Tematem podcastu i artykułu jest aktywność fizyczna dzieci i młodzieży w Polsce. Odnosimy się do najnowszego raportu opublikowanego w ramach inicjatywy Active Healthy Kids Global Alliance. Gościem podcastu jest dr Hanna Nałęcz z warszawskiego AWF, współautorka raportu i jedna z najbardziej doświadczonych badaczek w tym obszarze w Polsce.

UWAGA: o najnowszej (2018) wersji raportu można posłuchać i poczytać tutaj.

https://youtu.be/ylpci4C9m0E

Raport opublikowano w listopadzie 2016 podczas Konferencji Global Matrix 2.0 w Bangkoku. Stanowi on świetny punkt wyjścia dla osób, które angażują się w projekty oddziałujące na aktywność fizyczną dzieci i młodzieży. Przedstawia rzetelnie diagnozę aktualnej sytuacji, zarówno w odniesieniu do aktywności, jak i wpływającą na nią czynników. Jak zatem wygląda aktywność fizyczna dzieci i młodzieży w Polsce? W tekście najpierw omówiono projekt a następnie przedstawiono wyniki Polski oraz zalecenia i strategie jej dotyczące.

Tło powstania raportu

Pomimo powszechnej świadomości o ważności aktywności fizycznej dla zdrowia, tylko niewielki odsetek dzieci spełnia dotyczące jej zalecenia. To samo odnosi się do ilości czasu spędzanego biernie, na przykład przed ekranem komputera.

Do adekwatnego reagowania na te problemy niezbędne jest dogłębne ich poznanie. Zgodnie z tą ideą w maju 2014 roku w Toronto odbyła się pierwsza międzynarodowa konferencja Global Summit on the Physical Activity of Children, omawiająca wyniki raportów z 15 państw. W listopadzie 2016 roku w Bangkoku odbyła się druga konferencja podsumowująca wyniki raportów z 38 państw z 6 kontynentów, w tym po raz pierwszy z Polski. Sporządzone raporty są rezultatem pracy badaczy z poszczególnych krajów, którzy na podstawie wypracowanej metodologii opracowują dokument podsumowujący najlepsze dostępne dane dotyczące aktywności fizycznej dzieci i młodzieży.

Czym jest Active Healthy Kids Global Alliance (AHKGA)

Inicjatywą koordynującą powstawanie raportów jest Active Healthy Kids Global Alliance (AHKGA). Zrzesza ona badaczy, uczelnie i organizacje z różnych krajów starając się postawić aktualną diagnozę stanu aktywności fizycznej dzieci i młodzieży. Zadaniem, które stawiają sobie przedstawiciele AHKGA jest udostępnianie tej fachowej wiedzy wszelkim zainteresowanym stronom, w tym: politykom, organizacjom pozarządowym, lokalnym wspólnotom, a przede wszystkim opinii publicznej, tak, aby mogli poznać problem i podjąć na tej bazie działania. 

Metodologia AHKGA i wykorzystane wskaźniki aktywności fizycznej

W na potrzeby AHKGA sporządzono narzędzie do wszechstronnej analizy aktywności fizycznej dzieci. Składa się na nie dziewięć wskaźników: Ogólna Aktywność Fizyczna, Udział w Zorganizowanym Sporcie, Aktywna Zabawa, Aktywny Transport, Zachowania Sedentarne, Rodzina oraz Znajomi, Szkoła, Społeczność Lokalna i Otoczenie oraz Strategie Rządowe i Inwestycje.

Na bazie tych wskaźników zespoły eksperckie w poszczególnych państwach przygotowują raport. Wskaźniki w Polsce przedstawiono w szkolnej skali ocen - od “5” (bardzo dobrze) do “1” (niedostatecznie). Oceny odpowiadały odsetkowi dzieci, spełniającemu narodowe rekomendacje w odniesieniu do wskaźnika - “5” oznaczało między 100% a 80% dzieci i młodzieży spełniających rekomendacje, “4” - 79% do 60%, “3” - 59% a 40%, “2” - 39% a 20% i “1” sugerujące spełnianie zaleceń przez 19% lub mniejszy odsetek dzieci. Dzięki ujednoliceniu systemu oceny dane zawarte w raporcie międzynarodowym można z łatwością odnieść do raportów z innych krajów.

Global Matrix 2.0 - aktywność fizyczna dzieci i młodzieży globalnie i w Europie

Tegoroczny, międzynarodowy raport porusza kilka istotnych problemów i ujawnia ciekawe zależności. Ogólne wnioski płynące z zebranych danych spośród 38 państw są dość pesymistyczne. W krajach wysoko rozwiniętych najgorzej wypadają wskaźniki dotyczące faktycznych zachowań związanych z aktywnością fizyczną wśród dzieci (Ogólna Aktywność Fizyczna oraz Zachowania Sedentarne),