In deze aflevering spreek ik met Annet Mooij over de biografie die zij schreef over Ischa Meijer 'Alles gaat op vroeger terug'.  Wat was er zo bijzonder aan deze charismatische interviewer, journalist, wat maakte hem zo geliefd, maar ook gehaat, en hoe verhielden zijn zwaktes, zich tot zijn talenten? 

In deze aflevering spreekt David Wertheim met Leonard Rutgers archeoloog, godsdiensthistoricus en hoogleraar Antieke Cultuur aan de Universiteit Utrecht naar aanleiding van zijn populair-wetenschappelijke boek Israel aan de Tiber, Joods leven in het oude rome over de ondergrondse wereld van de Joodse catacomben in Rome, en de inzichten die het archeologisch onderzoek daarnaar oplevert naar de positie van deze bijzondere Joodse minderheid in de belangrijkste stad van de antieke wereld.

This episode of menassehcast is based upon a recording of a public interview with the historian Bernard Wasserstein, about his latest book A Small Town In Ukraine, the place we came from, the place we went back to.  The interview was occasioned both by the publication of this book and an exhibition in the Jewish Museum of Amsterdam titled Me Jewish featuring Dutch-Jewish “ego documents” such as diaries, memoirs, and letters. 

Wasserstein’s book  is, as he writes himself the product of an underlying ”obsession”, to know everything about the history of the small town Krakowiec, where his fathers family came from and which’s history situated it alternatively in Poland,  the Habsburg empire, Nazi Germany, the Soviet Union and Ukraine. In the book Wasserstein not only offers a vivid picture of the town’s history but also how its inhabitants, including his own family suffered the impact of many great historical events. Prof Wasserstein speaks about this town Krakowiec, his book, and the challenges of the historian who writes about his own background.

In deze podcast  spreekt David Wertheim met Jessica Roitman die als nieuwe hoogleraar Joodse Studies aan de faculteit Religie en Theologie op 29 maart haar inaugurele uitsprak aan de Vrije Universiteit, getiteld Jews, History, and Home-making: Colonial Contradictions and Contemporary Challenges. Roitman is historica die zich gedurende haar carriere intensief bezighield met het snijvlak van joodse en koloniale studies. Zij trok naar Nederland, waar zij in 2009 in Leiden haar dissertatie schreef over de atlantische netwerken van Sefardische handelaren. Daarna publiceerde zij uitgebreid over slavernij, religie, ethniciteit en ras en de bijzondere positie van joden in koloniale samenlevingen, met name Suriname an in de Cariben. 

In deze podcast vertelt Maurice Swirc, schrijver van het veelgeprezen boek de Indische Doofpot. Swirc is onderzoeksjournalist met interesse in mensenrechten en rechtsgeschiedenis. De Indische Doofpot gaat over de vele pogingen vanuit de Nederlandse overheid om de waarheid achter de Nederlandse oorlogsmisdaden in Indonesië te onderdrukken, en te zorgen dat deze nooit werden vervolgd. Maar Swirc heeft zich altijd ook veel met joodse onderwerpen beziggehouden. Zo was hij tussen 2011 en 2015 hoofdredacteur van het NIW, en schreef hij eerder Altijd mazzel, over het dagelijks leven van joden door de wereld aan het begin van deze eeuw. Ook het verhaal van de Indische doofpot kent joodse perspectieven. Er komen Joden voor in zijn verhaal en het speelt zich af tegen de achtergrond van onze omgang met oorlogsmisdaden van de nazi’s tegen de Joden begaan. Genoeg aanleiding voor een gesprek over zijn boek, over de tegen de manier waarop Nederland omgaat met de zwarte bladzijden in zijn geschiedenis, en de relevantie van onze hernieuwde interesse in de koloniale geschiedenis voor de verhouden van Nederland tot de Joden. 

In deze podcast spreekt David Wertheim, directeur van het Menasseh ben Israel Instituut met professor Bart Wallet, sinds een iets meer dan een jaar hoogleraar Joodse studies aan de universiteit van Amsterdam op het gebied van vroegmoderne en moderne Joodse geschiedenis, in het bijzonder in Amsterdam.  Wallet verteld over zijn liefde voor Joodse Studies, de bijzonderheid van de Nederlands Joodse geschiedenis en de relevantie van het vak, Het gesprek is opgenomen  ter gelegenheid van zijn aanstaande inaugurele rede getiteld De lucht van Amsterdam maakt wijs'. Grondlijnen voor een kritische joodse stadsgeschiedenis,  die hij op 26 oktober zal uitspreken in de Lutherse Kerk in Amsterdam. 

Deze podcast is een bewerkte opname van het gesprek over ‘de vele gezichten van het antisemitismedebat’ dat plaatsvond op 13 maart 2021 ter gelegenheid van de presentatie van de bundel Zes essays over hedendaags antisemitisme. De podcast bevat een korte lezing van Eddo Verdoner, nationaal coordinator antisemitismebestrijding en een discussie tussen de auteurs van de bundel, Margalith Kleijwegt, Elma Drayer, David Wertheim Hanna Luden, Gideon Querido van Frank voorgezeten door Emile Schrijver. 

Het boekje, Emile Schijver, David Wertheim (red), Zes essays over hedendaags antisemitisme (Amsterdam: MbII, 2022) 63p. is te bestellen via het Menasseh ben Israel Instituut: [email protected] en kost €10,- euro (exclusief verzendkosten) zie ook: https://mbii.nl/zes-essays-over-hedendaags-antisemitisme/

In the seventeenth century, Amsterdam became one of the world's most dynamic centres of Jewish life. It was a city where Jews from all corners of the world -- from Portugal to the Ottoman Empire, and from Poland to North Africa -- built new lives in a religiously pluralistic and pragmatically tolerant society, engaged with one another and with Christians of numerous confessions, and participated in the cultural and economic life of the Dutch Republic's newfound global mercantile empire. They built communities -- synagogues, schools, confraternities and libraries -- that astounded early modern visitors both Jewish and Christian. Central to this story is the way Amsterdam became the most important centre for the printing and trade of books in Hebrew and in the multiple languages of the Jews who found their way there. One can hardly write a history of the Jews in the Early Modern period without Amsterdam's printers; conversely, the History of the Book has played a central role in histories of Jews in the Netherlands, in large part, too, thanks to the extraordinary sources of the Ets Haim - Livraria Montesinos Library and the Bibliotheca Rosenthaliana at the University of Amsterdam.

To reflect on the history of Hebrew and Jewish printing in Amsterdam, and on the way trends in Book History more broadly can illuminate the history of the Hebrew and Jewish book, the eminent historian of the Jewish book and director of the Jewish Historical Museum in Amsterdam, Prof. Emile Schrijver, spoke with Dr Theodor Dunkelgrün (University of Cambridge), editor of The Jewish Bookshop of the World: Aspects of Print and Manuscript Culture in Early Modern Amsterdam, published as a new, special double issue of Studia Rosenthaliana: Journal of the History, Culture and Heritage of the Jews in the Netherlands. This podcast thus also marks the festive re-launch of Studia Rosenthaliana (founded 1967) as a fully Open Access journal by the Amsterdam University Press.