รูปรสกลิ่นเสียงสัมผัสมิใช่กาม แต่ความพึงพอใจในรูปรสกลิ่นเสียงสัมผัส เรียกว่ากาม

แม้จะผ่านไปแล้ว จิตปรุงแต่งได้ โดยอาศัยสัญญาภาพ เรียกกามสัญญา

จิตที่ท่องเที่ยวไปในกามสัญญา ติดอยู่ในบ่วง เปรียบเหมือนสุขของคนป่วยที่ได้กินของแสลง

จิตที่ตกอยู่ภายใต้บ่วง คือจิตที่มีความคับแค้น

เพราะมีเหยื่อล่อด้วยรสโอชะอันเกิดจากกามนี่เอง

- - - - -

ใครอยากจะรู้ว่าจิตตัวเองนั้นตกอยู่ใต้บ่วงหรือเปล่า

หลับตาอยู่นิ่งนิ่ง

หลับตายืนนิ่งนิ่ง อยู่ในอิริยาบถนั่ง

เราจะเห็นสภาพจิตของเราว่ามันเป็นอิสระจากบ่วงไหม

หรือว่าตกอยู่ใต้อาณัติของบ่วงไปแล้ว ถูกบ่วงร้อยรัดไปแล้ว

จิตที่ตกอยู่ในบ่วงมีแต่ความคับแค้น มีแต่ความทุกข์

มีแต่ความขัดแย้ง เข้าไปเสพเข้าไปข้องเกี่ยว

พัวพันในอารมณ์ อันทำให้เกิดความขัดแย้ง

เกิดความโทมนัส เกิดความคับแค้น นั่นแหละตกอยู่ในบ่วงละ

ใครอยากจะไปอยู่ในบ่วงนั้นล่ะ.. มันไม่มีนะ แต่มันมีเหยื่อล่อไง

รสโอชะความสุขอันเกิดจากกามนั่นเองที่เป็นเหตุให้จิตเกิดความเพลิน

ที่ไปเพลินในสุขอันเกิดจากกามนี่เพราะอะไร เพราะไม่เคยได้ยินได้ฟัง

ไม่เคยศึกษาว่า ยังมีความสุขอีกนัยยะหนึ่ง

อีกประเภทหนึ่งซึ่งไม่ให้โทษเลย

ใครที่ไปอ่านในฌานสูตร ภิกษุทั้งหลายความสุขที่พึงควรกลัวความสุขที่ไม่พึงกลัว

ความสุขที่พึงกลัวก็คือความสุขมันเกิดจากกามสัญญา

ความสุขอันเกิดจากรูปรสกลิ่นเสียงสัมผัส

ความสุขที่ไม่ควรกลัวเลยก็คือความสุขอันเกิดจากสมาธิเกิดจากเนกขัมมะ อันนั้นไม่มีโทษเลย

พระองค์ท่านตรัสแบบนี้

ปิยทัสสี ภิกขุ