มีพระสูตรที่อ้างอิงเกี่ยวกับความเบื่อ

สมัยหนึ่งพระพุทธองค์ได้นั่งประทับอยู่โดยลําพัง

เทวดามาทูลถามพระองค์ว่า

พระองค์นั้นไม่มีความทุกข์ พระองค์ไม่มีความเพลิน

พระองค์ประทับอยู่ผู้เดียว พระองค์ท่านรู้สึกเบื่อหน่ายบ้างไหม

​

พระองค์ตอบว่า

"ผู้มีความเพลินย่อมมีความทุกข์" ​ นัยยะจะเป็นแบบนี้นะ

แต่ผู้ที่พ้นจากทุกข์ไม่ได้ ​ เผชิญพัวพันอยู่ในทุกข์

ย่อมเกิดความเบื่อหน่าย

ผู้มีความเพลินย่อมประสบกับความทุกข์ในเหตุและผลเป็นแบบนี้

​

โดยสภาวธรรมเอาง่ายง่ายนะ ความเพลินคือตัวอภิชฌา

ที่แสวงหาการเติมเต็มให้กับชีวิต ตลอดเวลา

ตัวความเพลินมันไปเพ่งอารมณ์ ​

มันปรารถนาอารมณ์ เมื่อได้แล้ว

สุขสมหวังหนึ่งใดปรากฏแล้ว มันมีความเพลิน

เมื่ออารมณ์อันเป็นที่ต้้งแห่งความสุขได้เปลี่ยนแปลงไป

เคลื่อนไป จากไป ทุกขเวทนาก็ปรากฏ

​

ทุกขเวทนาคือโทมนัส ​ ​ ​

อภิชฌาและโทมนัสได้ครอบงําจิตดวงนั้นแล้ว

ผู้มีความเพลินย่อมประสบทุกข์ ​

​

เราทราบนะว่าความเพลินนั้นเกิดขึ้นนัยยะแบบไหน

มันจะจินตนาการความเพลินมา เพราะมันประกอบกับความคิด

​

ความเพลินกับปิติปราโมทย์ คนละอย่างกัน ​

"ปราโมทย์ปีติ" เป็นสภาวะที่ได้กระจ่างชัด

ได้อิสระจากอารมณ์ จากประสบการณ์ที่เคยรู้ ​

เป็นสภาวะของปัจจุบันกาล ที่จิตไปตั้งอยู่

​

แต่เมื่อจิตประกอบกับความเพลิน

ให้สังเกตนะว่าจะประกอบกับความคิด

ประกอบกับการเพ่งในอารมณ์

​

จิตที่ประกอบด้วยความเพลิน ย่อมประสบทุกข์

จิตที่ประสบทุกข์แล้วย่อมเกิดความเบื่อหน่าย

​

บทสรุปคําตอบของพระองค์ท่านก็คือ

เมื่อพระองค์ท่านไม่มีความเพลิน พระองค์ท่านก็ไม่มีความทุกข์

เมื่อพระองค์ท่านไม่ทุกข์ พระองค์ท่านก็ไม่มีความเบื่อหน่าย

ขอเทวะท่านจงรู้แบบนี้

เห็นแบบนี้ เข้าใจแบบนี้

​

​

"ผู้มีความเพลินย่อมประสบทุกข์"

- ปิยทัสสี ภิกขุ -

Group Sitting 21-09-2025