Oorlog wordt steeds meer high-tech. Bewapende drones worden van grote afstand aangestuurd, of gaan zelfs helemaal zelfstandig naar hun doelwit op zoek. Automatische luchtafweer reageert sneller dan een mens ooit zou kunnen. Kunstmatige intelligentie analyseert bakken met gegevens in een oogwenk, en doet voorstellen voor het volgende bombardement. En ondertussen woedt er ook een informatie-oorlog in onze nieuwsfeeds en op sociale media.

Wat heeft al die technologie voor gevolgen voor militairen aan de frontlinie, en voor de burgerbevolking in oorlogsgebied? Wat klopt er van het idee dat precisiewapens een ‘schonere’ oorlogvoering mogelijk zouden maken? 

Er worden verwoede pogingen gedaan om regels te maken voor nieuwe militaire technologieën. Maar wie houdt zich daar aan als de vijand dat ook niet doet? En als kunstmatige intelligentie beslissingen gaat nemen, wie is er dan verantwoordelijk als het misgaat?

Ondertussen zijn wij allemaal potentiële slachtoffers van desinformatie en beïnvloedingscampagnes. Hoe wapenen we ons daartegen?  

Op zondagavond 5 januari sprak Lara Billie Rense hierover met:

De meeste seks tussen mensen is niet gericht op bevruchting, maar op plezier. En daar is het menselijk lichaam goed voor uitgerust. Net als sommige andere gelukkige diersoorten heeft de mens bijvoorbeeld een relatief grote clitoris. En al in de baarmoeder lijken embryo’s plezierige plekjes tussen hun benen te ontdekken.

Toch lag in wetenschappelijke theorieën over het ‘nut’ van seks gedurende lange tijd de nadruk op voortplanting. Seksuele voorlichting ging tot voor kort vooral over het voorkomen van onbedoelde zwangerschappen en soa’s. En toen er langzamerhand wel meer aandacht werd besteed aan plezier, leidde dat tot grote maatschappelijke opwinding.

Op 4 januari verkende Focus Radio de anatomie van seksueel genot. Wat voor inzichten bieden de geschiedenis, de biologie, de medische wetenschap en de seksuologie? Over anatomische overeenkomsten tussen de penis en de clitoris; ideeën over seksuele driften door de eeuwen heen; afwegingen en innovaties in genitale chirurgie; de cultuurgeschiedenis van de clitoris; en over de vraag: langs welke lijnen loopt de orgasmekloof tegenwoordig?

Lara Billie Rense spreekt hierover met:  

Charlotte Vermeulen, de voormalige huisbioloog van Artis, die vanaf mei weer theatercolleges geeft over seksuele diversiteit in het dierenrijk. 

Rik van Lunsen, arts-seksuoloog en voormalig hoofd van de afdeling Seksuologie van het Amsterdams Medisch Centrum, en samen met seksuoloog Ellen Laan auteur van het boek ‘De waarheid over seks’.   

Müjde Özer, seksuoloog en plastisch chirurg bij de V-Klinieken en Het BovenIJ ziekenhuis in Amsterdam, gespecialiseerd in genitale reconstructies en genderbevestigende operaties. 

En Karen Hollewand, historicus en universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen, gespecialiseerd in de geschiedenis van seksualiteit, gender en het lichaam en de geschiedenis van de wetenschap.

 👨‍💻 Podcast Focus wordt gemaakt door de NTR wetenschapsredactie:

Host: Lara Billie Rense
Redactie: Marieke Drost
Eindredactie: Gerda Bosman en Corlijn de Groot

✉️ Heb je vragen of opmerkingen? Mail ons op [email protected]. Blijf op de hoogte van nieuwe podcasts en het laatste wetenschapsnieuws, abonneer je op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief.

📷 Volg ons op Instagram voor extra video’s van de podcast en het laatste wetenschapsnieuws: @ntrwetenschap

Hoe ziet de toekomst van de oplaadbare batterij eruit? Een ding is zeker: hij moet duurzamer, veiliger en het lieft gemaakt worden zonder kritieke materialen. Hoogleraar elektrochemische energieopslag Marnix Wagemaker van de TU Delft werkt aan meerdere potentiële technologiën voor de batterij van de toekomst.

In deze laatste aflevering van de Focus-podcastserie ‘De Batterijbelofte’ spreekt presentator Lara Billie Rense met Wagemaker ik de studio over zijn onderzoek naar het verbeteren van de elektrolyt en de kansen voor natrium, keukenzout, als vervanger van lithium in de batterij.

Volgens Wagemaker zullen uiteindelijk meerdere diverse technologiën zorgen voor een brede inzetbaarheid van energie-opslag in verschillende vormen en maten. Tot slot geeft Wagemaker nog wat tips voor het gebruik van de lithium-ion-batterij in je smartphone.

🎧 Meer luisteren?
Check ook de rest van de afleveringen uit de serie.

🔋 Expert die je hoort in deze aflevering:

Meer weten?

🌐 Onderzoek van Marnix Wagemaker naar elektrochemische energieopslag aan de TU Delft.

📘 Artikel in Nature – Nieuwe ontdekkingen over vaste-stof-elektrolyten (op dit moment nog niet gepubliceerd).

⚡️Gedoe bij batterijproducent Northvolt in Noorwegen

🧂Meer informatie over de natrium-ion-batterij

🇳🇱 Meer informatie over de Nederlandse batterijketen

👨‍💻 Podcast Focus wordt gemaakt door de NTR-wetenschapsredactie:

Host: Lara Billie Rense

Redactie, verslaggeving en montage: Stijn Goossens

Techniek: Sander Nieuwenhuijsen & Ruben Rosen Jacobson

Eindredactie: Sander Nieuwenhuijsen

✉️ Heb je vragen of opmerkingen? Mail ons op [email protected]. En blijf op de hoogte van al het wetenschapsnieuws via de NTR Wetenschap Nieuwsbrief.

📷 Volg ons op Instagram voor extra video’s van de podcast en het laatste wetenschapsnieuws: @ntrwetenschap

In Nederland werkt de Leidse start-up Leyden Jar aan een batterij die 70% meer energie opslaat, veiliger is en in Nederland wordt ontwikkeld. Maar kan Nederland een belangrijke rol spelen in de batterijmarkt, die op dit moment gedomineerd wordt door Chinese partijen?

In deze aflevering van de Focus-podcastserie 'De Batterijbelofte' onderzoeken presentator Lara Billie Rense en verslaggever Stijn Goossens hoe het gesteld is met een Nederlandse batterij-industrie. En wat er voor nodig is om een baterijketen op te zetten in Nederland.

Wat zijn de kansen én de uitdagingen? Waarom is het bouwen van een eigen batterijfabriek zo ingewikkeld? En hoe kunnen onze innovatieve technieken, zoals silicium-anodes en vaste stof-elektrolyten, ons dagelijks leven veranderen?

🎧 Meer luisteren? 
Check ook de rest van de afleveringen uit de serie.  

🔋 Experts die je hoort in deze aflevering:

Meer weten?

 🔍 Battery Competence Cluster Nederland – Hoe bedrijven samenwerken aan een sterke batterij-industrie.

 🌐 Leyden Jar en hun ambitieuze plannen voor een silicium anode en een batterijfabriek in Nederland

 📘 BatteryNL-project: hoe de batterijsector in Nederland samenwerkt

🔬Holst Centre: waar innovaties met dunne laagjes worden opgeschaald

👨‍💻Podcast Focus wordt gemaakt door de NTR-wetenschapsredactie: 

✉️ Heb je vragen of opmerkingen? Mail ons op [email protected]. En blijf op de hoogte van al het wetenschapsnieuws via de NTR Wetenschap Nieuwsbrief.

📷 Volg ons op Instagram voor extra video’s van de podcast en het laatste wetenschapsnieuws: @ntrwetenschap

Oplaadbare accu’s zijn overal om ons heen: in je smartphone, elektrische fiets, auto en zelfs in grote batterijparken. Maar hoe veilig zijn deze batterijen? En wat zijn de gevolgen van het winnen van grondstoffen zoals kobalt en lithium?
 
In deze aflevering van de Focus-podcast bespreken Lara Billie Rense en Stijn Goossens de risico’s en impact van de lithium-ion-batterij. Van het gevaar van batterijbranden tot de ethische dilemma’s rondom grondstofwinning in landen als Congo.

In Europa worden pogingen gedaan om minder afhankelijk te worden van grondstofwinning, door zelf de materialen te recyclen. Maar hoe duurzaam is dat eigenlijk? En wat gebeurt er met je batterij als je die inlevert voor recycling? Stijn ging langs bij het enige ‘kerkhof’ voor batterijen in Nederland.
 
 
🎧 Meer luisteren?
Check ook de rest van de afleveringen uit de serie. 

🔋 Experts die je hoort in deze aflevering:

Meer weten?

👨‍💻Podcast Focus wordt gemaakt door de NTR-wetenschapsredactie: 

✉️ Heb je vragen of opmerkingen? Mail ons op [email protected]. En blijf op de hoogte van al het wetenschapsnieuws via de NTR Wetenschap Nieuwsbrief.

📷 Volg ons op Instagram voor extra video’s van de podcast en het laatste wetenschapsnieuws: @ntrwetenschap

Batterijen zijn onmisbaar in ons dagelijks leven – van alledaagse apparaten zoals smartphones en elektrische tandenborstels tot de accupakketten in voertuigen en grootschalige opslag in batterijparken. Maar wat maakt ze zo belangrijk voor een duurzame toekomst? En wat is de specifieke rol van lithium in dit verhaal?

In deze aflevering van de Focus-podcast legt verslaggever Stijn Goossens uit hoe de oplaadbare batterij zich heeft ontwikkeld, van de Nederlandse uitvinding van de Leidsche Fles tot de moderne lithium-ion-batterij.

Lithium speelt een centrale rol in het opslaan van energie en maakt de energietransitie mogelijk, maar deze technologie roept ook vragen op over duurzaamheid en toekomstbestendigheid.

Waarom zijn batterijen essentieel voor ons overbelaste stroomnet? Hoe werkt de chemie in een batterij? En wat kunnen we doen om efficiënter met deze technologie om te gaan?

🎧Meer luisteren? Check ook de rest van de afleveringen uit de serie. 

🔋Experts die je hoort in deze aflevering:

Meer weten?

Podcast Focus wordt gemaakt door de NTR-wetenschapsredactie:

Host: Lara Billie Rense
Redactie, verslaggeving en montage: Stijn Goossens
Techniek: Sander Nieuwenhuijsen & Ruben Rosen Jacobson
Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen

Wil je meer weten of heb je vragen? Mail ons op [email protected]. En blijf op de hoogte van al het wetenschapsnieuws via de NTR Wetenschap Nieuwsbrief.

📷 Volg ons op Instagram voor extra video’s van de podcast en het laatste wetenschapsnieuws: @ntrwetenschap

De grenzen tussen werk en privé vervagen. Met onze smartphones en laptops dragen we ons werk mee naar huis - maar dringt ons privéleven ook door in de werkdag.
Dat levert stress op, vertelt Daantje Derks, hoogleraar 'Technology facilitated work-life integration' aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Ook vertelt ze over 'telepressure': de verplichting die we voelen om snel te reageren op de honderden berichten die dagelijks binnenstromen. Als je ooit hebt gezegd: 'sorry dat ik nu pas terug app', gaat dit over jou.

Onze grenzeloze verbinding brengt veel moois, maar zorgt ook voor stress. Hoe houden we het bij de voordelen? Daarover geeft Daantje concrete tips voor jou en je werkgever.

📵 Zelf ook een detox proberen? Dit zijn de regels die wij hanteerden:

Meer weten?
📚 Het onderzoek van TNO over burn-outklachten
📺 Reportage 'mobiel bellen in 1998' door Frans Bromet

Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:
Host: Lara Billie Rense
Redactie & verslaggeving: Ruben Rosen Jacobson 
Techniek: Sander Nieuwenhuijsen
Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen

Vragen? Mail de redactie: [email protected]
Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief

Onze smartphones liggen constant op de loer om onze aandacht te vragen met een zoem of een ping, of om tijdens een dood momentje de nodige afleiding te verzorgen.
Is deze continue bron van prikkels eigenlijk wel goed voor ons?

Hoogleraar cognitieve psychologie en aandachts-expert Stefan van der Stigchel (UU) legt uit waarom smartphones onze concentratie verstoren, en hoe dat ons gestrester maakt. Ook hebben we door die apparaatjes minder momenten van stilte in ons hoofd, oftewel 'dagdromen' - terwijl we dat juist zo hard nodig hebben om stress te voorkomen.

Presentator Lara Billie Rense en verslaggever Ruben Rosen Jacobson gebruiken zichzelf als proefkonijn tijdens een 'digitale detox' - een week zonder smartphoneprikkels. Ze krijgen confronterende inzichten over hun normale schermtijd en app-gebruik. Daarin zit meteen een les voor de toekomst: minder is beter.

📵 Zelf ook een detox proberen? Dit zijn de regels die wij hanteerden:

Liever samen detoxen dan alleen? Neem dan een kijkje bij The Offline Club. Zij organiseren bijeenkomsten waar smartphones niet zijn toegestaan.

Lees ook:

📚 Het rapport van TEAM LEWIS over schermtijd in verschillende landen

Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:
Host: Lara Billie Rense
Redactie & verslaggeving: Ruben Rosen Jacobson 
Techniek: Sander Nieuwenhuijsen
Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen

Vragen? Mail de redactie: [email protected]
Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief

Stress lijkt een paradox van de moderne tijd: we leven veiliger en welvarender dan ooit, maar kampen massaal met vermoeidheid, angst en lichamelijke klachten. Hoe is dat mogelijk?

Die vraag leggen we neer bij Stephan Claes, hoogleraar psychiatrie en psychiater aan de KU Leuven. Hij schreef het boek De Gestreste Samenleving - waarom we alles hebben en toch ziek worden.
Stephan deelt inzichten over hoe onze moderne maatschappij bijdraagt aan deze collectieve spanning. We hebben meer vrijheid dan ooit, maar is dat ook onze valkuil? Lopen we, door onze grenzeloze wereld, tegen onze eigen grenzen aan? En wat is de rol van social media?
Ook biedt hij handvaten om te voorkomen dat we massaal opbranden. Zo moeten we beter naar ons eigen lichaam luisteren, en beseffen waar onze grenzen liggen.

🎙️ Aflevering 1 gemist? Luister deze terug op Spotify, Apple Podcasts of de NPO Radio 1 website

Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:
Host: Lara Billie Rense
Redactie & verslaggeving: Ruben Rosen Jacobson 
Techniek: Sander Nieuwenhuijsen
Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen

Vragen? Mail de redactie: [email protected]
Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief

Steeds meer mensen kampen met stress en burn-outs. Is dit een modern probleem, of worstelden onze voorouders hier ook al mee?

Verslaggever Ruben Rosen Jacobson duikt in deze vragen en ontdekt onderweg verrassend veel over zijn eigen stressgewoonten. Hij ondergaat een stress-test bij hersenonderzoeker Erno Hermans (Radboud Universiteit), die uitlegt hoe ons stressmechanisme ons hielp overleven, maar in ons moderne leven zijn doel wel eens voorbij schiet.

Archeoloog Sarah Schrader (Universiteit Leiden) vergelijkt onze stress met die van traditionele stammenn. Neurobioloog Brankele Frank laat zien hoe burn-outs de mens al duizenden jaren treffen... maar de laatste decennia toch een groter probleem 

Meer weten?

📕 Het boek van Brankele Frank: ‘Over de kop - Wat er in je hoofd en lichaam gebeurt bij een burn-out en hoe je er weer van afkomt’

📺 Burn-out groeiend probleem onder jonge werknemers (NOS/NTR)

🔈 The Mental Health Doctor: “Sitting Is Increasing Your Anxiety!” (Diary of a CEO)

Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:
Host: Lara Billie Rense
Redactie & verslaggeving: Ruben Rosen Jacobson 
Techniek: Sander Nieuwenhuijsen
Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen

Vragen? Mail de redactie: [email protected]
Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief