🎬 پدیدارشناسی قرآن؛ معنویت یا ارادهٔ قدرت؟

در قدم سی‌ و یکم #پادکست_نقدآگین به بازخوانی یادداشتی انتقادی از #علیرضاموثق در نقد مواضع اخیر محمد مجتهد شبستری می‌پردازیم. مجتهد شبستری در دور سوم فکری خویش، با توجه به تحقیقات تاریخی اسلام‌پژوهی مدرن، هستی تاریخی محمد پیامبر و انتساب قران بدو را دارای یقین لازم ندانسته، و رویکرد صحیح مواجهه با قرآن را رویکرد «پدیدارشناسانه» برای الهام‌گیری از هسته‌های معنوی آن، سوای وجود یا عدم وجود محمد، یا صحت یا عدم صحت انتساب متن قرآن به او یافته است.

نقدِ نقدِ احمد زیدآبادی بر آرامش دوستدار

در قدم سی‌ام #پادکست_نقدآگین به بازخوانی مقاله‌ای از علیرضاموثق در نقد سخنان اخیر دکتر احمد زیدآبادی در نقد دکتر آرامش دوستدار می‌پردازیم. 

🎙گوینده: بانو شفق

🌐 شما می‌توانید متن این مقاله را در سایت گویانیوز (اینجا)، یا سایت تریبون زمانه، یا بدون خروج از تلگرام، در سایت تلگراف (اینجا) بخوانید.

🎧اصلاح جامعه؛ هدف یا نتیجه؟ ظاهراً مسأله این است.

در قدم بیست و نهم #پادکست_نقدآگین به بازخوانی يادداشتی کوتاه از علیرضاموثق در نقد (این) سخن دکتر مهدی ایران‌منش در نقد مصطفی ملکیان می‌پردازیم. 

🎬 مختصری پیرامون «جبر و اختیار»

در قدم بیست و هشتم #پادکست_نقدآگین به بازخوانی يادداشتی بلند از #علیرضاموثق در تکملهٔ (این) سخنان مصطفی ملکیان و نقد برخی سخنان عبدالکریم سروش می‌پردازیم. از ایدهٔ #اسپینوزا می‌گوییم و اشتباهات منطقی‌ای که باورمندان به اختیار بنا به آن‌ها، اختیار را بدیهی، اخلاقی و ضروری پنداشته‌اند، بیان می‌کنیم.

🎬 محمد عارف عامی و توتالیتر

(سقف اسلام بر ستون استبداد)

در قدم بیست و هفتم #پادکست_نقدآگین به بازخوانی جستاری بلند از #علیرضاموثق که در آخرین جلسات درسگفتارهای «دین و قدرت» دکتر سروش، و پس از طرح ایدهٔ «محمد، عارف مسلح» او نگاشته شده، می‌پردازیم.

🎬نیکان جهنم‌ساز

 در قدم بیست و ششم #پادکست_نقدآگین به بازخوانی یادداشتی از #جواد_طباطبایی در رثای بنی‌صدر می‌پردازیم. 

 🔷 به این می‌پردازیم که آیا ابوالحسن بنی‌صدر، فردی ملی‌گرا بود؟ تا چه اندازه؟ از کدام قحطی فرهنگی ما است که ملی‌گرایی او چنین برجسته به چشم می‌آید؟

🔷 به اشتباهات فاجعه‌بار و سریالی روشنفکران دوران پهلوی می‌پردازیم که بنا به سحر حداقل هزارسالهٔ دین‌خویی و اسلام‌گرایی، دچار کوری مزمن شده و دنبال اسلامی‌سازی و توحیدی‌سازی همهٔ اشیاء و پدیده‌ها بعد قرن‌ها تجربهٔ به اصطلاح تمدن اسلامی، افتاده بودند و بهترین نقطه را برای خمیربازی و آزمون آرزوهای انتزاعی خود، هنگامهٔ انفجار ۵۷ یافتند؛ بازی‌ای که زندگی چند نسل از ایرانیان و همسایگان ایران‌زمین را سوزاند، پلاسیده کرد و له نمود. و البته غیرقابل‌ بخشش‌تر از این اشتباهات، عدم برگشت و خودانتقادی بنیادین اکثر آن‌ها از مواضع کلیدی خود و آسیب‌شناسی‌های سطحی-سیاسی‌شان از جهنم خودساخته بود.

🎬 به احترام مردی که غرور داشت 

 در قدم بیست و پنجم #پادکست_نقدآگین به بازخوانی یادداشتی از #آرمان_امیری می‌پردازیم. 

🔷 ابوالحسن بنی‌صدر، نخستین رئیس‌جمهور ایران ویژگی‌های منحصر به فرد مثبت و منفی مختلفی داشت، و البته ویژگی‌های منفی مشترکی با مابقی رؤسای جمهور و سران حکومت اسلامی در حدود نیم قرن اخیر. 

🔷 در این قدم می‌کوشیم، یک وجه مثبت منحصر به فرد او را بازگو نماییم؛ وجهی که در اخلاقیات واژگون اسلامی-سامی، یکی از رذایل شمرده می‌شود و همین، باعث گسترش سرسام‌آور انواع ریاکاری، دروغ و اخلاقیات منحط و بیمار دیگر در جامعهٔ ایرانی شده است.

در اپیزود بعدی، به بنی‌صدر از زاویه‌ای انتقادی خواهیم پرداخت.

در قدم ۲۴ #پادکست_نقدآگین به بازنشر خلاصه‌ای از آرای محمد شحرور، روشنفکر سوری می‌پردازیم. 

🔷 به نظر او تلقی‌ای امروزه از آیۀ ۳ سورۀ نساء، متأثر از نگاه فقها و مفسران از سیاق آیه دور افتاده، زیرا در آیهٔ قبل به بازگرداندن حقوق یتیمان و پرهیز از خوردن حق‌شان اشاره شده، و آیهٔ ۳ در ادامهٔ آیهٔ قبل برای رعایت حقوق یتیمان بحث تعدد زوجات را طرح می‌کند؛ یعنی، بحث تعدد زوجات فقط مربوط به زنان بیوه‌ای است که فرزند یتیم دارند اما مفسران از این سیاق غفلت کرده‌اند. 

🔷 مرد متأهل تنها با رعایت دو شرطِ نسبتاً دشوار حق ازدواج مجدد دارد:

 ۱- همسر دوم، سوم و چهارم باید بیوهٔ صاحب‌فرزند باشند؛

 ۲- عدالت در حق یتیمان رعایت شود.

در چنین شرایطی خداوند نه‌تنها اجازۀ چندهمسری داده، بلکه لحن آیه هم دربارۀ این موضوع آمرانه است. در واقع، اگر این دو شرط برقرار نباشد، تعدد زوجات مجاز نخواهد بود. 

🔷 در باب قوّامیت، برخلاف نظر رایج فقها، معتقد است در قرن اخیر زنان اقداماتی انجام داده‌اند که نشان‌گر توانایی کافی آنان است و بنابراین باید آیات بر اساس تحولات روز بازخوانی شوند.

(سخنی با فمنیست‌های وطنی)

پیش‌گفتاری بر «رنج مردها در فرهنگ مردسالار»

✍️#علیرضاموثق 

زمانی که شنیدم پدری بیمار سر دختر جوانش را با شناعت و قساوت، به خاطر عبور از خط قرمزهای نظمِ ولایتِ مردسالار با داس بریده است، غم و خشم در تمام وجودم چونان طوفانی سهمگین پیچید و عمیقاً و شدیداً رنجورم ساخت و بارها گریستم. 

در آن هنگام و هنگامه، از ته دلم که خون شده بود، چهار لعنت بر آسمان و زمین فرستادم و شورمندانه انزجارم را از مجرای قلم فریاد زدم. 

آن زمان، منطق موقعیت و احوال خودم و نیز دیگران، اقتضای ورود به تحلیل این رخداد با عقلی نقاد و در عین حال، خونسرد را نداشت؛ اما اینک در یادداشتی تفصیلی با عنوان «رنج مردها در فرهنگ مردسالار» که با لطف همیاران نقدآگین، بدل به پادکست صوتی شده است، از منظری دیگر، خشونتِ مردهای دچار به سندروم مردسالاری را بررسی کرده‌‌ام؛ منتها در ابتدا و قبل از شنیدن این پادکست، مرور آن «چهار لعنت» را به مخاطبانم پیشنهاد می کنم.

🎙گویندگان:

نوربانو و ر.محمدی

.

🎬 از اسلام ماست که بر ماست (پیرامون نقش و سهم قرآن در انحطاط ما)

(برشی از مناظرهٔ #علیرضاموثق با دکتر #یحیا_یثربی، به نقل از فصل دوم جلد نخست کتاب «مرگ مسمای اسلام و بقای نامش»)

در قدم بیست و دوم #پادکست_نقدآگین، سراغ کلیشه‌ای خطرناک‌ چون کرونا در زمینهٔ نابودی «شجاعت و آزادگی در اندیشیدن» و از عوامل بسترساز برای «امتناع تفکر و پرسش‌گری آزاد» در جوامع اسلامی می‌رویم، مفهوم اندیشیده نشدهٔ متداول ولی بس خطرناکِ «اسلام به ذات خود ندارد عیبی؛ هر عیب که هست از مسلمانی ماست».

اینکه قرآن و شخصیتی که سیره‌ها، در چند دهه بعد از سال ‍۱۵۰ عربی، با نام محمد تراشیده‌اند، بدل به یک بت شده که انسان‌ها نمی‌توانند خطاهای مختلف و اثرات مخرب‌شان بر زیست فردی و جمعی خود را بازگو کنند؛ و حتا متفکران جامعه نیز بعد ۱۴۰۰ سال، برده‌صفتانه و از روی خوف، مجبور به ریا و مدح یک‌سویهٔ این منابع، یا نهایتن بیان توجیه‌ها و ماله‌کشی‌ها و استحاله‌های بزرگ می‌شوند، کم ظلمی در حقّ بشریت و حقیقت نیست.