Podcast Archieven - Schepen aan de Horizon

Is het niet raar dat we nu, in 2018, in Nederland weer woningnood hebben? Dat de huizenprijzen, en de prijzen voor studentenkamers, maar blijven stijgen? Waarom wordt er niet meer gebouwd? Hoe lossen we dit op? En waarom hebben we eigenlijk geen Ministerie van Volkshuisvesting meer?

Marloes en Ronald praten met Pieter Bregman, directeur-bestuurder van de Groningse woningcorporatie Nijestee, en een bekend criticaster van het neoliberale woningmarktbeleid van de afgelopen pakweg twintig jaar. Bregman schetst een beeld van een naïef geloof in marktwerking, aangewakkerd door een lobby van projectontwikkelaars en huisjesmelkers. “De huidige toestand van op de woningmarkt is het gevolg van bewust beleid.” Met kennelijke instemming citeert hij een Delftse hoogleraar die voorspelt dat we binnen tien jaar een parlementaire enquête hebben over hoe het zo veer heeft kunnen komen.

Bregman is overigens wel optimistisch. Er wordt, zeker in Groningen, volop gebouwd, dus de druk op de markt zal verminderen. En bovendien is het politieke tij wat aan het keren. Het wordt steeds zichtbaarder dat “de markt” niet vanzelf alle problemen oplost, en dat volkshuisvesting meer is dan alleen voldoende woningen bouwen. “De overheid” lost trouwens ook niet alles op. Grappig genoeg past de corporatie, als uiting van collectief particulier initiatief en als sociale onderneming, eigenlijk wel weer goed in de tijdsgeest.

Beluister hier de podcast (of als download): 

https://sadh.nl/wp-content/uploads/podcasts/SADH-59-Pieter-Bregman.mp3

Credits:

* Gastheer: Maarten Bronts

* Interviewer: Ronald Mulder

* Stuurvrouw aan wal: Marloes Dekker

* Techniek: Bob Voorneveld

* Foto: Harry Cock

Links, referenties:

* Onderzoeksjournaliste Mirjam de Rijk maakte vorig jaar voor de Groene Amsterdammer een serie artikelen over het Nederlandse woningmarktbeleid. Het eerste artikel in die reeks behandelt een paar onderwerpen die ook in deze podcast aan bod komen.

Ondernemers die zich inzetten om de maatschappij een beetje duurzamer en inclusiever te maken, hebben het niet makkelijk. Toch lijkt “sociaal ondernemerschap” aan een onstuitbare opmars bezig. Wat is het, en wat zijn de uitdagingen? Maar ook: zet het wel zoden aan de dijk?

Bij hoge uitzondering deze keer twee gasten, “want samen zijn we echt veel leuker”. Ineke van Zanten en Rinske van Noortwijk helpen al vijftien jaar mensen om duurzaamheidsinitiatieven te realiseren. Ze hebben de hele ontwikkeling van “maatschappelijk verantwoord ondernemen” tot “sociaal ondernemerschap” van nabij meegemaakt en zijn als geen ander in staat om de trends op dit gebied te herkennen en te duiden. Dé trend op dit moment, volgens Ineke en Rinske, is het ontwikkelen van alternatieven voor plastic. “De consument begint de overvloed aan plastic nu echt zat te worden, dus daar ontstaat een markt voor alternatieven.”

Maar sociaal ondernemerschap zelf is misschien wel een nog grotere trend. De wereldverbeteraars van nu zijn geen actievoerders, maar ondernemers. Alleen is hun doel geen maximale winst, maar maximale impact. Dat deze ondernemers zich niet aan de wetten van het kapitalisme houden, zorgt wel voor wat spanningen. Want hoe kom je aan investeerders als winst niet je doel is? En hoe realiseer je maximale impact als je groei niet zo belangrijk vindt?

Misschien is de rol van sociaal ondernemers vooral om te onderzoeken wat wel en niet werkt, en waar wel en niet een markt voor is. Eén groot gratis R&D-programma voor de Unilevers van deze wereld …

Beluister hier de podcast (of als download): 

https://sadh.nl/wp-content/uploads/podcasts/SADH-58-Greenwish.mp3

Credits:

* Gastvrouw: Marloes Dekker

* Interviewer: Ronald Mulder

* Techniek: Bob Voorneveld

Links, referenties:

* De analyse die Rinske en Ineke maakten van 359 recente duurzame initiatieven

Deze zomer bestaan wij 5 jaar! Om dit te vieren legden wij aan bij het Noorderzon Festival in Groningen. In de Horatio-tent gingen Marloes en Ronald in gesprek met drie (oud)gasten: Hans Harbers, Thuur Caris en Loes Damhof over de hedendaagse verhouding tussen autonomie en solidariteit.

Kunnen we spreken van een trendbreuk in globalisering en individualisering? Wat is de rol van technologie daarin? Hoe zit het met de toenemende ongelijkheid in de wereld? Deze en andere vragen passeren de revue.

Beluister hier de podcast (of als download): 

https://sadh.nl/wp-content/uploads/podcasts/SADH-57-lustrumshow-SadNzon-2018.mp3

Credits:

* Eregasten: Hans Harbers, Thuur Caris & Loes Damhof

* Interviewers: Ronald Mulder & Marloes Dekker

* Presentatie: Maarten Bronts

* Techniek: Johanz Westerman

 

Vandaag praten wij met Terry Derks. Hij is werkzaam als kinderarts metabole ziekten in het Universitair Medisch Centrum Groningen. Wat zijn metabole ziekten eigenlijk? Hoe bewerkstelligen deze zich en hoe signaleer je bij kinderen of zij een metabole ziekte hebben? En hoe ziet een behandeling eruit als een metabole ziekte gesignaleerd is bij een kind? 

Metabole ziekten

Een metabole ziekte, of wel stofwisselingsziekte, is erfelijk en wordt veroorzaakt doordat enzymen, bepaalde eiwitten, in het lichaam ontbreken. In ons lichaam vinden allerlei scheikundige reacties plaats. Dit gaat eigenlijk bijna altijd goed, maar soms kan het ook fout gaan. Dit kan tot klachten leiden. Veel voorkomende gevolgen van metabole ziekten zijn vermoeidheid, hartfalen, doofheid en blindheid. Kinderen kunnen ook epilepsie ontwikkelen of een groeiachterstand krijgen. Sommige kinderen vertonen gelijk na de geboorte symptomen, anderen pas jaren later.

Diagnose

Derks vertelt dat het van belang is om er vroeg bij te zijn bij metabole ziekten. Hierdoor is dan ook de hielprik bij kinderen van belang. In 1974 is de hielprik in Nederland ingevoerd dankzij onderzoek door het toenmalige Academisch Ziekenhuis Groningen. De zeldzame metabole ziekte PKU werd door deze hielprik bij kinderen tijdig gedetecteerd en konden dan ook worden behandeld voordat ze klachten kregen. Hier werd al snel duidelijk dat wanneer men tijdig ingrijpt, door bijvoorbeeld een dieet toe te passen, dat kinderen met PKU een vrijwel normaal leven konden lijden. De hielprik testte vroeger maar op een paar metabole ziekten. Tegenwoordig kan de hielprik veel meer metabole ziekten herkennen. Het RIVM houdt hier een lijst van bij welke metabole ziekten dat zijn.

Kleine kinderen worden groot

Wanneer de uitslag van een hielprik afwijkend is kan een kind bij Derks terecht komen. Er moet namelijk vervolgonderzoek gedaan worden. Als blijkt dat het kind daadwerkelijk een metabole ziekte heeft dan moet deze behandeld worden. Derks werkt samen met andere kinderartsen om dan tot een passende behandeling te komen.

Beluister hier de podcast (of als download): 

https://sadh.nl/wp-content/uploads/podcasts/SADH-56-Terry-Derks-metabole-ziekten.mp3

Credits:

* Interviewer: Bob Voorneveld

* Stuurman-aan-wal: Ronald Mulder

Ever started thinking about thinking? And why people do what they do? John Furey has, and he provides a language, framework and several tools to help do this. It’s called MindTime. In this episode of Schepen aan de Horizon we talk to John Furey. He is the founder and chief architect of the MindTime Foundation. This Groningen based organisation helps people to understand people. To learn more about what MindTIme does and why MindTime does what it does we talk a bit about Furey’s past, present and future.

Furey was born in the United States, but grew up in Switzerland. He describes the south of Switzerland as kind and pleasant. He grew up in a small town, felt safe and the weather was beautiful. In terms of education Furey grew up in the north of England. Which was a huge contrast to the south of Switzerland. He decided to become a professional photographer: Obtained all the degrees needed and started a photographic company. He felt liberated. In the early 80’s he left England for Sudan, North Africa to help someone he knew. It had nothing to do with photography, but it was ‘John on adventure in Africa’.

“John on adventure in Africa”

Furey describes it as an adventure of a lifetime. Keep in mind that there was a lot going on at that time: Civil war in Sudan, a coup in Kenya and in South Africa the apartheid started. Furey eventually left Sudan for South Africa where he encountered the town ships first hand and the uprising of apartheid. He was in his early 20’s when he travelled through Africa.

It was actually when Furey left Africa for the United States when the thought process of MindTime all started. The following question roomed in his head: How come so few had managed to dominate so many for so long? That question is compelling and it started the process of thinking. The things he had seen and experienced in Africa made his thinking process start. He started thinking about thinking.

MindTime

It was 25 years ago that MindTime happened. Furey describes it as a language by which we can understand and explain thinking. It is a theoretical framework of human thinking. It gives us an insight into that thing that allows us as humans to perceive and have thoughts. This sounds very abstract, but in the podcast Furey has a few examples to explain it better.

“MindTime helps us to understand and perceive what and why people do what they do”

Survey

MindTime is already available to us: via a survey. Your profile is being made based on your answers regarding past, present and future. See it as a triangle. Each point represents the forces and dimensions in which we think. We have a drive individually, communally, culturally, societally to create stability so that we create more predictability about what is going to happen and we can base that on what has happened. Blend these three things, past – present – future, so you can try to explain why people do what they do and are going to do.

The Satori moment

The Satori moment is a sudden moment where you shift your perceptual awareness. One goes from not understanding; to understanding. Furey tells us that this moment is called the satori moment in zen Buddhism. Furey based the Satori cards on this concept. It entails 45 cards and these cards have words on one side and colour and an image on the other. You select your way through it choosing the words that suit you. When you’re happy with your choice it’s time to turn the cards over. The combination of colours you see represents your blend of the three perspectives: past, present and future. It helps us to understand why we do what we do. These are the tools to help people understand people.

 

Listen to the full episode here (or as download):

Begin april vond in Groningen het eerste Aletta Jacobs congres plaats. Het onderwerp: Diversiteit, te beginnen bij de man/vrouw verdeling in organisaties.

Met Jorien Bakker, één van de mede-organisatoren van het congres, spraken we over wat diversiteit is, en waarom het belangrijk is om zorg te dragen voor voldoende diversiteit in organisaties.

Beluister hier de podcast (of als download):

https://sadh.nl/wp-content/uploads/podcasts/SADH-54-Jorien-Bakker-2018-04-26-cut.mp3

Credits:

* Gastheer: Ronald Mulder

* Interviewer: Lykle de Vries

* Stuurvrouw-aan-wal: Marloes Dekker

* Techniek: Ruurd-Jan de Meulder

Links, referenties:

* Het eerste Aletta Jacobs Congres

* After-movie Aletta Jacobs Congres 2018: https://youtu.be/dRC14pHKpe4

Herman Annema is intuïtief begeleider in bewustzijnsontwikkeling. Nadat hij een opleiding bij UnioVision heeft gevolgd in Groningen, heeft Annema hier uiteindelijk zijn werk van gemaakt. Binnen zijn bedrijf Epic Ventures begeleidt hij dan ook mensen en bedrijven om zich te ontwikkelen.

Annema vertelt dat de hedendaagse mens een beetje verward lijkt. Zoekende naar rol/identiteit in samenleving die wij hebben. Als je gewend bent om terug te grijpen op oude rollen en die werken niet meer, dan zoek je juist naar meer houvast.

Elk vraagstuk dat een client bij Herman neerlegt, wordt ook Hermans eigen vraagstuk. Wat het leven voor hen is, wie ze zijn en wat ze willen. Het kan om relatieproblemen gaan, vastlopen in thema’s, levensbeschouwingen en soms is het fijn als iemand daarin mee kijkt. Het intuïtief begeleiden. Annema vertelt in de podcast wat hij hiermee bedoeld.

Daarnaast neemt hij ons mee in de reis van de mens, in de metafoor van het avontuur en in de rolpatronen van vroeger en nu.

Beluister hier de podcast (of als download):

 

Nu ook met video – vanuit danslokaal IIWII met een prachtig uitzicht over de stad Groningen: 

Credits:

* Gastheer en interviewer: Maarten Bronts

* Stuurvrouw-aan-wal: Marloes Dekker

* Techniek: Lykle de Vries

Links, referenties:

* Hermans bedrijf Epic Ventures

* Joseph Campbell’s model van de Epic Hero’s Journey (Wikipedia)

* De IJslandse documentaire InnSaei

* Locatie interview: The Big Building, penthouse danslokaal IIWII

* Boek The Way of the Superior Man door David Deida

Elke dag maken wij gebruik van producten. Wij consumeren er op los. Maar hoe komen wij eigenlijk aan deze producten? Wat zijn de processen die zo’n product doorloopt? Is het wel een duurzaam proces? Betekent goedkoop ook gelijk slecht? En waar komen onze producten eigenlijk vandaan?

In deze aflevering praten wij met productontwerper Tjeerd Veenhoven. Hij studeerde aan de Academie Minerva te Groningen en tegenwoordig woont en werkt hij nog steeds in deze prachtige stad. Veenhoven experimenteert met materialen en grondstoffen om zo tot een product te komen. Door het bewerken van verschillende materialen ontstaan er nieuwe vormen, functies en constructies. Dit varieert van onder andere meubels tot mode. Zijn werk gaat dan ook niet onopgemerkt. In 2016 won hij de Global Change Award met zijn AlgaeFabrics en ook zijn palmleren slippers hebben tot veel aandacht geleid.

Veenhoven vertelt dat het werk van een productontwerper over de jaren heen zo zijn veranderingen heeft meegemaakt. Vroeger was de ontwerper onderdeel van een keten. Tegenwoordig kijkt de ontwerper verder dan de keten waar hij in zit. Zo wordt er gekeken naar waar een grondstof vandaan komt, hoe deze verwerkt wordt en waar het heen gaat als deze gebruikt is. De productontwerper is meer in de breedte gaan kijken, naar de context. Welk probleem wordt er opgelost en wordt de gebruiker er blij van zijn vragen die gesteld worden.

Consumeren is een feest

Toen consumentisme opkwam was men allang blij met bepaalde producten, omdat deze het leven makkelijker maakten. Denk bijvoorbeeld aan auto’s of de mogelijkheid om een espresso apparaat in huis te hebben. Tegenwoordig heeft men tientallen opties van hetzelfde soort product. Veenhoven stelt dat de consument nu in de gelegenheid wordt gesteld om echt na te gaan denken over wat die precies wil. Groot, klein, duurzaam, etc. Hier werd voorheen niet zo over nagedacht. Het is dan ook van belang om als productontwerpen op de stoel van de consument te gaan zitten. Inzage krijgen in wat men wil.

What’s in your own backyard?

Veenhoven vertelt over zijn product de palmslipper. Deze is van bladeren uit India gemaakt en de slipper is biologisch afbreekbaar. Er is namelijk geen lijm gebruikt in de productie van deze slippers. Moeder natuur heeft alle middelen gegeven om dit te kunnen maken zegt Veenhoven. Het ging hem hierin niet om maximale winst, maar om de lokale impact. Veenhoven heeft een handvat gegeven aan bewoners daar om iets te doen met deze palmbladeren.

Wat voor hen voorheen afval was kan nu gebruikt worden om iets van te maken.

Dichterbij gezien werkt Veenhoven mee aan HuisVeendam waarbij er o.a naar de grondstof aardappelzetmeel wordt gekeken. Van aardappelzetmeel kan bijvoorbeeld lijm worden gemaakt. Met deze lijm is biolaminaat gemaakt en van daaruit kijken zij wat voor nieuwe producten er gemaakt kunnen worden. Het doel van HuisVeendam is om te laten zien dat een lokale grondstof de industrie kan stuwen, lokale welvaart kan creëren en ontwerpers kan inspireren om dit te implementeren in design en mode.

Beluister hier de podcast (of als download):

http://sadh.nl/wp-content/uploads/podcasts/SADH-52-Tjeerd-Veenhoven.mp3

Credits:

* Gastvrouw: Marloes Dekker

* Interviewer: Lykle de Vries

* Stuurman-aan-wal: Maarten Bronts

* Techniek: Ruurd-Jan de Meulder

 

Links:

* Studio Tjeerd Veenhoven HQ

* HuisVeendam Biolaminates

* Moyee Coffee, fair-chain (en combi-lease met machine)

*

Behavioural economics en neoklassieke theorie

Binnen de economische wetenschap werd lange tijd aangenomen dat de mens een strikt rationeel handelend wezen is. Dit neoklassieke mensbeeld van de homo economicus wordt de laatste decennia echter herzien, met name door de opkomst van behavioural economics, ofwel gedragseconomie. Nobelprijswinnende economen als Daniel Kahneman en Richard Thaler tonen aan dat wij mensen vaak niet rationeel handelen, integendeel wij zijn in veel situaties op voorspelbare wijze irrationeel.

Onze gast is Robert Lensink, hoogleraar Finance verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen en de Wageningen University. Lensink houdt zich in zijn onderzoek onder meer bezig met economische experimenten in ontwikkelingslanden waarin hij theorieën uit de behavioural economics toegepast.

De neoklassieke theorieën staan volgens Lensink niet zozeer op gespannen voet met inzichten uit de behavioural economics maar zijn deze complementair. “Ik denk dat je met kleine aanpassingen aan de neoklassieke theorie heel veel gedrag kunt verklaren”, aldus Lensink. “Het is zeker niet zo dat de gedragseconomie en de neoklassieke economie volledig verschillende paradigma’s zijn. Voor een groot deel zijn het aanpassingen aan de neoklassieke modellen met behulp van empirische data.”

Nudging

Een belangrijk concept binnen behavioural economics is nudging, geïntroduceerd door Thaler. Hierbij worden mensen aangespoord tot bepaald gewenst gedrag: ze krijgen een ‘duwtje’ in de goede richting. Momenteel zetten veel overheden zogenaamde behavioural insights teams in om beleid te ontwikkelen en worden nudges ook door het bedrijfsleven veelvuldig toegepast.

Maar wie bepaalt precies wat de goede richting is? En hoe vrij zijn wij nog als burger en consument wanneer partijen onze keuzemogelijkheden framen om zo ons gedrag te beïnvloeden? Duidelijk wordt dat het toepassen van inzichten uit behavioural economics ook ethische vragen met zich meebrengt.

Behavioural economics toepassen in ontwikkelingslanden

Naast deze algemene en theoretische aspecten van behavioural economics vertelt Lensink over zijn eigen, meer praktische werkzaamheden. Lensink reist de hele wereld over om economische interventies te bestuderen en te begeleiden. Van experimenten met commitment savings in Ghana, unconditional cash transfers in India, tot gezinsgeweldinterventies in Vietnam.

Luister hier de aflevering terug

Beluister hier de aflevering terug (of als download)

 

Credits:

* Gastheer en interviewer: Youri Sepp

* Stuurman-aan-wal: Ronald Mulder 

* Techniek: Youri Sepp en Maarten Bronts

* Foto: Rijksuniversiteit Groningen

Links

Robert Lensinks persoonlijke pagina bij de Rijksuniversiteit Groningen en Wageningen University

Blockchain is big!

Sinds we in 2013 (!) voor het eerst aandacht besteedden aan Bitcoin is de koers ervan verhonderdvoudigd en is de achterliggende blockchain-technologie mainstream geworden. Youri praat met Lykle en Ronald over basics, de bubbel en de beloftes van blockchain.

Hoe werkt het nu precies, die blockchain? Als de blockchain zo veilig is, hoe kan het dan dat er regelmatig Bitcoins of andere cryptocurrencies gestolen worden? Hoe heeft de koers zo enorm kunnen stijgen? En wat zijn Ethereum, Hyperledger en IOTA eigenlijk?

Lykle en Ronald tonen zich enthousiast over de kern van de technologie, maar constateren tegelijk dat deze nog zeer jong is en dat er regelmatig dingen mis gaan. Ook blijft het spannend op de plekken waar de wereld van Bitcoin en blockchain raakt aan de oude wereld van regulering, interpretatie en instituties.

Op de korte termijn zien Lykle en Ronald veel mogelijkheden voor gesloten blockchains: netwerken en (logistieke) ketens die onderling veel data uitwisselen, kunnen de snelheid en betrouwbaarheid enorm verhogen door blockchains te gebruiken. Dat houdt wel het risico in dat partijen als Microsoft en IBM, die dit soort blockchains “as a service” aanbieden, uitgroeien tot nieuwe centrale partijen – terwijl de bedenker(s) van Bitcoin er juist op uit waren om deze “thrusted third parties” overbodig te maken.

Blockchain en schaarste

Als meest fundamentele doorbraak van blockchain noemt Ronald het ontstaan van “digitale schaarste”. Konden we eerder alles wat digitaal was eindeloos kopiëren, nu is er voor het eerst een technologie waardoor eigendom kan worden gewaarborgd. Dat zal hele nieuwe online business models mogelijk maken. Lykle trekt een vergelijking tussen het opslaan van informatie in een blockchain en het invoeren, in het begin van de negentiende eeuw, van gestandaardiseerde tijdzones. Waar eerst iedereen zijn eigen waarheid had, kunnen partijen nu over een “shared single source of truth” beschikken, en dat maakt transacties mogelijk die eerst niet mogelijk waren.

O ja, en CryptoKitties en SpankChain komen ook nog even langs.

Luister hier de aflevering terug

Hieronder de audio van deze aflevering (of als download):

http://sadh.nl/wp-content/uploads/podcasts/sadh-50-blockchain-MSTR2.mp3

Credits:

Gastheer: Maarten Bronts

Interviewer: Youri Sepp

Techniek: Lykle de Vries en Maarten Bronts