Podcast31

Begrippen als ‘klaplopers’, ‘kwetsbaren’ en ‘zelfredzamen’ weerspiegelen veronderstellingen over hoe mensen zich gedragen, wat ze kunnen en willen. Deze beelden beïnvloeden niet alleen het beleid, maar ook de manier waarop we met bewoners communiceren. In deze Podcast31 gaat Dore van Duivenbode met drie experts in gesprek over mensbeelden, taal en beeldvorming bij armoede en schulden, hoe deze doorwerken in beleid en vooral: wat we daaraan kunnen doen om dit tegen te gaan.

Klaplopers, profiteurs, kwetsbaren. Berekenend, rationeel of juist zelfredzaam. Ten grondslag aan beleid liggen mensbeelden: veronderstellingen over wat mensen willen, kunnen, hoe ze zich gedragen. Het idee over wie wíj, burgers, zijn. Deze mensbeelden hebben veel invloed op hoe beleid uitpakt en dat kan problematisch zijn: als het mensbeeld onbedoeld stigmatiseert of vernedert, of bepaalde groepen uitsluit. Ook de communicatie met bewoners wordt door het gebruikte mensbeeld beïnvloed. Taal- en beeldgebruik kan hierdoor (onbedoeld) stigmatiserend zijn en leiden tot onbegrip en weerstand.

In deze aflevering van Podcast31 duiken we in het thema mensbeelden en hoe deze doorwerken in beleid rondom armoede en schulden. Dore van Duivenbode gaat in gesprek over conformeren, gevoel versus feitelijke constateringen, het inbrengen van de systeemwereld in de leefwereld (in plaats van andersom), het ongemakkelijke gesprek met elkaar aangaan, tegenmacht en vuur. Dat doet zij met de volgende drie experts:

Naast nieuwbouw is het beter en slimmer benutten van bestaande woningen een kansrijk instrument om het enorme tekort aan woonruimte aan te pakken. Het kabinet Schoof noemt het als één van de prioriteiten in haar regeerprogramma. Beter benutten kan op verschillende manieren. Een one-size-fits-all benadering werkt niet: Nederland heeft huishoudens in verschillende soorten en maten, met elk hun eigen woonwensen. Belangrijk dus om per stad, wijk en doelgroep te kijken waar kansen, behoeften en belemmeringen liggen. Het vraagt lef en gezamenlijke inzet van gemeente, rijksoverheid en woningcorporaties om het delen en splitsen van woningen te stimuleren en op te schalen. En om de haken en ogen in de praktijk weg te nemen.

Over wat daarbij komt kijken, gaat Thomas van Zijl (BNR) in deze podcast in gesprek met drie beleidsmakers uit een grote stad, een kleinere gemeente en het ministerie:

Hoe kunnen bestuurders in een regio zorgen voor een eerlijke verdeling van huisvestingsvragen van aandachtsgroepen, ondanks verschillen in meningen en lokale omstandigheden? In deze podcast delen ervaren bestuurders hun inzichten en strategieën voor succesvolle besluitvorming en samenwerking. We bespreken hoe zij processen ontwerpen, vraagstukken ontrafelen, perspectieven delen en vertrouwen opbouwen om tot breed gedragen oplossingen te komen.

Dore van Duivenbode interviewt drie gasten over hun ervaringen en inzichten:

Vooral de grote groep niet-koplopers bepaalt het tempo van de energietransitie. Het loont daarom om hun bereidheid om te investeren in nieuwe energie te stimuleren en hen ertoe te bewegen hun dagelijkse gewoonten aan te passen. Daarvoor zijn verschillende aanpakken nodig, die rekening houden met de emoties en beweegredenen van deze groep. Liefst drempelverlagende maatregelen, met oog voor de financiële draagkracht van de verschillende groepen, toegespitst op de lokale situatie en met enige mate van rijksregie.

Focus verbreden

In de energietransitie richten beleidmakers zich vooral op koplopers en voorlopers, maar degenen die niet tot die groep behoren en hun beweegredenen zijn minstens net zo belangrijk om de energietransitie te kunnen versnellen. Veel mensen vrezen voor wat de energietransitie betekent voor hun werk, hun portemonnee en voor hun dagelijkse routines, zoals reizen, koken, douchen en het huis verwarmen. Ze moeten afstappen van wat ze gewend zijn en dat zorgt voor twijfel, onzekerheid en soms zelfs voor angst en rouw. Wie deze transitie wil versnellen, moet de emoties serieus nemen en erop inspelen. En zich realiseren dat koplopers en het peloton uiteenlopende aanpakken vragen. En dat is belangrijk omdat dat peloton wel over de streep moet komen. Hoe organiseer je dat als gemeente, zonder onnodig tempo te verliezen? En waar gebeurt dit al succesvol?

Thomas van Zijl (BNR) gaat in deze podcast over deze onderwerpen in gesprek met:

Nederlandse steden zoeken naar mogelijkheden om de juiste bedrijven op de juiste plek te kunnen vestigen. Het huidige financiële en juridische instrumentarium is daarvoor in de meeste gevallen ontoereikend. De provincie Utrecht en de regio Drechtsteden tonen aan dat herstructurering toch mogelijk is. Om hun aanpak ook elders in Nederland uit te rollen, is onder meer een landsdekkend revolverend investeringsbudget nodig, geïnspireerd op de impulsaanpak winkelgebieden.

Zoektocht naar een nieuwe ruimtelijke economie

Stedelijke bedrijventerreinen staan onder druk. Steeds vaker veranderen zij in gemengde woon-werkgebieden. Hoewel deze transformatie kansen biedt voor bepaalde typen bedrijvigheid, blijkt uit onderzoek dat betaalbare bedrijfsruimte voor creatieve startende ondernemers én traditionele beroepsgroepen steeds schaarser wordt. Bovendien vraagt de circulaire economie juist om méér (milieu)ruimte voor maak- en productiebedrijven, bij voorkeur op watergebonden locaties. Dit leidt tot een complexe puzzel. Er is weinig schuifruimte voor het herhuisvesten van bedrijven die moeten wijken voor woningbouw. Ook netcongestie en versnipperd eigendom maken herstructurering ingewikkeld. Dit alles vraagt om een nieuwe rol en aanpak voor overheden.

Deelnemers aan deze Trendtalk

Over deze onderwerpen gaat Thomas van Zijl (BNR) in deze podcast in gesprek met:

Niet alleen kinderen hebben behoefte aan fijne speelplekken. Kindvriendelijke openbare ruimte kan zorgen voor meer gezondheid, beweging en sociale cohesie voor alle buurtbewoners. Goed ingerichte speelplekken kunnen de samenhang en leefbaarheid in de wijk versterken. Belangrijk dus dat gemeentelijke beleidsmakers zich inleven in de belevingswereld van de kinderen en hen en andere doelgroepen actief betrekken bij het creëren en beheren van die plekken. Krachtenbundeling met corporaties, scholen en partijen die zich inzetten voor de buurt en het stimuleren van sport en bewegen biedt kansen.

Buiten spelen is niet alleen ontzettend leuk; het levert ook een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling en gezondheid van kinderen. Onderzoek wijst uit dat kinderen die veel buiten spelen zich motorisch, mentaal en sociaal beter ontwikkelen en ook op latere leeftijd meer bewegen.

Het is dus van belang om de openbare ruimte in bestaande én nieuwe wijken kindvriendelijk in te richten. Liefst op zo’n wijze dat niet alleen de jeugd ervan profiteert, maar ook andere wijkbewoners. Maar hoe doe je dat? Wat maakt de openbare ruimte kindvriendelijk? Hoe kun je ervoor zorgen dat de voorzieningen die je aanbiedt aansluiten bij de behoeften van kinderen? En hoe zorg je ervoor dat ook de belangen van hun wijkgenoten gediend zijn? Waar moet je rekening mee houden en wat bepaalt het succes?

Thomas van Zijl (BNR) gaat hierover in deze podcast in gesprek met:

Met een korte introductie op dit onderwerp door Astrid van Egmond, projectleider sociale inclusie en leefbaarheid bij Platform31 en als onderzoeker betrokken bij de publicatie Kindvriendelijke openbare ruimte.

Niet alleen kinderen hebben behoefte aan fijne speelplekken. Kindvriendelijke openbare ruimte kan zorgen voor meer gezondheid, beweging en sociale cohesie voor alle buurtbewoners. Goed ingerichte speelplekken kunnen de samenhang en leefbaarheid in de wijk versterken. Belangrijk dus dat gemeentelijke beleidsmakers zich inleven in de belevingswereld van de kinderen en hen en andere doelgroepen actief betrekken bij het creëren en beheren van die plekken. Krachtenbundeling met corporaties, scholen en partijen die zich inzetten voor de buurt en het stimuleren van sport en bewegen biedt kansen.

Buiten spelen is niet alleen ontzettend leuk; het levert ook een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling en gezondheid van kinderen. Onderzoek wijst uit dat kinderen die veel buiten spelen zich motorisch, mentaal en sociaal beter ontwikkelen en ook op latere leeftijd meer bewegen.

Het is dus van belang om de openbare ruimte in bestaande én nieuwe wijken kindvriendelijk in te richten. Liefst op zo’n wijze dat niet alleen de jeugd ervan profiteert, maar ook andere wijkbewoners. Maar hoe doe je dat? Wat maakt de openbare ruimte kindvriendelijk? Hoe kun je ervoor zorgen dat de voorzieningen die je aanbiedt aansluiten bij de behoeften van kinderen? En hoe zorg je ervoor dat ook de belangen van hun wijkgenoten gediend zijn? Waar moet je rekening mee houden en wat bepaalt het succes?

Thomas van Zijl (BNR) gaat hierover in deze podcast in gesprek met:

Met een korte introductie op dit onderwerp door Astrid van Egmond, projectleider sociale inclusie en leefbaarheid bij Platform31 en als onderzoeker betrokken bij deze publicatie.

In deze Podcast31 aflevering Zorggeschikt wonen zijn we te gast in woonzorgcentrum Humanitas Deventer met drie experts die het voortouw hebben genomen in het agenderen en ontwikkelen van nieuwe woonvormen. Journaliste Dore van Duivenbode gaat in gesprek met:

Laten we geen minister van sociale zaken, maar een minister voor bestaanszekerheid aanstellen, die aan de slag gaat met het vereenvoudigen en harmoniseren van wet- en regelgeving en verordeningen in het sociale domein. We moeten durven kiezen en schrappen in dit complexe stelsel, zodat professionals er in de praktijk beter mee uit de voeten kunnen en inwoners er écht bij gebaat zijn. En prioriteit geven aan het zoveel mogelijk mensen aan het werk helpen, lasten verlagen en toeslagen beter laten werken en het verhogen van het sociale minimum.

Deze en andere wensen geven experts in deze Trendtalk podcast mee aan het nieuwe kabinet. Thomas van Zijl (BNR) begeleidt het gesprek hierover tussen:

Een langjarige strategie én structureel geld zijn nodig voor de economische ontwikkeling van Nederland. En slimme coalities waarin partijen zich gezamenlijk, elk vanuit hun kracht en op verschillende schaalniveaus, inzetten voor het versterken van onze regio’s, met oog voor hun onderlinge verschillen. Er zijn al goede voorbeelden waarbij Rijk en regio’s succesvol samenwerken.

Dat en meer stellen experts in deze Trendtalk podcast onder leiding van Thomas van Zijl (BNR):