Eğer destekte bulunmak istiyorsanız, lütfen Patreon sayfamı ziyaret edin, link - https://www.patreon.com/amanov

Bir gün yürüyüş için dışarı çıktınız ve kontrolden çıkan bir trenin beş işçiye doğru süratle ilerlediğini gördünüz. Makinist, muhtemelen kalp krizinden dolayı, bilincini yitirmiş durumda. Eğer bir şey yapılmazsa, işçilerin hepsi ölecek. Tren tüm işçileri ezip geçecek. Tren o kadar hızlı geliyor ki, kaçmak için zamanları yok. Ama bir umut var. Tren beş kişiye gelmeden önce raylar çatallanıyor ve diğer ray üzerinde yalnızca bir işçi bulunuyor. Trenin makas değiştirip beş işçinin bulunduğu yönden sapmasını ve diğer raydaki tek işçiyi öldürmesini sağlayacak kola yeterince yakınsınız. Bu masum adamı öldürmek sizce doğru olanı yapmak mıdır? Sayılar göz önünde bulundurulursa doğrudur: Bir kişiyi öldürerek beş kişinin hayatını kurtarmış olurdunuz. Bu da mutluluğu en büyük seviyeye çıkarmalıdır. Birçok insana bu yapılması doğru olan şey gibi gelir. Gerçek hayatta treni diğer raya geçirmek ve bunun sonucu olarak bir kişinin ölümünü izlemek oldukça zordur. Ne var ki, tereddüt edip beş kişinin ölümünü izlemek bundan çok daha kötü olacaktır. Yukarıda sözü edilen, ilk başta İngiliz filozof Philippa Foot (1920-2010) tarafından ortaya konmuş bir düşünce deneyinin bir versiyonudur.

Bununla ilişkili bir örnek hayal edelim. Amerikalı filozof Judith Jarvis Thomson, orijinal problemin bir başka versiyonunu tasarlamıştır. Kontrolden çıkan tren bu sefer düz bir hat üzerinde, eğer bir şey yapmazsanız kesinlikle ölecek olan talihsiz beş işçiye doğru ilerlemektedir. Bir köprünün üzerindesiniz ve yanınızda çok iri bir adam var. Yeterince ağır olan bu adamı köprüden aşağı atarsanız, beş işçiye çarpmadan önce treni yavaşlatacak ve durduracaktır. Diyelim ki bu adamı trenin önüne itecek kadar güçlüsünüz, bunu yapmalı mısınız?

Tags: Çifte Etki Kuralı, Trolley Problem, Trolley Dilemma, ethics and psychology, thought experiments, ethical dilemma, Tunnel problem, Principle of double effect, abstract dilemma, TREN/VAGON İKİLEMİ, Tramvay İkilemi, TRAMVAY PROBLEMİ - Siz olsanız ne yapardınız?, Barış Özcan

Kaynak: "Nigel Warburton - Felsefenin Kısa Tarihi" (Duyuru: bu podcast kâr amacı gütmeyen içerikdir)

Seslendiren: Amanov Shamsaddin