OVT

(00:45) Journalist Lex Boon stuitte op een spraakmakende kunstroof uit het Museum Singer Laren. Het bleek om de diefstal van de 'Lentetuin' te gaan, een van de werken van Vincent van Gogh. Waarom spreken kunstroven zo tot onze verbeelding? En wanneer komen gestolen werken terug? Journalist Lex Boon schreef het boek De Gestolen Van Goghs en is te gast.

(15:08) Het Spoor Terug: Jan van Leiden en het einde der tijden #4. In de laatste aflevering van onze serie over wederdoper Jan van Leiden horen we hoe hij het tot koning weet te schoppen én hoe hij aan zijn einde kwam. In hoeverre kunnen we Jan van Leiden vergelijken met extremisten uit onze eigen tijd?

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/24-11-2024.html#

(01:40) Afgelopen donderdag vaardigde het Internationaal Strafhof in Den Haag meerdere arrestatiebevelen uit, ook tegen de Israëlische premier Netanyahu. Het is voor het eerst dat de leider van een bondgenoot van het westen voor het Strafhof wordt gedaagd. Een historisch moment? Historicus Thijs Bouwknegt, onderzoeker bij het NIOD en oud-medewerker van het ICC is te gast.

(12:02) Struinend door de drassige Friese polder deed een amateurarcheoloog een unieke ontdekking. Het gaat om een onderdeel van een vroegmiddeleeuws Vikingzwaard, een zogenaamde ‘pommelkap’. Een vondst waarvan de omvang klein is, maar het belang groot. Maar waarom eigenlijk? Nelleke IJssennagger-van der Pluijm, Vikingexpert en directeur van de Fryske Akademy, legt het uit.

(23:57) Column Micha Wertheim

(27:32) Wat is de relatie tussen de mens en het woud? Zien we het bos als een gevaarlijke wildernis? Of als een oase van rust en natuur? Historicus Jerker Spits schreef Onder het bladerdak, een cultuurgeschiedenis over deze relatie. Hij is te gast.

(39:31) Historische boeken met Sanne Frequin. Zij bespreekt:

Jerry Brotton, Noord, Zuid, Oost, West: Een ontdekkingsreis (vert. Pon Ruiter)

Vivian de Gier, Geef me de ruimte!

De podcast van Michiel van de Weerthof en Lot Broos, Dat smaakt naar Meertens

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/24-11-2024.html#

(00:50) Historische boeken met Annelien de Dijn. Zij bespreekt: 

-Evelyn Roll, Pericallosa: Herinnering aan een verborgen verleden (vert. Goverdien Hauth-Grubben)
-Jolande Withuis, Moeder, antimoeder

(08:24) Sodomie. Het woord in de mond nemen leek in de middeleeuwen al een misdaad. De term werd vooral gebruikt om seks tussen mannen te beschrijven. Genderhistoricus Jonas Roelens schreef er het boek 'De onuitspreekbare zonde' over en vertelt.

(18:22) Het Spoor Terug: Jan van Leiden en het einde der tijden #3. In deze derde aflevering, Het nieuwe Jeruzalem, duikt Max Boogaard verder in het verhaal van Jan van Leiden en de wederdopers van Münster. De wederdopers grijpen de macht in de stad. Nu is het zaak om de stad zo snel mogelijk te zuiveren; iedereen wordt gedoopt. Jan Matthijs bereidt ondertussen een uitval op het leger van de bisschop voor. Want de eindtijd zal op Pasen 1534 aanbreken – of toch niet?

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/17-11-2024.html#

(01:45) Column Abdelkader Benali.

(07:11) Abdelkader Benali praat aan de hand van zijn column verder met Annette Birschel, Nederland-correspondent voor Duitse media. Zij deed de afgelopen weken met stijgende verbazing verslag van ons nieuws en de historische verwijzingen die worden gebruikt. Zo sprak premier Schoof over een groep die 'moreel ontaard' is, terwijl het Duitse woord ‘Entartet’ iedereen doet denken aan het nationaalsocialisme. 

(12:18) Ze is een pionier in de filmgeschiedenis, en de meest bekende regisseur van nazi-Duitsland: Leni Riefenstahl. Nu op het IDFA: een nieuwe documentaire over haar. Geeft het nooit eerder vertoonde archiefmateriaal een nieuw beeld? Journalist Annette Birschel bekeek voor ons de film en vertelt.

(25:45) Operatie Nachtwacht is van start. Na vijf jaar onderzoek begint het Rijksmuseum met de restauratie van Rembrandts beroemde schuttersstuk. Dit is niet de eerste keer dat eraan De Nachtwacht wordt gesleuteld. Van alcoholdamp tot bijenwas, restaurator Esther van Duijn vertelt meer over de restauratiegeschiedenis van het schilderij.

(39:35) De grootste bezuiniging op ontwikkelingshulp ooit is aanstaande. Dirk-Jan Koch is hoogleraar internationale handel en ontwikkelingssamenwerking en zet de aangekondigde bezuinigingen in historisch perspectief.

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/17-11-2024.html#

(01:02) Afgelopen maand zijn Noord-Koreaanse troepen naar Oekraïne gestuurd om Rusland te ondersteunen. NAVO-baas Mark Rutte noemt het 'een keerpunt voor Europa en een gevaarlijke uitbreiding van het conflict'. Hoogleraar Koreastudies Remco Breuker vertelt meer. 

(11:41) Scholieren kunnen binnenkort een VR-bril opzetten en op zomerkamp in de DDR. In deze experience vertellen 'Zeitzeugen' hoe het was om op te groeien in de DDR. Een gesprek met Trixie Hölsgens van het Duitsland-Instituut, en Gunnar Planitzer, één van die Zeitzeugen. 

(24:03) Het Spoor Terug: Jan van Leiden en het einde der tijden #2. Dit is de tweede aflevering van de podcastserie over het verhaal van onheilsprofeet Jan van Leiden. Journalist Max Boogaard leert hoe Jan van Leiden zijn macht in Münster uitbreidde en de rol van het bijbelboek Openbaring van Johannes in de vorming van radicale groepen. 
 
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/10-11-2024.html#  
  

(01:07) Het nieuws ging de hele wereld over: de gewelddadige aanvallen op Israëlische supporters voor en na de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv in Amsterdam afgelopen donderdagavond – en nacht. De Israëlische president Herzog, Geert Wilders en het Centraal Joods Overleg noemden het een pogrom. Zijn de historische vergelijkingen gepast? Een gesprek met Hilla Dayan, Isrealisch-Nederlandse politiek socioloog. En historicus Nadia Bouras, een van onze boekrecensenten en betrokken bij de gesprekken die sinds de Hamas-aanval plaatsvinden tussen Joodse en Palestijnse of pro-Palestijnse Amsterdammers bij de Amsterdamse burgemeester.

(17:47) Een mythische priester, die als eerste een enkele god en een onderscheid tussen het goede en kwade bedacht. Over deze profeet gaat Zarathustra spreekt, het nieuwe boek van Kader Abdolah. Want, zo ziet hij: ‘Zarathustra is deel van de Nederlandse mens’. 

(29:25) Deze week is de column van John Jansen van Galen. 

(33:42) In Waar alle wegen ophouden volgt Sana Valiulina de tocht die haar vader maakte als Russische krijgsgevangene. Na meerdere omzwervingen belandde hij als landverrader in de goelag. We praten met Valiulina over de zoektocht naar haar vaders verleden. 

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/10-11-2024.html# 

(00:53) Deze week is Bart Funnekotter bij ons te gast met 3 historische boeken: 

Sebastian Smee, 'Verscheurd Parijs' 
Bruce Gordon, 'De bijbel, een wereldgeschiedenis'  
Rob Hartmans, 'Rode kameraden' 

(14:30) Zijn bezoekers van psychedelische retreats, net als drugsgebruikers in de jaren '60, op zoek naar religieuze ervaringen? Drugs Monologen is een historisch onderzoeksproject naar drugsgebruik in Nederland sinds de jaren '60. Historicus Gemma Blok vertelt. 

(26:40) Het Spoor Terug: Jan van Leiden en het einde der tijden #1. Dit is de eerste aflevering van de podcastserie over het verhaal van onheilsprofeet Jan van Leiden. Journalist Max Boogaard gaat op pad om meer te leren over het vroege verhaal Jan van Leiden en de mechanismen van radicalisering.  
 
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/03-11-2024.html#   

(01:14) Het zal niemand ontgaan zijn, komende week kiezen de Verenigde Staten een nieuwe president. Uiteindelijk bepaalt het kiescollege wie de winnaar is. Maar hoe is dit vreemde systeem ontstaan? Te gast is Kenneth Manusama. 

(12:20) Al eeuwenlang verbouwen de Marrons rijst in Suriname. Onderzoek heeft aangetoond dat de rijst afkomstig is uit Afrika en Azië. Wat vertelt dat over de koloniale geschiedenis van Suriname? Etnobotanicus Nicholaas Pinas werkte aan het onderzoek en is te gast. 

(21:49) Deze week is de column van Sana Valiulina.  

(26:39) Per toeval vond een promovendus een enorme Maya-stad. Het complex was honderden jaren onder de jungle verdwenen, maar is nu dankzij technologie gevonden. Hoe kan dat, en wat weten we over deze stad? Alex Geurds vertelt over deze jaloersmakende ontdekking. 

(39:07) Het pamflet 'Aan het volk' leverde kritiek op de politieke cultuur. Het was de start van de strijd tussen de patriotten en de prinsgezinden. Pas een eeuw later bleek Joan Derk van der Capellen de schrijver. Luc Panhuysen schreef zijn biografie en is te gast. 

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/03-11-2024.html#   

(01:30) Vorig jaar won Martin Bossenbroek de Libris Geschiedenis Prijs voor zijn boek 'De Zanzibardriehoek'. Hij is bij ons te gast om te vertellen hoe het hem sindsdien is vergaan. 

 
(06:41) Dit jaar zijn er vijf boeken genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs. De kanshebbers zijn:  
 
De bolle Gogh – Jaap Cohen 
  
Het kleedje voor Hitler. Een familiegeschiedenis - Bas von Benda-Beckmann  
 
De droom van Den Haag. De Haagse vredesconferenties en het ontstaan van een nieuwe wereldorde - Benjamin Duerr 
 
Een adres. De geschiedenis van de Joodse onderduik - Michal Citroen 
 
De ontdekking van Insuline. Op reis in Nederlands-Indië in de negentiende eeuw - Rick Honings 
 
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/27-10-2024.html# 

1e uur: juryvoorzitter Libris Geschiedenis Prijs, Amsterdam en massatoerisme, Harris noemt Trump fascist, 27-10-2024

 (03:08) Deze uitzending van OVT staat in het teken van de Libris Geschiedenis Prijs 2024. Aan het eind van de uitzending maakt juryvoorzitter Gerdi Verbeet bekend wie er gewonnen heeft. We praten met haar over de nominaties en haar liefde voor historische boeken.

 (07:03) Muziek van Marta Arpini

 (12:45) Is Trump een fascist? Kamala Harris stelde afgelopen woensdag van wel. Maar is die vergelijking wel historisch te verantwoorden? Historicus Daniël Knegt, gespecialiseerd in het fascisme, is te gast om dit te duiden.

 (24:00) Amsterdam en massatoerisme. Het is bepaald geen gelukkige combinatie. Maar dat is niet terecht, vindt architectuurhistoricus Sophie van Ginneken; toeristen hebben Amsterdam juist mooier gemaakt. Ze schreef 'Amsterdam door vreemde ogen' en is te gast.

(35:32) Column van Nelleke Noordervliet.

(39:11) Muziek van Marta Arpini

(42:31) Historische boeken met Fresco Sam-Sin. Hij bespreekt:

Michael Sheridan, De rode keizer
Martine Benot Teunissen en Marijn Stolk, Textiel uit Hollandse bodem
Kenneth Harl, Veroveraars van de steppe
 

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/27-10-2024.html#