwi Amerikanek rag diskwedhes usys a dus an keskerans a-dreus dhe’n Atlantek.

Ow mos a-dhiworth Manow y’n vlydhen ma yma’n bagas artys diskwedhes Skeealyn Vannin, an bagas gwerinek Smooinaght Mie, DJ Cheumooie, ha artweythores welesek Rosie Watson. Ynwedh Isla Callister a vydh gul rann yn Celtic Odyssée niver Peswar, diskwedhyans kesoberek gans ilowydhyon a’n norvys Keltek oll.

The post An Radyo 033 – Tro ha’n Oriant appeared first on An Radyo.

Yma y’n dowlen an seythen ma:

Kanow an seythen ma

Nowodhow an Seythen

Esel Senedh Sen Stevan dhe Gammbronn ha Resrudh, Perran Moon, re leveris gwarnyans dh’y wovernans awos an polisi digresennans.

Ev a vynn ethola erbyn Laghen Digresennans Pow Sows mar kwra kesunya Kernow ha Dewnens.

Ev a lever bos edhom a laghen digresennans Kernow a’y honan.

***

Bagas punk Bob Vylan a vydh ow seni yn Kernow nessa mis wosa sorr erbyn performyans yn Gool Glastonbury.

Ny vynn an bobel ow restra Boardmasters gasa an bagas dhe goodha kynth esa garm dhyworth Bob Vylan ow leverel “mernans, mernans dhe’n IDF”… henn yw Fors Difresya Ysrael.

Y fydh bord kummyasow Konsel Kernow ow kul taswel kummyas Boardmasters awos bos tewlys an bagas hwath.

***

Yth esa dyfyk dowr dhe Enys Bryher an seythen ma awos piben derrys.

Dowr Soth West a dhanvonas jynner neb a wrug oberi dres an nos may fe ewnhes.

Peswar ugens person yw trigys war an enys – byttegyns, yma kemmys moy a bobel ena ow kodriga avel havysi.

***

Res vydh treghi dhe’n dor teyr limwedhen yn Aberfala.

Konsel Kernow a lever bos res pores dhedha y wul awos devar laghyl.

Yth esa lies person y’n dre ow protestya dhe sawya an gwydh yn Fordh Trelawney.

***

Henn yw oll an seythen ma – y fydh moy nessa seythen

Nowodhow an Norvys Keltek

Yn Kembra – Kembra Warlinenn

Roesweyth nowydh a dhiskwedhvoaw art re beu gwrys rag gul ertach artweythyek Kembra unnik ha kevoethek hedhadowwa yn kemmyniethow.

An roesweyth yw henwys CELF; Diskwedhva Art Kevoes Kennedhlek Kembra, hag y amkan yw dhe ledanhe hedhas dhe oberennow artweythek y’n kuntelles kennedhlek avel rann a geskowethyans gans Amgueddfa Cymru, Lyverva Gennedhlek a Gembra ha’n Konsel a Artys a Gembra.

Skoedhys vydh an keskowethyans gans Governans Kembra, ha dre’n etek mis usi passys CELF re wrug towl a arghasans rag gwellhe an isframweyth dell eus y’n eur ma a naw diskwedhva, y’ga mysk; Kresenn Artys Aberystwyth, Diskwedhva Art Glynn Vyvyan yn Swansea, Mostyn yn Llandudno, Diskwedhva Art ha Gwithti Kasnewydd, Oriel Davies yn Trenowydh, Oriel Myrddin yn Karmardhen, Oriel Plas Glyn Weddw yn Llanbedrog, Kresenn Kref Ruthyn ha Storiel yn Bangor.

Kadores anserghek CELF, Mandy Williams Davies, a leveris: ‘Artweyth kevoes a yll gweres orthyn gans an govynnow bras a-dro dh’aga honanieth avel kennedhel, an draow yw a-vri dhyn ha’n tuyow mayth esen ni ow mos. Der dasfurvya hedhas dhe artweyth kevoes, CELF a vynn gul dhe art kevoes rann greffa a vewnans pub-dydhyek ha yeghes.’

Ffion Rhys a Gresenn Artys Aberystwyth a leveris: ‘Kresenn Artys Aberystwyth yw prout dhe vos rann an dowlenn CELF a wra gweres orthyn dhe dhri an kuntelles kennedhlek a art kevoes nes dh’aga goslowysi. Ni a grys bos artys neppyth rag pubonan, ha CELF a’gan gweres gul gwir an gwelesigeth na.’

Yn Iwerdhon – Argemmynner Galway

Údarás na Gaeltachta, ow kesoberi gans Pennskol Galway, re dheklaryas arghasans rag dew arghas wosa-gradhesik a dheg milvil Euro a bub, rag studhoryon owth ombrofya yn towlenn an Pennskol MA yn Towlenna hag Avonsyans y’n mis Gwynngala ow tos.

An ragdres arghas wosa-gradhesik a veu lonchys yn kynsa, yn dew vil peswar warn ugens, hag y amkan yw dhe skoedhya gradhesigyon a gews Iwerdhonek ha gansa didheuryans yn avonsyans sostenadow yn ranndiryow an Gaeltachta.

Keffrys ha perthyans-oberi talvosek gans Údarás na Gaeltachta, an arghasow a vydh gasa ombroforyon sewen dhe gavoes gwelyow yn chalenjyow towlenna unnik yn kemmyniethow an Gaeltacht, yn arbennik an re yn avonsyans erbysiethek, kowethasek, adhyskansek, kowethas-yethoniethek ha gonisogethek.

Doktour Thérèse Conway, lewores a’n MA yn towlenna hag avonsyans dhe Bennskol Galway a leveris: ‘A res vydh y’n termyn a dheu kavoes towloryon a gonvedh an gettesten unnik a ranndiryow yeth vinorita. An arghasow pur hel ma a vydh provia arghans rag dew Iwerdhoneger a vydh dyski an pyth yw res dhe omworra gans an ranndiryow unnik ma.

Yn Alban – Scotsman

Protestyans a vydh gwrys y’n pennseythun ma dhe Ynys Mull a-dro dhe studh an gonis kowbal, gans menystrys ow pos kuhudhys a vos bodhar.

Kesskedhek Kowbal Mull hag Iona re dhisklaryas i dhe brotestya dy’Sul dhe Graignure dhe Ynys Mull.

An protestyans yw tybyans a negyswas teythyek Michelle Devlin. Hi a leveris bos an diwettha tra, kyns ervira protestya, o an ervirans gans Governans Alban erbynn komprehendya Mull hag Iona a-ji yn y Arghas Negys Nerthek a beswar poynt peswar milvil peuns.

Ms Devlin, yw perghennores Koffiji an Kay Peulyow y’n porth dhe Dobermory, a leveris: ‘Ny allav vy krysi bos hemma studh an dra, mayth yw res dhyn mos war an stret gans bordow rag assaya kavoes gonis kowbal fydhyadow elvennek.’

An gonis re dheuth ha bos gweth drefenn an penn-worhel devnydhys rag an gonis Mull dhe Iona dhe vos lehes y wonis drefenn gossen dhe vos kevys yn dafar goredhommek yn hwithrans blydhynyek. Dalgh an gorhel a veu lehes dhe bymp ha dew ugens den ha’n kowbal a veu eylworras dhe’n gonis Oban dhe Lochboisdale hag yw kosella, ow kasa an gonis Mull hag Iona gans dalgh lehes ogas dhe dhalleth an seson tremenysi.

Yn kettermyn, Governans Alban a erviras erbynn komprehendya Mull hag Iona y’ga thowlenn dhe astiveri negysyow rag gwethheans an gonis.

Yn Manow – Manow Hedhyw

Y tehwel fest korev, sider ha jenevra y’n vlydhen ma dhe’n ostel a-vri Sulby Glen wosa ardak.

Hemm a vydh an kynsa warn ugens hwarvos ha tus a-dhiworth oll a-dreus an ynys a vydh kuntell yn Sulby rag assaya nebes diwosow.

Mis Gortheren mil, naw kans, trydhek ha peswar ugens o an kynsa fest ha rakhenna yth yw an fest an duryadowwa yn Manow. An hwarvos a dallethas dy’Mergher, an hwetegves a vis Gortheren hag y fydh pesya bys dy’Lun an kynsa warn ugens.

Nebes an korevow yw kavadow y’n vlydhen ma yw ‘Hos Glas’, korev gwannliwek, Ros Stegys, IPA a beswar poynt dew kansrann hag Exmoor, peswar poynt tri kansrann, korev hwerow gans liw kestenenn ha blas leun.

Ostes dhe’n ostel, Rosie Christian, re beu y’n negys etek ha dew ugens blydhen, hag y’n ostel eth ha dew ugens blydhen.

Hi a leveris: ‘Diwotti korev-gwir on ni, ytho an hwarvos yw pur dhe-les drefenn bos chons dhe brenoryon a vlasa korevow nyns eus y’ga diwotti teythyek.’

The post An Radyo 032 – Yn kov Craig Weatherhill appeared first on An Radyo.

Yma y’n dowlen an seythen ma:

Kanow an seythen ma

Nowodhow an Seythen

Dew berson re beu kemerys gans an kreslu awos i dhe grysi bos drogoberow omynvroans. Lies ajenteth eth dhe drigva yn Kammbronn gans Bagas Drogober Restrys Soth West. Res o Rosweyth Tredan Kenedhlek mos di ynwedh awos bos kevys ena gwivrow deantel.

Nowodhow an Norvys Keltek

Yn Kembra – Kannas Kembra

Yma kastell Cyfarthfa yn Merthyr Tydfil ow solempnya y dhew gansves pennbloedh y’n vlydhen ma, hag yma skila arall dhe solempnya ynwedh – Ranndir Ertach Cyfarthfa a vydh degemmeres peswar poynt pymp milvil a beunsow, rag gul oberennow gwitha yniadow, a vydh gweres surhe y studh pell y’n termyn a-dheu. Governans Kembra ha Konsel Konteth Merthyr Tydfil a vydh ri dew poynt dew pymp milvil, der an gonis kyrghynnedh istorek, henwys Cadw, rag ewnhe kottha rann Kastel Cyfarthfa, keffrys ha difres Pont-y-Cafnau, hag yw leverys bos an kottha pons hyns-horn a horn y’n norvys.

Kastel Cyfarthfa a veu drehevys yn mil, eth kans, pymp warn ugens, avel trigva-deylu an nessa William Crawshay a wrug rychys dre’n diwysyans horn.

Myrthyr o tyller a’n moyha a-vri y’n norvys rag an diwysyans horn a-dhiworth mil eth kans, bys mil, eth kans ha tri ugens, hag yma yn Ranndir Ertach Diwysyek Cyfarthfa nebes an traow yw an moyha a-vri yn Kembra oll, y’ga mysk an kastel, gweythva horn ha’n pons.

Yn Iwerdhon – RTE

Y fydh vyajya bagas a ilowydhyon yowynk a-dhiworth Limerick dhe Vienna rag Fest Bagas-Ilewydhyon a’n Norvys y’n seythun ma. Deg warn ugens esel yowynk an Bagas-Ilewydhyon Stevell Iwerdhon, hag yw selys yn Pennskol Limerick a vydh seni towlenn a ilow yw deskrifys avel ughelhwansek hag amovyek gans aga ledyer Tasmine Plowman. Y’ga mysk y fydh ilow gans Sam Perkin, Arthur Duff, Strauss, Holst ha Dvorjak.

An fest, a vydh gwrys diworth dy’Mergher an nawves a vis Gortheren bys dhe’n peswardhegves, hag y fydh klassow gans profesoryon a-dhiworth Pennskol a Ilow hag Artys Gwrythyansek yn Vienna.

Gerry Keenan, Pennsoedhek Pennskol Limerick a leveris: ‘Ni a vydh pesya maga roas, aweni govenek, ha gul fordhow rag tus yowynk ha’ga vyaj der ilow re dhallathas chanjya aga bewnans ha’ga hemmynieth seulabrys. An gwirvos i dhe vos war wariva keswlasek a dhiskwedh an nerth a spas, an krevder a omwrians, hag an welesigeth a-ji yn towlennow adhyskansek Bagas-Ilewydhyon Limerick.

Yn Alban – STV

Gorhelgarth kennedhlegys Ferguson Marine re waynyas kevambos dhe dhrehevel rannow rag gorhel-bresel Morlu Ryal. An kevambos gans negys defens BAE Systems a wra ober gans an gorhelgarth dhe wul rannow strethurek rag HMS Birmingham – gorhel an towl Eghenn hwegh warn ugens.

Ger-da an gorhelgarth re beu kisys gans kudynnow a-dro dhe wul kowbalow rag CalMac a-gysow y’ga mysk ardagow hir ha gorbassya towlow-arghansek. Ha soedhogyon an gorhelgarth a leveris an ober dhe vos pur a-vri hag i owth assaya kavoes ober nowydh rag an negys.

An towl Eghenn hwegh warn ugens a vydh ri dhe’n Morlu Ryal galloes bresel gorthlester-sedhi an moyha avonsys yw kavadow y’n norvys.

Yma’n kynsa pymp a eth gorhel ow pos drehevys y’n eur ma. Yn pub gorhel yma ogas tri ugens rann strethurek yw drehevys warbarth yn gorhelgarth BAE Systems yn Govan kyns bos lonchys ha prevys.

Yn Manow – Manow Hedhyw

Bagas yowynk dons a-dhiworth Manow re beu dewisys rag donsya y’n Fest Dons Kennedhlek ‘Udance’ y’n kynsa tro. Bagas Yowynk Dons Manow re beu gelwys dhe wul rann y’n fest a dri dydh a dhalleth dhe’n pympes warn ugens a vis Gortheren dhe Sadler’s Wells yn Loundres hag yw tybys bos an brassa solempnyans a dhons gans tus yowynk y’n UK oll.

Ynwedh, bagas ilow gwerinek ‘Scran’ a-dhiworth Manow re beu gelwys dhe seni y’n fest Ilow rag Yowynkneth yn Birmingham, Pow Sows.

Y fydh tri dydh a ilow-bew gans dewdhek mil bagas yowynk, keur, ha bagas-ilewydhyon diworth tylleryow a-dreus Manow ha’n UK. I a vydh seni yn tylleryow a-dro dhe Birmingham.

Yn ‘Scran’, yma ilowydhyon ynter trydhek ha seytek bloedh hag i a vydh seni ilow gwerinek yn mysk bagasow erell ow seni ilow Nihonek, Sowsnek, Karybiek hag Eyndek.

The post An Radyo 031 – Richard Simcott appeared first on An Radyo.

Kanow an seythen ma

The post An Radyo 030 – Towlen ilow hepken appeared first on An Radyo.

YMA Y’N DOWLEN MA

Nicholas Williams – John Frum

Kanow an seythen ma

The post An Radyo 029 – Agas towlen an seythen ma appeared first on An Radyo.

YMA Y’N DOWLEN MA

Nicholas Williams – John Frum

Kanow an seythen ma

The post An Radyo 029 – Agas towlen an seythen ma appeared first on An Radyo.