Als duurzaam ondernemer van het eerste uur kent hij de kracht van innovatie. In 2006 introduceerde hij de LED-lamp wereldwijd. Vijftien jaar later maakte hij samen met zijn dochter Roos de documentaire ‘Het Paradijs op Aarde begint in Nederland’, die online goed werd bekeken.

Koornstra: ‘Het begint met de energietransitie. Met het loslaten van het oude economische systeem. Nederland heeft alles wat nodig is voor een totale systeemverandering: geld, kennis, technologie en een gunstige geografische ligging. Het enige waar het aan schort zijn topbestuurders met durf en visie.’ Koornstra is met zijn tomeloze drift en energie de ideale ambassadeur om het vuurtje op te stoken en twijfelende bestuurders het laatste duwtje te geven dat nodig is om de energietransitie succesvol te laten verlopen.

Na een mooie carrière als mediaproducent (Lingo, Villa Felderhof, Goedele, Breekijzer) richt hij zich volledig op duurzaamheid. Met Oxxio (groene stroom), Lemnis Lighting (Ledlamp), the New Motion (elektrisch vervoer) doet hij dat als ondernemer. Als Honorary Fellow aan de Universiteit van Amsterdam (faculteit Wiskunde en Informatica) als aanjager. Hij was ook energiecommissaris, is voorzitter van de Raad van Partners bij MVO Nederland en coördinator van Sustainable Development Goal 7 (SDG 7): schone en betaalbare energie voor iedereen wereldwijd.

In een bevlogen interview pleit hij voor meer dialoog tussen werk en uitvoering. ‘Hoogleraren, beleidsambtenaren en praktijkuitvoerders moeten veel meer en veel beter met elkaar communiceren.’ Hij gelooft niet in apocalyptische verhalen of in Degrowth. ‘Met innovatie, optimisme en wilskracht kun je een veel mooier verhaal waarmaken.’

Tony van der Togt (Clingendael Russia and Eastern Europe Centre) schetst mogelijke scenario’s voor de oorlog in Oekraïne, praat over ‘Putin-Verstehers’, de relatie tussen Rusland en Israël en vertelt over het proefschrift waar hij aan werkt. Dat gaat over Russische strategische narratieven richting Europa, waarvan er één als legitimatie dient voor de oorlog. ‘De vraag is of Putin ooit zal stoppen met zijn heilige oorlog.’

Van der Togt is een zeer ervaren deskundige, die ook bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken verschillende posities in binnnen- en buitenland bekleedde. Hij werkte op de Nederlandse ambassade in Kazachstan, richtte zich in verschillende functies op Oost-Europa en Centraal Azië, was speciaal adviseur voor OVSE-zaken (De organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa) en diende als Consul-Generaal in Sint Petersburg.

Hij werkt aan de universiteit Leiden aan een proefschrift over Russische strategische narratieven richting Europa, zoals het verhaal het verhaal van de Russisch Orthoxe Kerk dat Putin gebruikt voor zijn heilige oorlog. ‘Een compromis lijkt niet meer mogelijk, een eeuwig durende oorlog is in dat narratief onafwendbaar.’ Van der Togt gaat uitgebreid in op zes scenario’s die door Clingendael in een rapport zijn vastgelegd. Van ‘Reluctant reconciliation’ tot ‘The Wild East.’

In het eerste geval verliest Rusland de oorlog, na een coup worden Putin en zijn volgelingen als zwarte schaap gezien en komen er beperkte democratische hervormingen. In het andere geval verliest Rusland, trekt het zich noodgedwongen terug uit Zuid- en Oost Oekraïne, implodeert Rusland, en komt er chaos en criminaliteit.

Paul van Liempt in gesprek met Kjeld Aij (Erasmus MC)

Uit een rapport van EY bleek dat het geen zwaar weer, maar onweer is in de zorg. Niet gek als je ziet dat naast arbeidskrapte, vergrijzing en regeldruk, één op de drie zorginstellingen verlies leidt, de zorgpremies almaar blijven oplopen en de communicatie op verschillende niveaus rampzalig is.

Directeur Erasmus MC, locatie Dijkzigt, in Rotterdam Kjeld Aij is een betrokken speler in de zorg. Hij voltooide een proefschrift over ‘lean leadership op de OK’, schreef het boek ‘Ter Observatie’, met praktijkvoorbeelden die dienen als scan voor de gezondheidzorg en hij is zowel verpleegkundige als bedrijfskundige. Het Integraal Zorg Akkoord, met afspraken over de toekomst van de zorg tussen 11 grote partijen, heeft zijn instemming, ‘maar ik mis iets essentieels in het rapport en dat is dat er meer nadruk moet komen op de uitvoering.’

Aij hekelt de perverse prikkels, waarbij operaties in geval van twijfel doorgang vinden omdat het geld oplevert. De markt kreeg door toedoen van minister van Volksgezondheid Hans Hoogervorst vanaf 2006 te veel regie, die terug moet naar de overheid. Daarom omarmt Aij het ‘Deense model’, met meer overheidsregie, gespecialiseerde centra, netwerkzorg met adequate persoonsuitwisseling en goede, gestandaardiseerde ict. Innovaties krijg je dan via marktwerking door zorgaanbieders.

Leiders in de zorg hebben moed nodig, vindt hij, kritiek moeten ze tijdens hun werkend leven durven geven en niet na hun pensioen. Ze moeten de dilemma’s waar ze voor staan op tafel leggen, ‘dan pas krijg je mensen met je mee.’ Hij beaamt dat zorg niet goedkoop is, maar vindt de voorspellingen dat het 50 procent van je inkomen gaat kosten overdreven, ‘ik denk dat we met 25 procent al een heel end komen.’

Nieuwe Ankers wordt gemaakt door Paul van Liempt (idee en interviews), Camiel Notermans (producent), Rob Vermaas (regie) en Karin Campagne (visagie). Studio: crowdale.com

Paul van Liempt in gesprek met sinoloog Valérie Hoeks

Na jaren van torenhoge economische groeicijfers moet China pas op de plaats maken. De economie draait moeizaam, de overheid kan de huizenmarkt en de consumptiebestedingen niet aanzwengelen, waardoor er sprake is van een vertrouwenscrisis. Dat de export onder druk staat, grote vastgoedspelers als Ever Grande en Country Garden op omvallen staan en de jeugdwerkloosheid op 21 procent staat, helpt ook niet om de toekomst zonnig in te zien.

Toch kent sinoloog en bedrijvenadviseur Valérie Hoeks niet één bedrijf dat geen zaken meer wil doen met China. De oprichter van China Inroads zegt dat China nog altijd een van de belangrijkste wereldspelers is, een land dat door de grote internationale economische verwevenheid onmisbaar blijft. De saamhorigheid is er volgens haar nog altijd groter dan hier in het Westen. En de modernisering schrijdt voort, zoals je bijvoorbeeld ziet aan de gloednieuwe treinverbindingen in de relatief kleinere steden, waar de treinen precies op tijd rijden.

Ook in een tijd van onrustige geopolitieke verhoudingen, is China op veel terreinen leidend en onmisbaar. Europa blijft afhankelijk van China op het gebied van zonne- en windenergie en tractiebatterijen. En 63 procent van de zeldzame aardmetalen, onmisbaar voor de energietransitie, is in handen van China. Op het gebied van high-tech is China weer sterk afhankelijk van Europa, met ASML als grote troef.

Hoeks praat over zaken doen, geopolitiek, mensenrechten en toekomstige ontwikkelingen. Hoewel ze geen bedrijf kent dat wil vertrekken ut China, weet ze dat de schrik er toch goed in zit nadat hele sectoren door corona aan banden werden gelegd. ‘Ik ken wel een paar CEO’s die er voor de zekerheid een Pied-à-Terre in Singapore op nahouden, voor als het toch snel minder goed mocht gaan.’

Nieuwe Ankers wordt gemaakt door Paul van Liempt (idee en interviews), Camiel Notermans (producent), Rob Vermaas (regie) en Karin Campagne (visagie).

Paul van Liempt in gesprek met Han Bouwmeester

Generaal en hoogleraar militair operationele wetenschappen Han Bouwmeester benadrukt hoe uniek de situatie is in het kleine deel van de wereld waar wij wonen. Al 78 jaar geen ‘War of necessity’ betekent dat we een paar generaties lang kunnen denken dat vrede de regel is en oorlog de uitzondering. Maar wie de geschiedenis overziet, weet dat juist het omgekeerde het geval is.

Door de oorlog in Oekraïne zijn we ruw uit een droom wakker geschud. De oorlog wordt op twee uur vliegen uitgevochten. Het vredesdividend is hoe dan ook op. Hoe belangrijk het ook het is om geld voor zorg, onderwijs en de energietransitie te reserveren, een groot deel van ons geld zal komend decennium naar Defensie moeten gaan, om onze veiligheid te waarborgen, zegt Bouwmeester. ‘We gaan structureel meer aan Defensie uitgeven.’ Hij legt uit waarom hij niet alleen voor eigen parochie preekt.

In dit interview praat hij over de rol van de NAVO, over de schuivende internationale verhoudingen en over de moderne Russische misleidingsoorlog, waar hij zijn proefschrift ‘Krim Nash; over schreef. Hij wijst ook op een ontwikkeling die nu nog enigszins aan het oog wordt onttrokken: de commercialisering van de oorlog zet door. Niet alleen vanwege Elon Musk en de opvolgers van Wagner, maar ook door multinationals die hun kans schoon zien.

Nieuwe Ankers wordt gemaakt door Paul van Liempt (idee en interviews), Camiel Notermans (producent), Rob Vermaas (regie) & Karin Campagne (visagie)

Hoogleraar financiële markten en ondernemingsfinanciering aan de UvA Arnoud Boot is de eerste gast in Nieuwe Ankers, met uitgebreide en verhelderende interviews in een tijd waarin veel verandert.

Boot gaat op zoek naar nieuwe privaat-publieke ankers. Het financiële is failliet, zegt hij, omdat banken hoe dan ook gered moeten worden. Niet meer van deze tijd, vindt Boot, ook al omdat geldmarktfondsen (zoals Apple dat samenwerkt met Goldman Sachs) knagen aan de financiële basis die banken ontlenen aan de tegoeden die bij hen zijn gestald. De emancipatie van de spaarder komt eraan. Banken zijn straks niet meer too big to fail. Ze kunnen de publieke sector niet meer gijzelen. Nu snel zorgen dat big tech in de toekomst niet too big to fail wordt. Boot sprak ook over een nieuwe rol voor de overheid in relatie tot het bedrijfsleven. In zijn afscheidsrapport voor de WRR, ‘Goede Zaken – naar een grotere maatschappelijke bijdrage van ondernemingen’, stelt hij dat het bedrijvenbeleid van de overheid op de schop moet.

Minder subsidies en fiscale voordelen, meer duidelijkheid scheppen voor de lange termijn en scherpe eisen stellen. Boot: ‘We hebben niet alleen met beleidsmakers gesproken voor dit rapport, maar ook met ondernemers die met hun poten in de modder staan.’ Ondanks alle kritiek op Nederland, ‘die heb ik ook elke dag’, prijst hij ons land als hoogstaand op wereldschaal. ‘Ik ken niemand uit het bedrijfsleven die onze overheid corrupt noemt, dat is elders heel anders.’ Hij vindt het ook geweldig dat we ons altijd weer uit een crisis omhoogwerken en er daardoor sterk op staan. ‘Als we er een generatie lang met de pet naar gooien, hebben we het hier nog goed. Maar we moeten ons niet in slaap laten sukkelen en wakker blijven.’

Nieuwe Ankers wordt gemaakt door Paul van Liempt (idee en interviews), Camiel Notermans (producent) en Rob Vermaas (regie).